کشورهای شورای همکاری خلیج فارس علیه ایران بیانیه صادر کردند؛مسبوق به سابقه، اما متفاوت
تشدید لحن و تغییر پارادایم اعراب
علی ایوبی
تعطیلات چند روزه ایران در حالی سپری شد که بیانیه صد و پنجاه و دومین شورای همکاری خلیج فارس در عربستان و همچنین پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی امریکا و سه کشور اروپایی سیاست خارجی ایران را تحت تاثیر قرار داده و دستگاه دیپلماسی را واداشت تا به آنها واکنش نشان دهد.
مهمترین اتفاق این روزهای منطقه، گردهمایی وزیران خارجه کشورهای عربی در شورای همکاری خلیج فارس بود که در پایان آن با صدور بیانیه‌ای، ایران را متهم کردند از تروریسم حمایت می‌کند. آنها همچنین با این ادعا که ایران به تهدید دریانوردی دست زده است، از کشورمان خواسته‌اند که به برنامه موشکی خود پایان دهد.
این شورا همچنین با تکرار ادعای همیشگی خود مبنی بر اشغال جزایر سه‌گانه اماراتی توسط ایران، با ادعای اینکه ایران در امور سایر کشورها دخالت می‌کند خواستار پیوستن به گفت‌وگوهای برجام و مذاکرات هسته‌ای شده‌اند.
واکنش وزارت خارجه به بیانیه اعراب
این ادعاها سبب شد تا سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به بیانیه این شورا عنوان کند: «درخواست‌های غیر قابل قبول، ایراد اتهامات واهی علیه جمهوری اسلامی ایران و تکرار مکررات نخ نماشده، راه حل مشکلات منطقه و این کشورها نبوده و منطقه نیازمند تغییر پارادایم از وابستگی بیرونی به تعامل سازنده درون‌منطقه‌ای و شمول‌گرایی به جای رویکرد حذفی است.»
سعید خطیب‌زاده همچنین در توییتی با انتشار تصاویری از دیدارش از مرزهای آبی در خلیج فارس در دو سال پیش درباره ادعاهای مطرح شده در این بیانیه در مورد جزایر سه‌گانه، نوشت: «حتی یک وجب از خاک میهن، به مثابه همه ایران است. جزایر سه‌گانه قلمرو ابدی ایران سرافراز در قلب خلیج همیشه فارس و چشم و چراغ وطن هستند. بوسه بر دستان مرزبانان غیورمان می‌زنیم که برای حفظ وجب به وجب این خاک پرگهر، استوار ایستاده‌اند.»
وزارت خارجه درباره حضور اعضای شورای همکاری خلیج فارس در مذاکرات هسته‌ای نیز اعلام کرد: «این کشورها در جایگاهی نیستند که در مورد برنامه موشکی و امور مرتبط با سیاست‌های نظامی و دفاع بازدارنده ایران اظهارنظر کنند.»
سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به این بیانیه گفت: «صدور چنین بیانیه‌های کلیشه‌ای مغایر با مبانی حسن همجواری بوده و کار ویژه‌ای جز بحران‌آفرینی منطقه‌ای نداشته و ظاهرا با هدف خنثی کردن نتایج تحرکات دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران با همسایگان به شمول برخی کشورهای دوست و شریک در میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس صورت می‌گیرد.»
احمد زیدآبادی، فعال سیاسی و تحلیلگر منطقه نیز در خصوص بیانیه شورای همکاری خلیج فارس در کانال تلگرام خود نوشت: «ظاهراً دیوار لیزری اسرائیل مایۀ دلگرمی کشورهای عرب جنوب خلیج فارس و محافل رسمی در آمریکا شده است. به احتمال زیاد به همین دلیل، اعضای شورای همکاری خلیج فارس پس از دوره‌ای نرمش و احتیاط، در بیانیۀ اخیر خود لحن‌شان را در برابر رفتار جمهوری اسلامی تشدید کرده‌اند و کاخ سفید نیز به گونه‌ای آشکار نسبت به احیای توافقنامۀ برجام خونسردی و بی‌تفاوتی از خود نشان می‌دهد.»او ادامه داد: «این در حالی است که سیاست «نگاه به شرق» و «نزدیکی به همسایگان» برای خنثی‌سازی تحریم‌ها و یا بی‌نیازی از لغو آنها نیز در عمل سستی و بی‌پایگی خود را نشان داده و چین و روسیۀ درگیر در جنگ اوکراین، هیچکدام علاقه‌ای به حمایت از جمهوری اسلامی به قیمت تخریب روابط خود با کشورهای نفت‌خیز عرب از خود بروز نداده‌اند و بدون امضای برجام حاضر به همکاری جدی با تهران نیستند.»
سفر لاوورف به عربستان
نکته دیگری که اتفاقات این چند روز را پیچیده‌تر می‌کند این است که همزمان با برگزاری جلسه شورای همکاری خلیج فارس در ریاض، وزیر خارجه روسیه نیز به عربستان سفر کرد تا با کشورهای عضو این شورا دیدار و گفتگو کند.
وزیر خارجه عربستان اعلام کرده کشورهای خلیج فارس در موضع‌شان نسبت به جنگ روسیه با اوکراین، متحد هستند، هرچند سرگئی لاوروف این را هم گفته که کشورهای خلیج فارس به جریان تحریم غرب علیه روسیه نمی‌پیوندند.
همچنین «القدس العربی»، روزنامه قطری چاپ لندن عنوان کرده سفر وزیرخارجه روسیه شروع شکل‌گیری «محور نفتی مقاومت» با محوریت روسیه و امارات متحده عربی است. در مقابل اما روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن که نوشته دیدار لاوروف با وزرای خارجه کشورهای خلیج فارس یک ضربه پیشگیرانه سیاسی و اقتصادی در مقابل سفر رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه است.
پیش‌نویسی علیه ایران
به موازات شورای همکاری خلیج فارس، توسط آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان پیش نویسی نوشته شد که قرار است در نشست بعدی شورای حکام آژانس ارائه شود ادعا شده که ایران درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای خود پنهانکاری می‌کند و درباره موضوع اعلام نکردن ذرات اورانیوم، هیچ پاسخی نداده است. آنها همچنین از ایران خواسته‌اند نسبت به حل و فصل موضوعات پادمان‌ها، همکاری کند.
احمد زیدآبادی: ظاهراً دیوار لیزری اسرائیل مایۀ دلگرمی کشورهای عرب جنوب خلیج فارس و محافل رسمی در آمریکا شده است. به احتمال زیاد به همین دلیل اعضای شورای همکاری خلیج فارس پس از دوره‌ای نرمش و احتیاط، در بیانیۀ اخیر خود لحن‌شان را در برابر رفتار جمهوری اسلامی تشدید کرده‌اند
نماینده روسیه در سازمان‌های بینالمللی در وین عنوان کرده احتمالا نشست شورای حکام درباره ایران روز چهارشنبه برگزار شود. «میخائیل اولیانوف» چندی پیش در توییتی نوشته بود: «چنانچه آژانس بینالمللی انرژی اتمی هفته آینده قطعنامه غرب درباره ایران را تصویب کند، چشم‌انداز تکمیل موفقیت‌آمیز مذاکرات وین و احیای برجام مبهم‌تر خواهد شد.»
به گزارش ایرنا، آژانس بینالمللی انرژی هسته‌ای قبلتر نیز مدعی شده بود ایران در ارائه پاسخ‌های معتبر فنی به سوال‌های این سازمان درباره پیدا شدن مواد هسته‌ای در سه مکان اعلام نشده ناکام بوده است.
سفر گروسی به اسرائیل
در این میانه، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم درباره برنامه هسته‌ای ایران به اسرائیل سفر و با نخست وزیر رژیم صهیونیستی دیدار و گفت‌وگو کرد. به گزارش ایلنا، «نفتالی بنت» در این دیدار مدعی شده اسرائیل برای مسیر دیپلماتیک به منظور مقابله با احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای اولویت قائل است اما در صورتی که جامعه بینالمللی نتواند در مدت زمان مناسب به این هدف برسد، خود علیه ایران اقدام خواهد کرد. سخنگوی وزیر خارجه ایران هم به سفر «رافائل گروسی» به اسرائیل واکنش نشان داد و در توییتر نوشت: «ایران به عنوان یکی از امضاکنندگان اولیه پیمان منع اشاعه، نسبت به تضعیف بیش از پیش اعتبار آژانس بینالمللی انرژی اتمی به همگان هشدار می‌دهد. کسی نمی‌تواند در قبال برنامه مخفی تسلیحات اتمی اسرائیل سکوت پیشه کند و سپس ادعای بی‌طرفی کرده و درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران سخن بگوید.»
در روزهای اخیر، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران به اسرائیل سفر کرد و نخست وزیر رژیم صهیونیستی مدعی شد اسرائیل برای مسیر دیپلماتیک به منظور مقابله با احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای اولویت قائل است
صدور بیانیه شورای همکاری خلیج فارس، به همراه پیش‌نویس قطعنامه آمریکا و سه کشور اروپایی و همچنین سفر وزیرخارجه روسیه به عربستان و سفر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به اسرائیل، نشان از آن دارد که اجماعی جهانی علیه برنامه هسته‌ای ایران شکل گرفته و وزارت‌خارجه برای غلبه بر این اجماع و تأمین منافع ملی روزهای سختی پیش‌رو دارد. باشد که با محاسبه سود و زیان سیاست‌های گذشته، بر این مخاطرات فائق آید.
دیدگاه تان را بنویسید