مافـیا به دنبال فتوا

همانطور که بعد از دیدار آیت‌الله شبیری زنجانی با برخی چهره‌های اصلاحات، بسیاری به ایشان هشدار دادند که این افراد در پی سوء استفاده از وجهه مرجعیت هستند، کاش کسانی که دستی در اینگونه هشدار دادن‌ها دارند، اکنون نیز به آیت‌الله سبحانی هشدار دهند که «مافیای مالتی میلیاردر کنکور و مشق شب» به دنبال سوء‌استفاده از جایگاه مرجعیت است تا مبادا خالی به سود سرشاری که به جیب می‌زنند، بیفتد.

محبوبه ولی، روزنامه نگار

فروردین امسال وزیر آموزش و پرورش در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها گفت که گام‌های ابتدایی برای حذف کنکور و مشق شب برداشته شده و مصمم است که مشق شب را به صفر برساند. محمد بطحایی، ادامه داد: «برخی‌ ممکن است در این میان ‌ضرر کنند، مثلا کسانی که کتاب‌های کمک درسی چاپ کرده‌اند و کسانی که کلاس‌های تست راه انداخته‌اند.»

بطحایی در پاسخ به این پرسش که آیا قدرت این جریان‌ها اینقدر هست که بتوانند مانعی برای حذف کنکور و مشق شب شوند، گفت: «بعید می‌دانم. حداقل من تاکنون این احساس را نداشته‌ام که اینها در حد یک مافیایی هستند که نمی‌گذارند این اتفاق بیافتد.»

خوب به نظر می‌رسد آقای وزیر این مافیا را دست‌کم گرفته و  فکرش را هم نمی‌کرده که آنها برای جلوگیری از کاهش سودهای میلیاردی خود تا چه جاهایی خواهد رفت؛ تا قم و دفتر مراجع تقلید! 

چماق مشق روی سر کودکان، فرش پول زیر پای کاسبان

ابتدای پاییز، وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد مشق شب در کلاس‌های 16 تا 25 نفره پایه اول تا سوم ابتدایی حذف می‌شود که شامل 28 درصد کلاس‌های درس است؛ اما هنوز پاییز به پایان نرسیده، خبر آمد گاج و قلمچی و سایر اعوان و انصارشان، تحت‌عنوان فریبنده «انجمن فرهنگی ناشران آموزشی کشور»! شال و کلاه کرده و خودشان را به دفتر آیت‌الله جعفر سبحانی، از مراجع عظام تقلید کشانده و دست به دامن مرجع تقلید شده‌اند.

آنها با مطالعه دغدغه‌های مراجع، به این نتیجه رسیدند که برای جلب‌نظر مراجع بهتر است بگویند که اگر بچه‌ها مشق شب نداشته باشند، به فضای مجازی کشیده می‌شوند، پس باید چماق مشق شب را آنقدر توی سرشان بکوبیم تا دیگر نه وقتی برای فضای مجازی داشته باشند، نه برای کودکی کردن و مهارت آموختن و شاد بودن و تجربه کردن تمام ابعاد زندگی و صد البته سودهای میلیاردی ما نیز از فروش محصولات مثلا کمک آموزشی‌مان تامین شود. 

توصیه برای بازگشت به کلاس «روبرت نوبلیس»!

به دنبال این دیدار عجیب و غریب، آیت‌الله سبحانی نیز در جلسه درس خارج فقه خود، زبان به انتقاد از این تصمیم وزارت آموزش و پرورش گشود و آن را خلاف قرآن و سیره علما عنوان کند. 

آیت‌الله ادامه داد: «شنیده می‌شود امروز در مدارس تکالیف را از دانش‌آموزان برداشته‌اند که کار درستی نیست و نباید دانش‌آموز بعد از مدرسه رها شود، بلکه باید مغز و فکر او با انجام تکلیف مشغول شود.»

آموزش و پرورش در توضیح تصمیم خود، اعلام کرده بود که جایگزین مشق شب، مربوط به یادگیری مهارت‌های زندگی مانند آداب معاشرت و معیشت، مهارت‌های ارتباطی و مدیریت زمان، مدیریت هیجان‌ها و مهارت‌های تفکر، حمایت از محیط زیست، آموزش قوانین و مقررات، آموزش استفاده درست از منابع اقتصادی (اقتصاد مقاومتی)، آموزش حقوق کودکان، کارآفرینی، فرهنگ استفاده از رسانه‌ها و سواد رسانه‌ای است. 

مثلا اینکه دانش‌آموز، همراه خانواده خود در یک روز، خرید روزانه منزل را انجام دهد و با مفاهیم ریاضی آشنا شود، یا اینکه در مسیر مدرسه تا خانه مشاهدات خود از مواردی که محیط زیست را تهدید می‌کرده، یادداشت و سپس در کلاس بازگو کند.  

با این حال آیت‌الله سبحانی از وزارت آموزش و پرورش خواست که سیستم آموزشی همانند سابق از دانش‌آموز تکلیف بخواهد. 

کاسبان مشق و کنکور با مطالعه دغدغه‌های مراجع، به این نتیجه رسیدند که بهتر است بگویند اگر بچه‌ها مشق شب ننویسند، به فضای مجازی کشیده می‌شوند، پس باید مشق بنویسند تا وقتی برای فضای مجازی نداشته باشند و صد البته سودهای میلیاردی ما نیز خالی برندارد

تکلیفی که مدارس تا به امروز به دانش‌آموزان می‌دهند و آیت‌الله سبحانی نیز خواستار ادامه آن است، 120 سال پیش توسط «روبرت نوبلیس»، معلم سخت‌گیر ایتالیایی به‌عنوان «مشق شب» معرفی شد و اکنون برخی کشورها آن را شیوه‌ای مخرب و منسوخ یافته و کنار گذاشته‌اند. برخی دیگر همچنان با طناب پوسیده آن، آینده کودکان ایران را به چاه می‌فرستند و وقتی هم که کورسوی امیدی پیدا می‌شود، کسانی به طمع پول و حربه سیاست به میدان می‌آیند و همان کورسوی امید را هم کور می‌کنند تا آموزش در ایران همچنان به راه تاریک خود ادامه دهد. 

روشنگری جوان

این موضوع حالا با قدری پررنگ شده که به دستمایه‌ای برای مخالفت با سیاست‌های آموزشی دولت تبدیل شده است. اما از سوی دیگر به قدری واضح و مبرهن است که حتی مخالفان سیاسی دولت نیز نمی‌توانند از آن چشم بپوشند. روز گذشته، روزنامه اصولگرای جوان به دیدار «انجمن فرهنگی ناشران آموزشی کشور» (بخوانید کاسبان مشق و کنکور)، با مراجع تقلید در قم واکنش نشان داد و ضمن اینکه از آنها با عنوان «کنکورچی‌ها » یاد کرد، نوشت: «قطعاً مراجع‌عظام ‌تقلید با تعیین‌ ‌تکلیف آموزش‌و‌پرورش در خارج ‌از حاکمیت و در دست مؤسساتی که جز دغدغه‌مالی، در سر نمی‌پرورانند، مخالف‌ا‌ند. دیدار مدیران این‌گونه مؤسسات که تمامی جامعه، آن‌ها را مافیا و سودجو می‌دانند، می‌تواند برای کسب مشروعیت از مرجعیت باشد.»

جوان در ادامه نیز به تحقیق دانشگاه استنفورد آمریکا درباره مشق شب اشاره کرده و ادامه داد: «تکلیف منزل بیش‌تر به ‌معنای محدودکردن دیدارهای خانوادگی و دوستانه دانش‌آموز است و در آینده احتمالا وی را به عنصری «ضداجتماعی و گریزان از خانواده» بدل کند و مانع از این شود که دانش‌آموز علایق‌اش را پی بگیرد.»

ارزشگذاری قابل‌تامل!

به‌‌رغم این مطالب روزنامه جوان، به نظر می‌رسد، علمای قم اطلاعی از بازخورد فعالیت این موسسات در جامعه و فضای آموزشی کشور ندارند؛ این موضوع در اظهارات آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری، دبیر شورایعالی حوزه‌های علمیه مشهود است. مافیای مشق و کنکور به سراغ وی نیز رفته‌اند. آیت‌الله بوشهری در دیدار با آنها، به ضرورت ادامه مشق شب، بسنده نکرده، بلکه به تمجید آنها نیز پرداخته و گفته است: «کار کسانی که در تدوین کتب آموزشی نقش دارند، بسیار ارزشمند و حساس است!»

عضو هیأت رئیسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با تاکید بر اینکه موضوع مشق شب باید در فضای کارشناسی بررسی شود، گفته است: «نباید این موضوع را محل گفت وگوهای سیاسی قرار داد، متاسفانه در کشور ما به‌سرعت می‌خواهند از یک موضوع بهره‌برداری سیاسی کنند»

وی ادامه داده است: «کتاب‌های درسی نه‌تنها در مدرسه بلکه در خانه نیز همراه دانش‌آموز است و به آن رجوع مستقیم دارد، در این راستا تدوین کتبی که علم‌آموزی را برای دانش‌آموزان آسان‌تر می‌کند در توسعه آموزش بسیار تأثیرگذار است.»

دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه درنهایت تصریح کرده که «فعالیت موسسات کمک آموزشی، در کنار توسعه فرهنگ آموزش، اشتغالزایی و درآمدزایی را به دنبال دارد و کسانی که فایل‌های پی‌دی‌اف این متون را به صورت رایگان در فضای مجازی ارائه می‌دهند نیز مسئول هستند، زیرا این اقدام آنان نوعی قلم شکستن محسوب می‌شود.»

به معصومیت کودکان  رحم کنید

با اینکه علمای قم به این موضوع ورود کرده‌اند، اما کمیسیون آموزش مجلس اعلام کرده که لزومی برای مداخله در موضوع مشق شب نمی‌بیند.  سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، روز گذشته به ایرنا گفته است: معلمی که دوره تربیت معلم را سپری کرده بهتر از هر کسی می‌داند که دانش‌آموزان زیر نظرش نیاز به مشق شب دارند یا خیر و این موضوع باید با نظر معلمان باشد.

حمایت میرزاده، با بیان اینکه این موضوع نمی‌تواند مطلق باشد، ادامه داده: باید اجازه دهیم متخصصان در این زمینه ورود کنند و لزومی ندارد که مجلس شورای اسلامی به آن ورود پیدا کند.

علیرضا سلیمی، عضو هیأت رئیسه این کمیسیون نیز با تاکید بر اینکه این موضوع باید در فضای کارشناسی بررسی شود، گفته است: «نباید این موضوع را محل گفت‌وگوهای سیاسی قرار داد، متاسفانه در کشور ما به‌سرعت می‌خواهند از یک موضوع بهره‌برداری سیاسی کنند.»

اما از آن جا که همه چیز در این آب و خاک به سیاست گره می‌خورد، به نظر می‌رسد ضرورت دارد تا کسانی که به مراجع عظام تقلید و بزرگان حوزه‌های علمیه دسترسی دارند و در عین حال از منظر سیاسی مورد تایید و اعتماد این بزرگان هستند، گزارش مبسوط و مفصلی از بلایی که مافیای کنکور و مشق شب بر سر آموزش در کشور آورده‌اند و پول‌های بی‌حساب و کتابی که از این محل به جیب می‌زنند ارائه کنند. هزینه 13 برنامه تبلیغاتی صدا و سیما برای این موسسات تنها در یک ماه ۵۷۶ میلیارد و ۹۷۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. روشنگری‌های خیرخواهانه و به دور از موضع‌گیری‌های سیاسی، می‌تواند کمکی باشد تا دست‌کم دنیای کودکان معصوم از پول‌پرستی‌ها و سیاسی‌کاری‌ها مصون بماند.