محبوبه ولی، روزنامه نگار

«به عمل کار برآید، به سخندانی نیست»؛ سعدی علیه‌الرحمه اگر الان زنده بود، به «سخندانی» لیست بلندبالایی از همایش و تشکیل دبیرخانه و مصاحبه با رسانه‌ها و تعارفات و بودجه هدر دادن و مواردی دیگر از این دست را هم اضافه می‌کرد؛ همان‌ها که تا قرار می‌شود کاری انجام شود، چنان با دبدبه و کبکبه عرض اندام می‌کنند که دست آخر می‌شوند قاتل متن و ناجی حاشیه! بزرگ و کوچک هم سرشان نمی‌شود، موضوع میزان موفقیت موش‌گیری در یکی از مناطق تهران باشد یا برداشتن گام دوم انقلاب فرقی نمی‌کند؛ به هر حال آنها خودشان را می‌رسانند.   

12 روز از بیانیه مهم رهبر معظم انقلاب درباره گام دوم انقلاب می‌گذرد. در این 12 روز انبوهی از مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهای چهره‌های سیاسی و اجرایی کشور درباره این بیانیه تیتر اخبار در رسانه‌ها شده‌اند و البته اخبار دیگری که رنگ تعارف و تشریفات دارند و این نگرانی را ایجاد کرده‌اند که مبادا این بار نیز مسیر خبط و خطا بر اقدام عملی پیشی گیرد که البته نمونه و مصداق هم کم ندارد.

تجربه تلخِ مکرر

از نمونه‌های پرشمار این مقوله می‌توان به نامگذاری سال‌ها اشاره کرد. وقتی مقام معظم رهبری سال 85 را به نام «پیامبر اعظم(ص)» نامگذاری کردند، همایش پشت همایش بود که در سراسر کشور برگزار شد؛ همایش‌هایی که صرفا نمایش سخندانی بود. البته اقدامات نمادینی چون ضرب سکه به نام پیامبر اعظم هم انجام شد که کم از برگزاری آن همایش‌ها نداشت. سال 82 به نام «خدمتگزاری» و سال 83 تحت‌عنوان «پاسخگویی» هم سرنوشت مشابهی داشتند.  سال‌های اخیر با شدت گرفتن گرفتاری‌های اقتصادی در ایران، این نامگذاری‌ها نیز معطوف به مسئله اقتصاد شدند. سال 88 «حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف»، سال 89 «همت مضاعف، کار مضاعف»، سال 90 «جهاد اقتصادی»، سال 91 «تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی»، سال 92 «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی»، سال 93 «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی»، سال 95 «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل»، سال 96 «اقتصاد مقاومتی؛ تولید- اشتغال» و امسال «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری شدند؛ نامگذاری‌هایی که نشان می‌داد رهبری به درستی مسئولان کشور را به موضوع اقتصاد اشارت کرده‌اند، اما وضعیت امروز کشور نشان می‌دهد به‌رغم تاکید 10 ساله رهبری به موضوع اقتصاد، در این سال‌ها نه تنها اقتصاد سامان نگرفته، بلکه چاله آن هر روز بزرگ و بزرگتر شده تا جایی که بیم آن می‌رود که چاه شود و کشور را در خود فرو ببرد.

در این سال‌ها نه تنها الگوی مصرف اصلاح نشد، بلکه جامعه هر روز به سمت مصرف‌گرایی بیشتر سوق پیدا کرد، نه‌تنها از کالای ایرانی حمایت نشد، بلکه ده‌ها کارخانه که کالای ایرانی تولید می‌کردند ورشکسته و مغبون شدند. کشور هنوز در پیدا کردن راهکار عملی برای اجرای «اقتصاد مقاومتی» لنگ می‌زند؛ مسئولان اذعان می‌کنند که سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بر زمین مانده و بروکراسی‌های اداری مانع اجرای آن شده است. 

تمام این ناکامی‌ها نه به این دلیل است که مسئولان و مقامات اجرایی به تاکیدات رهبری توجه نکرده‌اند، اتفاقا توجه بسیار کرده‌اند، اما متاسفانه رویکرد این توجهات بیش از «عمل» در «سخن» بوده است؛ «سخنانی» که برخی آن را برای بیانیه رهبری درباره گام دوم انقلاب نیز پیشنهاد می‌دهند! 

انداختن یک رهنمود روشن  در هزارتویی پیچ در پیچ

آیت‌الله علم‌الهدی، در خطبه‌های نماز جمعه 26 بهمن‌ماه مشهد برگزاری همایش‌های متعدد در گوشه و کنار کشور برای تبیین بیانیه رهبری را پیشنهاد کرده است. 

 همین امروز قرار است «همایش دانشجویی تبیین گام دوم انقلاب به همت سازمان بسیج دانشجویی گلستان با هدف بازخوانی بیانیه رهبر معظم انقلاب و با حضور فرمانده سپاه نینوای گلستان در دانشگاه آزاد گلستان برگزار شود!»

نکته اینجاست که بیانیه رهبری به قدری روشن و شفاف و گویاست که بدون نیاز به همایش‌های متعدد، آماده اجراست؛ به ویژه که موقعیت کشور اجازه تعلل برای اجرای رهنمودهای رهبری و تعارف با آن را نمی‌دهد و شرایط اقتصادی هم اجازه هزینه‌های گزاف برای چنین برنامه‌های تشریفاتی و پرهزینه را نمی‌دهد.

از برخی دستگاه‌ها نیز خبر ایجاد دبیرخانه و اظهارات پرتعارف و پرطمطمراق درباره بیانیه رهبری و ساعت‌ها جلسه و کار کارشناسی و «بررسی» به گوش می‌رسد. کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از دستور رئیس مجلس برای بررسی دقیق این بیانیه و تشکیل دبیرخانه «گام دوم انقلاب» در این مرکز خبر داده و گفته است: «کارشناسانی را از حوزه‌های مختلف، موظف خواهیم کرد که مفاد بیانیه گام دوم انقلاب را در دستورکار قرار دهند.» جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز دبیرخانه مجزایی برای بررسی این بیانیه تشکیل داده است. 

طنز ماجرا اینجاست که جواد سلیمانی، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا که وضعیتش داد همه از مردم تا نمایندگان مجلس و حتی مقامات دولتی را نیز درآورده است، در واکنش به این بیانیه گفته: «تدابیر رهبر انقلاب در سرفصل توصیه‌های اقتصادی بیانیه گام دوم انقلاب، نقشه کلی ما در صنعت استراتژیک خودرو و گروه خودروسازی سایپا خواهد بود و برنامه‌های راهبردی ما بر اساس آن ترسیم و اجرا خواهد شد.»

همه این تعارفات و تشکیل دبیرخانه‌ها در حالی است که آنچه در بیانیه رهبری از توجه به جوانان، درون‌زایی اقتصاد کشور و استفاده از ظرفیت‌ها و موارد دیگر آمده است، بارها در سخنرانی‌ها و دیدارهای ایشان آمده و نهادهای مختلف الان به یادشان افتاده که این رهنمودها را نصب‌العین قرار دهند و برایش دبیرخانه تشکیل دهند و ساعت‌ها جلسه بگذارند، از کم‌کاری آنها در گذشته است. 

مگر وضعیت برای مسئولان سه قوه روشن نیست؟

پای همایش‌ها نیز در همین ابتدا به موضوع باز شده است. همین امروز قرار است «همایش دانشجویی تبیین گام دوم انقلاب به همت سازمان بسیج دانشجویی گلستان با هدف بازخوانی بیانیه رهبر معظم انقلاب و با حضور فرمانده سپاه نینوای گلستان در دانشگاه آزاد گلستان» برگزار شود!  و البته با تاسف بسیار این همایش تنها همایشی نخواهد بود که در این رابطه برگزار می‌شود. آن هم در تنگناهای اقتصادی امروز و به‌رغم اینکه رهبری تکلیف را درباره اینگونه همایش‌ها روشن کرده‌اند.  

آذر ماه سال 93 بود که رهبری در پاسخ به نامه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در ارتباط با برگزاری «همایش ملی ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد» و درخواست صدور پیام برای این همایش، ضمن مرقومه‌ای فرمودند: «نفس اهتمام آقایان به امر مبارزه با فساد را تحسین می‌کنم، لکن این سمینار و امثال آن بناست چه معجزه‌ای بکند؟ مگر وضعیت برای شما مسئولان سه قوه روشن نیست؟ با توجه به شرایط مناسب و امیدبخشی که از لحاظ همدلی و هماهنگی و همفکری بین مسئولان امر وجود دارد، چرا اقدام قاطع و اساسی انجام نمی‌گیرد که نتیجه را همه به طور ملموس مشاهده کنند.»

 نکته اینجاست که بیانیه رهبری به قدری روشن و شفاف و گویاست که آماده اجراست؛ به ویژه که موقعیت کشور اجازه تعلل برای اجرای رهنمودهای رهبری و تعارف با آن را نمی‌دهد و شرایط اقتصادی هم اجازه هزینه‌های گزاف برای برنامه‌های تشریفاتی و پرهزینه 

وقتی برای تعارف نیست

اکنون نیز وضعیت و اهمیت سرعت در سر و سامان دادن به آن برای همه روشن است؛ هم برای مردم که فشارهای اخیر را همه‌جانبه احساس می‌کنند و هم برای مسئولان که خود در بطن کشورداری هستند و به حساسیت شرایط واقفند و اتفاقا می‌دانند برگزاری همایش صرفا صرف بودجه‌هایی است که قطره قطره جمع می‌شوند و دریا می‌شوند اما دریایی که یک ماهی هم از آن صید نمی‌شود. مواجهه تبلیغاتی و شعاری با گام دوم انقلاب چنان در این چند روزه خود را نشان داده که حتی برخی چهره‌های سیاسی هم نسبت به آن هشدار داده‌اند. 

سید مصطفی میرسلیم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگویی با خبرآنلاین به این موضوع اشاره و تاکید کرده: «هیچ‌کس به ویژه مسئولان نباید فقط به احترام ظاهری به بیانیه و برخورد تشریفاتی با آن، چنان که در گذشته متأسفانه مرسوم بوده، بسنده کند.»

مهدی فضائلی، تحلیلگر سیاسی نیز پیش از خطبه‌های نماز جمعه این هفته تهران گفت: «نباید با بیانیه گام دوم انقلاب، برخورد تشریفاتی داشته باشیم.»

بی‌تردید اینگونه برنامه‌ها علاوه بر هزینه‌بر بودن، به سنگی بزرگ پیش پای «گام دوم انقلاب» تبدیل خواهند شد. اگر انرژی، هزینه و وقتی که صرف آنها می‌شود، صرف اقدام عملی برای برداشتن گام دوم شود، قطعا نتیجه بهتری به دست خواهد آمد. حتی رهبری در بیانیه اخیر خود ضمن تبیین دستاوردهای چهل ساله انقلاب، به این نکته نیز اشاره کردند که «اگر غفلت از جریان انقلابی نبود، قطعا دستاوردهای بیشتری حاصل می‌شد.» آنهایی که بنای ساعت‌ها جلسه و تعارف درباره بیانیه گام دوم انقلاب و همایش‌های متعدد را می‌گذارند باید بدانند که مشی جریان انقلابی «عملگرایی» است نه شعارزدگی و نمایش‌ برنامه‌ها و همایش‌های سریالی بی‌حاصل.