نگاهی به بازتاب پیام تازه رئیس‌جمهوری برای غرب؛
تهدیدات روحانـی
روحانی طی ماه‌های اخیر تحریم‌کنندگان ایران را به اشکال گوناگونی تهدید کرده است؛ از بستن تنگه هرمز تا خروج از برجام. از میان تمام اینها می‌توان گفت هشدارهایی که او ابتدای هفته مطرح کرد بیش از تهدیدات قبلی‌اش قابلیت عملی شدن دارد و فراتر از آن باید گفت که حتی بخشی از آن نیز عملی شده است. فرود آمدن بمب مواد مخدر، تروریسم و پناهجو بر سر اروپا، هشدار تازه روحانی است. اما آیا این تهدیدها خود به خود با افزایش فشار بر ایران عملی خواهند شد یا اینکه ایران نیز استراتژی خاصی در خصوص آنها در پیش خواهد گرفت؟
محبوبه ولی، روزنامه نگار
اظهارات سید حسین نقوی حسینی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می‌تواند پاسخی به این سوال باشد. او روز گذشته با اشاره به سخنان اخیر روحانی به ایسنا گفته است: «با ادامه تحریم‌ها ما هم برای مقابله با گروه‌های تروریستی و مبارزه با قاچاق مواد مخدر به کشورهای دیگر تصمیم دیگری خواهیم گرفت.»
در حالی که شورای امنیت سازمان ملل به درخواست دو کشور اروپایی، یعنی فرانسه و انگلیس تشکیل جلسه داد تا آزمایش‌ها موشکی ایران و بازگشت مجدد تحریم‌های این شورا علیه ایران را بررسی کند و در حالی که اتحادیه اروپا به خواست دانمارک، بازگشت تحریم‌های محدود علیه ایران را بررسی می‌کند، حسن روحانی، ابتدای هفته در دومین کنفرانس مجالس ایران، افغانستان، پاکستان، ترکیه، چین و روسیه در جمع روسای مجلس این شش کشور به اروپا هشدار داد که « اگر توانایی ایران برای مبارزه با مواد مخدر و تروریسم تحت‌تأثیر قرار بگیرد، شما از تهدید مواد مخدر، پناهجویان، بمب‌ها و تروریسم در امان نخواهید ماند.»
یک‌سوم افیون جهان را ایران کشف و ضبط می‌کند
بازتاب این سخنان روحانی در رسانه‌های جهان به بررسی میزان قابلیت عملی شدن این تهدیدها می‌پرداخت. رویترز در گزارشش مربوط به سخنان روز شنبه روحانی، نوشته است که «در سال ۲۰۱۴ سازمان ملل گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد دو سوم افیون و یک چهارم هروئین و مورفین در جهان توسط ایران کشف و ضبط شده است.»
روزنامه آمریکایی «ویچیتا ایگل» نیز نوشت: «طبق آمارهای رسمی در سال ۲۰۱۳ ایران بیش از ۲۶ میلیارد دلار برای حفر کانال و کشیدن دیوار خاکی و ایجاد پست‌های جدید و سیم خاردار در امتداد مرزهایش با افغانستان و پاکستان صرف کرده است. تا سال ۲۰۱۶ ایران نزدیک به ۲.۵ میلیارد دلار برای مبارزه با مواد مخدر صرف کرده بود.»
ایران اما اکنون مطرح می‌کند که به این هزینه‌ها ادامه نخواهد داد. روحانی در سخنرانی خود اشاره مستقیمی به این موضوع نکرده اما مسئولان بسیاری چون نقوی حسینی در داخل ایران تاکید می‌کنند: «هیچ عقل سلیمی قبول نمی‌کند که با ایران برخلاف موازین بین‌المللی رفتار شود و به جای تشویق دچار محدودیت قرار گیرد، طبیعتا در چنین شرایطی دیگر نباید از ما انتظار مقابله و دادن هزینه را داشت، چون دلیلی ندارد که با مواجه با تحریم و محدودسازی هزینه دهیم و نگذاریم مواد مخدر کامیون به کامیون به کشورهای غربی برود.» خود روحانی در سخنرانی‌اش گفت که ایران سالانه ۸۰۰ میلیون دلار برای مبارزه با مواد مخدر هزینه می‌کند. او به تحریم کنندگان یادآوری کرد: «تصور کنید چه فاجعه‌ای خواهد شد اگر در این روند خللی وارد شود.»
تصمیم دردسرساز
تضعیف توان مالی ایران، امکان هزینه‌کرد برای مبارزه با مواد و مخدر و تروریسم را از ایران می‌گیرد اما از سوی دیگر به نظر می‌رسد ایران حتی اگر پول کافی برای این مبارزه هم داشته باشد، در برابر بی‌مهری غرب دلیلی نمی‌بیند که به این مبارزه ادامه دهد و تمرکز خود را صرفا بر کنترل تروریسم و مواد مخدر در داخل کشور خواهد گذاشت؛ آنچنانکه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه می‌دهد: «چرا وقتی از سوی غرب تحریم و تهدید می‌شویم، باید هزینه مبارزه با مواد مخدر و تروریسم را هم بدهیم.» او معتقد است طبیعتا باید کشوری همچون ایران که هزینه و خسارات مالی و جانی برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و تروریسم انجام داده است، مورد تشویق قرار گیرد نه اینکه تهدید و تحریم شود و قطعا با ادامه این روند، ایران نیز تصمیم دیگری خواهد گرفت. با توجه به اینکه ایران همسایه بزرگترین تولید کننده و بزرگترین ترانزیت مواد مخدر یعنی افغانستان و پاکستان است، قطعا تصمیم ایران هر تصمیمی که باشد، گرفتاری بزرگی برای غرب خواهد بود.
رویترز روز گذشته با یادآوری بازگشت 700 هزار افغان به کشورشان به واسطه مشکلات اقتصادی ایران پس از خروج آمریکا از برجام، افزوده که بر اساس داده‌های آژانس مهاجرت سازمان ملل و رسانه‌های ایرانی آنها سعی دارند پس از ایران به سمت ترکیه و اروپا بروند
ایران؛ سوریه‌ای دیگر برای اروپا
اما عملی شدن تهدید سوم روحانی، بسیار ساده‌تر از هشدارهای مربوط به مواد مخدر و تروریسم است؛ تهدیدی که ماه‌هاست خود به خود عملی شده است.
آمارهای مکرر درباره افزایش مهاجرت ایرانیان به دیگر نقاط جهان به ویژه کشورهای اروپایی و آمریکایی، هجوم ایرانیان به گرجستان و خرید ملک در آن و دیپورت شدن آنها در هفته‌های اخیر، افزایش حضور ایرانی‌ها در کمپ‌های پناهجویان و بسیاری اخبار دیگر از این دست، حکایت از آن دارد که مهاجرت ایرانیان به اروپا سیر صعودی خود را آغاز کرده است.
با توجه به اینکه ایران همسایه بزرگترین تولید کننده و بزرگترین ترانزیت مواد مخدر یعنی افغانستان و پاکستان است، قطعا تصمیم تازه ایران درباره مواد مخدر هر تصمیمی که باشد، گرفتاری بزرگی برای غرب خواهد بود
شهریور امسال، «مارک لوکاک»سسسص معاون دبیر کل سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه 1و امدادرسانی اعلام کرد که در پی تحریم‌ها، شاهد پناهجویانی هستیم که زمان زیادی در ایران به سر برده‌اند اما اکنون به سوی ترکیه در حرکت هستند تا از آنجا به اروپا بروند. اروپا هم اکنون در حال دست و پنجه نرم کردن با سیل مهاجران سوری است و قطعا از تبعات اضافه شدن مهاجران ایرانی به آنها آگاه است. ضمن آنکه این فقط مهاجران ایرانی نیستند که در پی تحریم ایران کشورشان را ترک خواهند کرد؛ بلکه افغان‌ها نیز به آنها خواهند پیوست. رویترز روز گذشته با یادآوری بازگشت 700 هزار افغان به کشورشان به واسطه مشکلات اقتصادی ایران پس از خروج آمریکا از برجام، افزوده که «بر اساس داده‌های آژانس مهاجرت سازمان ملل و رسانه‌های ایرانی، افغان‌ها سعی دارند پس از ایران به سمت ترکیه و اروپا بروند.» ایران اگر پیش از این یکی ده کشور صادرکننده نیروی ماهر به اروپا و آمریکا بوده است، هیچ بعید نیست که در آینده نزدیک به یکی از ده کشوری تبدیل شود که شهروندان از همه جا رانده و مانده‌اش به سوی کشورهای اروپایی پناه می‌برند.
دیدگاه تان را بنویسید