محبوبه    ولی

دو روز پیش مصاحبه‌ای از حسین جلالی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی منتشر شد که مضمون کلی آن تکرار همان شعارهای همیشگی آمریکاستیزی، زوال غرب و اقتدارگرایی جمهوری اسلامی بود. در عین حال اما او به چند نکته قابل توجه نیز اشاره کرده بود که توجه رسانه‌ها را جلب کرد؛ یکی تایید فروش پهپادهای ایرانی به روسیه و دیگری یک اظهارنظر عجیب درباره حمله چین به تایوان!

وقتی 11 سپتامبر 1939 یا همان 9 شهریور 1318، قدرت‌های آن روز دنیا رو در روی یکدیگر ایستادند، ایران اعلام بی‌طرفی کرد؛ هرچند که بعدتر نتوانست بر این بی‌طرفی استوار بماند و ناگزیر به آلمان اعلان جنگ کرد اما به هر حال اگر فشار دول خارجی نبود، سیاست ایران در بلبشوی جنگ جهانی دوم، همان بی‌طرفی بود که از ابتدا اعلام کرده بود.

قدرت‌های درگیر در آن سال‌ها چنان پای ایران را به نزاع خود کشاندند که مملکت را به کام قحطی و مرگ بسیاری از ایرانیان کشاند.

این روزها نشانه‌های بسیاری از این وجود دارد که گویی جهان شاهد تکرار تاریخ است؛ رودررویی قدرت‌ها و باز هم پای ایران! این بار اما یک تفاوت عمده با آن روزهای شهریور 1318 وجود دارد و آن اینکه ایران دیگر بی‌طرف نیست.

خبر فروش پهپادهای ایرانی به روسیه چندین هفته است که سرتیتر اخبار رسانه‌ها شده است. وزارت خارجه ایران واکنش شفافی به آن نشان نداد؛ آن را نه تایید کرد و نه تکذیب.

افرادی چون علی مطهری به آن واکنش نشان دادند؛ او در صفحه توئیتر خود نوشت: «وزارت امور خارجه باید این تناقض را حل کند که از یک‌طرف می‌گوید ایران با جنگ در اوکراین مخالف است و از طرف دیگر سخنگوی این وزارتخانه خبر فروش پهپادهای ایرانی به روسیه را به‌ صراحت تکذیب نمی‌کند.»

نماینده مجلس: ممکن است با حمله‌ای که چین به تایوان می‌کند ما به قله عزت و اقتدار نزدیک‌تر شویم! چنانچه جنگ روسیه با اوکراین یک فرصت است و فرصت دوم ما که فرصت نهایی هم محسوب می‌شود، در جنگ بعدی است

مهر تایید بر ادعای آمریکا

حالا اما به نظر می‌رسد کم‌کم برخی دیگر از مقامات و مسئولان در حال آماده‌سازی فضا برای تایید رسمی این خبر هستند؛ یکی از این مقامات حسین جلالی، نماینده مجلس است که دیروز در گفت‌وگویی به صراحت گفته است: «همین‌هایی که می‌گفتند ایران پهپاد ندارد، اینها کاغذ است، ایران کاغذبازی می‌کند و پهپاد نیست، امروز نگرانی خودشان را از فروش پهپادها به روسیه اعلام می‌کنند. نکته این است که امروز روسیه به عنوان یک ابرقدرت از ایران پهپاد می‌خرد. علاوه بر این مواردی نظیر اینکه در ونزوئلا میلیون‌ها هکتار زمین در اختیار ایران قرار می‌دهند، نشان می‌دهد که جهان با معادلات جدیدی مواجه است و آمریکایی‌ها کاملاً در گوشه رینگ منزوی و دچار عقب‌نشینی شده‌اند.»

گذشته از او، طی هفته‌های اخیر بسیاری از چهره‌های سیاسی و نظامی ایران و البته رسانه‌هایی که در منتهی‌الیه شرق‌گرایی ایستاده‌اند، هرچند صریحا از حمله روسیه به اوکراین دفاع نکرده‌اند اما تاکید کرده‌اند که روسیه در حال ایجاد یک نظم نوین جهانی است؛ همان ادعایی که از کرملین و مسکو نیز بسیار شنیده می‌شود.

این روزها موضوع پهپادهای ایرانی چنان سر و صدا به پا کرده که چه بسا مسئله برجام را به حاشیه رانده است. دولت‌های غربی حالا به این می‌اندیشند که اگر برجام را احیا کنند، با مسئله پهپادها و قدرت موشکی ایران چه کنند؟ به ویژه که پهپادها قرار است راهی روسیه نیز بشوند.

الکسوس گرینکویچ، فرمانده عملیات نیروی هوایی آمریکا که به عنوان فرمانده عملیات در منطقه تحت پوشش سوریه، عراق و افغانستان منصوب شده، چند روز پیش طی سخنانی در پایگاه هوایی العدید قطر ضمن اظهار نگرانی درباره مسئله پهپادها و فروش آن به روس‌ها، اظهار کرد که «احیای برجام به بن‌بست رسیده است.»

پیش از او جیک سالیوان گفته بود «اطلاعاتی در دست داریم که نشان می‌دهد ایران در حال آماده شدن برای آموزش نیروهای روس در این زمینه است.»

این روزها نشانه‌های بسیاری از این وجود دارد که گویی جهان شاهد تکرار تاریخ است؛ رو در رویی قدرت‌ها و باز هم پای ایران! این بار اما یک تفاوت عمده با آن روزهای شهریور 1318 وجود دارد و آن اینکه ایران دیگر بی‌طرف نیست

سیاست «غش در دامن شرق»

در ایران اما نزدیکی نظامی به روسیه چنان رو به افزایش است که برخی چون حسین جلالی از حمله روسیه به اوکراین نیز حمایت می‌کنند. این حمایت اما صرفا شامل روسیه نمی‌شود، بلکه چین را هم دربرمی‌گیرد. عضو کمیسیون فرهنگی مجلس پریروز در گفت‌وگوی خود در پاسخ به اینکه اقتدار از چه طریقی افزایش پیدا می‌کند، گفته است: «ممکن است با حمله‌ای که چین به تایوان می‌کند ما به قله عزت و اقتدار نزدیک‌تر شویم! چنانچه جنگ روسیه با اوکراین یک فرصت است و فرصت دوم ما که فرصت نهایی هم محسوب می‌شود، در جنگ بعدی است؛ در حقیقت این جنگ وضعیت ایران را بهتر خواهد کرد!»

این اظهارات جلالی در حالی است که آمریکا پیش از این بارها نسبت به حمله چین به تایوان هشدار داده است. چه بسا حساسیت چین برای آمریکا، بیش از روسیه باشد. بلینکن چندی پیش درباره آن گفته بود: «چین تنها کشور دنیاست که می‌خواهد هم نظم‌ بین‌المللی را تغییر دهد و هم توان اقتصادی را.»

گروهی در ایران اما ظاهرا قصد دارند در فاز تازه مقابله با آمریکا، تمام قد در اردوگاه دو قدرت شرقی، یعنی چین و روسیه بایستد؛ حتی اگر به قیمت حمایت از جنگ‌ها باشد. آنچه جلالی درباره حمله چین به تایوان گفته در واقع گفتمان اصلی این گروه است که این روزها بیشترین تعداد را در دولت، مجلس و دستگاه‌های حاکمیتی دارند و از قدرت سیاستگذاری و اجرا نیز برخوردارند.

به نظر می‌رسد در فصل تازه‌ای که از نزاع غرب و شرق شروع شده، سیاست این گروه حاکم نه بی‌طرفی، بلکه افتادن در دامن شرق است؛ به این امید که خدمت در اردوگاه شرق منجر به شکستن هیمنه غرب شود و روزی که این هیمنه شکست ایران به واسطه نقشی که در آن داشته، بهره خود را درو کند؛ بهره‌ای که برخی دیگر در آن تردید دارند و معتقدند که چه بسا منجر به این شود که ایران باز هم قربانی خیانت شرق شود.