محبوبه ولی، روزنامه نگار

مایک پنس، معاون ترامپ، روز جمعه در نشست شورای آمریکا و اسرائیل در شهر میامی گفت که «حماس چیزی جز پیاده‌نظام ایران نیست.» برایان هوک، رئیس گروه اقدام ایران که هفته گذشته وعده ارائه اسناد و مدارک فروش تسلیحات ایران به برخی گروه‌ها را داده بود، روز پنجشنبه دستش را روی بقایای یک موشک گذاشت و مدعی شد که موشک زمین به هوای ساخت ایران به نام «صیاد» است و علائم ایرانی هم روی آن دیده می‌شود.

بعد هم گفت که سلاح‌های ضد تانک به نام «توفان» در صحرای عرب و موشک‌های «فجر» در هلمند قندهار شناسایی شده‌اند. موشک شاهد را هم ائتلاف افغانستان پیدا کرده که برای انجام تجسس مخفی شده است. در ادامه هم مدعی شد که محموله‌های بزرگی از تسلیحات ساخت ایران که به گروه‌های شیعه داده شده است، در اختیار دارند.  

نیویورک تایمز هم دیروز به نقل از یک نماینده جمهوری‌خواه نوشت که مجلس نمایندگان آمریکا در 27 نوامبر یعنی هفته گذشته قانونی را به تصویب رسانده که به موجب آن، از عراق در برابر آنچه «اقدام‌های بی‌ثبات‌کننده ایران» خوانده می‌شود، حراست خواهد شد.

این نماینده تصریح کرده بود که «از زمان سرنگونی صدام، ایران تلاش داشته تا بر عراق نفوذ داشته باشد و تلاش‌های آمریکا را برای ایجاد ثبات در این کشور عقیم بگذارد.»

تمام این خبرها از هوک، مایک پنس و سنای آمریکا در دو سه روز اخیر تکرار ادعاهایی است که این روزها حجم و گستردگی بیشتری پیدا کرده‌اند. تصویری که تبلیغات آنها درباره مداخلات ایران در منطقه نشان می‌دهد، تصویر هشت‌پای خطرناکِ سلاح‌فروشی است که همزمان هم پای در سوریه دارد، هم یمن، هم عراق، هم افغانستان، هم بحرین و هم هر جای دیگری که آتشی به پا شده است.

کسانی چون سید حسین موسویان، نقش ایران در هیچ‌یک از این کشورها را رد نمی‌کنند، اما این حجم از ادعاها درباره مداخلات ایران را مبالغه‌آمیز می‌دانند. با این حال به نظر می‌رسد بمباران اطلاعاتی درباره تحرکات ایران در منطقه، فارغ از اینکه آن اطلاعات درست و باورپذیر باشند یا اغراق شده، با جدیت در دستور کار دولت دونالد ترامپ است.

وزیر دفاع: حمایت ایران از یمن معنوی است

از مارس 2015 که جنگ یمن آغاز شد، ایران همواره متهم بود به ارسال سلاح برای حوثی‌های یمن؛ حتی آدرس‌هایی مانند دریای عمان نیز به‌عنوان مسیر انتقال این تسلیحات مطرح می‌شد. مقامات ایرانی اما هر بار با اطمینان اتهام کمک تسلیحاتی به شبه‌نظامیان حوثی و نظامیان وفادار به علی‌عبدالله صالح، رئیس‌جمهوری سابق یمن را رد کرده‌اند و بدین ترتیب ماه‌هاست که از آمریکا اصرار است و از ایران انکار.

برایان هوک، رئیس گروه اقدام ایران در همان نشست روز پنجشنبه که لاشه یک موشک را به نمایش گذاشت و مدعی شد که موشکی ایرانی است، در قبال این انکارهای ایران، گزینه تهدید نظامی را پیش کشید و آن جمله معروف «گزینه نظامی هنوز روی میز است» را تکرار کرد. او مفصل درباره به قول خودش 39 سال انتقال سلاح به نیروهای نیابتی و شبه‌نظامیان از سوی ایران صحبت کرد و در انتها با اشاره به موشکی که به عنوان سند ارائه کرده بود، گفت: «موشک‌هایی که می‌بینید یک تهدید فزاینده بسیار جدی است.»

تابستان امسال که گروه اقدام ایران تشکیل شد و برایان هوک نیز به‌عنوان رئیس آن منصوب شد، تغییر رفتار ایران به‌عنوان یکی از اهداف این گروه اعلام شد. تجربه اما ثابت کرده که این‌گونه تهدیدات معمولا نمی‌تواند منجر به تغییر رفتار ایران شود و مقامات ایرانی را وادارد تا از موضع خود کوتاه بیایند؛ آنچنانکه امیر حاتمی، وزیر دفاع کشور روز گذشته در همایشی با بیان اینکه آمریکا درک نمی‌کند که چرا یمن مقابل آنها ایستادگی می‌کند، همچون همیشه تاکید کرد که حمایت ایران از یمن معنوی است. 

ترامپ علاقه‌ای به ماجراجویی نظامی ندارد

تعداد بیشتری از تحلیلگران اما این حجم از تبلیغات گسترده در مورد مداخله‌های ایران در منطقه را نه برای تغییر رفتار ایران که برای تغییر رفتار اروپا می‌دانند و تاکید می‌کنند که منجر به تغییر رفتار اروپا هم نخواهد شد. دیاکو حسینی، تحلیلگر ارشد مسائل آمریکا در این مورد به ایلنا گفته است: «شویی که برایان هوک روز پنجشنبه برگزار کرد، موضوع تازه‌ای نیست و یادآور نمایشی است که سال قبل نیکی هیلی با همین کیفیت برگزار کرد.  آنچه برای ایالات متحده اهمیت دارد این است که توجیهی پیدا کند که چرا از برجام خارج شده و این تصویر را در میان دیگر کشورها جا بیندازد که ایران علیرغم برجام، همچنان تهدیدی برای آمریکا و متحدانش است.»

تصویری که تبلیغات درباره مداخلات ایران در منطقه نشان می‌دهد، تصویر هشت‌پای خطرناکِ سلاح فروشی است که همزمان هم پای در سوریه دارد، هم یمن، هم عراق، هم افغانستان، هم بحرین و هم هر جای دیگری که آتشی به پاست

اما اینکه این متحدان چقدر محو این شوی تبلیغاتی خواهند شد، سوالی است که حسینی در مورد آن تصریح کرده است: «اروپایی‌ها بخشی از نگرانی‌های امریکا در مورد آنچه که سیاست‌های منطقه‌ای و توان موشکی ایران می‌گویند را دارند و آنها هم ادعای ارسال تسلیحات به لبنان، سوریه، یمن و عراق را مطرح می‌کنند؛ ولی بی‌تردید دید آنها به ایران نسبت به آمریکا واقع‌بینانه‌تر است. آنها می‌دانند عربستان اقدامات ویرانگری در یمن انجام داده و طرف‌های مورد حمایت سعودی در سوریه چه جنایت‌هایی انجام داده‌اند.» او ادامه داده است: «از دید اروپایی‌ها، ایران خطر جدی برای اروپا نیست بلکه عربستان سعودی نقش بزرگ‌تری در فجایع خاورمیانه دارد. بنابراین فکر نمی‌کنم شوهای تبلیغاتی هوک و هیلی، نظر اتحادیه اروپا را درباره کلیت آنچه که درباره برجام و خاورمیانه در حال رخ دادن است، تغییر دهد.»

تحلیلگر مسائل آمریکا: از دید اروپایی‌ها، ایران خطر جدی برای اروپا نیست بلکه عربستان سعودی نقش بزرگ‌تری در فجایع خاورمیانه دارد. بنابراین فکر نمی‌کنم شوهای تبلیغاتی هوک و هیلی، نظر اتحادیه اروپا را درباره برجام و آنچه در خاورمیانه در حال رخ دادن است، تغییر دهد

اما تکلیف «گزینه نظامی روی میز» چه می‌شود؟ گزینه‌ای که آنقدر تکرار شده که حکایت حنای بی‌رنگ را پیدا کرده است، هرچند که به قول دیاکو حسینی، چندان هم بی‌رنگ نیست و هر لحظه ممکن است جنگی ناخواسته رخ دهد اما پاسخ مشخص او به اینکه آیا تهران و واشنگتن در حال نزدیک شدن به یک جنگ هستند، این است که «دولت ترامپ به‌رغم رفتارهای قلدرمابانه‌ای که دارد، علاقه‌ای برای ماجراجویی نظامی بدون داشتن یک چشم‌انداز مشخص ندارد.»

با این حساب می‌توان با اطمینان گفت که همچنان بزرگترین حربه آمریکا بعد از تحریم‌های اقتصادی، فشارهای روانی و پروپاگاندا علیه ایران است؛ پروپاگاندایی که تلاش می‌کند تا آخرین داشته‌های ایران در برجام یعنی حمایت سیاسی اروپا را نیز از آن بگیرد.