نفیسه زارع کهن

امروز دور هشتم مذاکرات احیای برجام در وین در موقعیتی ابهام‌آمیز و رازآلود کلید خواهد خورد، در شرایطی که کشورها به پایتخت‌های خود رفته و رایزنی‌ها را انجام داده‌اند؛ هنوز درباره آنچه قرار است پشت درهای بسته هتل کوبورگ رخ دهد تنها حدس و گمان زده می‌شود؛ مخصوصاً آن‌که برخی کشورها سیاست مشخصی را در قبال ایران و سندهایی که ارائه داده‌اند مطرح نمی‌کنند و رویه کج دار و مریز را هم چنان ادامه می‌دهند.

در همین راستا هم بود که امریکا که همین چند روز قبل اجازه صادرات برق ایران به عراق را تمدید کرده بود رویکرد دیگری اتخاذ کرد و تحریم‌های جدیدی علیه ایران تدارک دید.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان بنا بر اعلام وزارت خزانه‌داری امریکا، واشنگتن تحریم‌های اقتصادی خود را علیه 13 ایرانی ازجمله «غلامرضا سلیمانی»، فرمانده نیروی بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وضع کرده است.

هم‌چنین در بخشی از متن این بیانیه آمده است: «خزانه‌داری آمریکا ۱۳ نهاد و فرد ایرانی را به دلیل نقض فاحش حقوق بشر مورد تحریم قرار داده است و این اقدامات به‌طور خاص واحد‌های ویژه نیرو‌های امنیتی را هدف قرار می‌دهد که در ساماندهی و مبارزه با تروریسم نقش دارند و همچنین زندان‌های ایران و مدیران آن‌ها از دیگر اهداف این تحریم هستند.»

طبق اعلام برخی منابع، اسامی اشخاص و نهاد‌های تحریم شده عبارت‌اند از: سیدرضا موسوی اعظمی، به دلیل ارتباط با یگان ویژه نیروی انتظامی ایران، محسن ابراهیمی، به دلیل ارتباط با نیرو‌های ویژه ضد تروریسم (نوپو)، علی همتیان، به دلیل ارتباط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، حسن کرمی، به دلیل ارتباط با یگان ویژه نیروی انتظامی ایران؛ محمد کرمی، ذیل قانون کاتسا؛ صغری خدادادی، ذیل قانون کاتسا؛ مسعود صفدری، به دلیل ارتباط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ لیلا واثقی (فرماندار سابق شهر قدس)؛ نیروی ویژه ضد تروریسم ایران (نوپو)، به دلیل ارتباط با یگان ویژه نیروی انتظامی ایران؛ زندان مرکزی اصفهان، به دلیل ارتباط با یگان ویژه نیروی انتظامی ایران؛ یگان ویژه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، به دلیل ارتباط با نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران؛ زندان زاهدان، ذیل قانون کاتسا و غلامرضا سلیمانی، فرمانده نیروی بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.

در همین حال وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ خود بدون ارائه مستندات لازم این افراد و نهاد‌ها را به «سرکوب معترضان» متهم کرده است.

در پی آن بود که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه به این تحریم‌ها واکنش نشان داد و در صفحه توییتر خود نوشت: «حتی در میانه گفت‌وگوهای وین، آمریکا از اعمال تحریم علیه ایران دست برنمی‌دارد. واشنگتن قادر به درک این مسئله نیست که کارزار «شکست حداکثری» و «گشایش دیپلماتیک» نقیض هم هستند. تشدید تحریم‌ها، نه‌تنها اهرم نمی‌سازد - بلکه در تضاد با جدیت و حسن نیت ادعایی است.»

پالس منفی دیگر آمریکایی‌ها را وزارت دادگستری این کشور صادر کرد وقتی‌که خبر رسید وزارت دادگستری آمریکا دو محموله بزرگ تسلیحاتی ایران را روز سه‌شنبه در دریای عرب مصادره کرده است. به گزارش فرارو به نقل از بی‌بی‌سی، وزارت دادگستری آمریکا ادعا کرده این محموله‌های تسلیحاتی توقیف‌شده شامل ۱۷۱ موشک زمین به هوا و هشت موشک ضد تانک بود.هم‌چنین بر اساس ادعای این وزارتخانه آن‌ها محموله چهار نفت‌کش با پرچم‌های خارجی حامل یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه نفت در حال حرکت به سمت ونزوئلا را که توسط نیروی دریایی آمریکا توقیف‌شده بود، مصادره کرده‌اند. وزارت دادگستری آمریکا مدعی شد مصادره این محموله‌ها بزرگ‌ترین مصادره محموله‌های سوخت و سلاح از ایران است.

این‌گونه بود شاید که زهرا ارشادی، سفیر و معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد که روز سه‌شنبه به وقت محلی به سخنرانی در عمومی سازمان ملل درباره اقیانوس‌ها و حقوق دریاها، پرداخت نسبت به این مسئله واکنش نشان داد و گفت که: «همان‌گونه که در بیانیه سال گذشته جمهوری اسلامی ایران ذکر آن رفت، شیوع همه‌گیری کرونا علاوه بر اقدامات قهرآمیز یک‌جانبه که پیش از بحران کرونا به دلیل سیاست فشار حداکثری ایالات‌متحده آمریکا بر کشور من و مردم ایران وجود داشت، موجب شده تا زندگی روزمره مردم عادی ایران تحت تأثیر شدید قرار گیرد. تأمین نیاز‌های اولیه مردم از قبیل غذا، دارو، تجهیزات پزشکی و زنجیره تأمین کالا به دلیل اختلال در آزادی تردد خطوط کشتی‌رانی ایران درنتیجه تحریم‌های شومِ ایالات‌متحده آمریکا، به‌شدت تحت تأثیر قرارگرفته است. علاوه بر چنین اقدامات غیرقانونی، از سال گذشته شاهد پدیده سرقت نفت ایران در دریا هستیم».

وی سپس هشدار داد که «جمهوری اسلامی ایران نسبت به تداوم چنین سیاست‌های خطرناکی که به دلیل سیاست‌های یک‌جانبه استکباری موجب وخامت بیش‌ازپیش اوضاع شده است، هشدار می‌دهد. همچنین از جامعه جهانی خواسته می‌شود تا این اقدامات غیرقانونی را که تهدیدی برای تجارت آزاد در دریا و آزادی دریا‌ها به شمار می‌آید و موجب نادیده گرفته شدن تحریم‌های غیرانسانی شده است، محکوم کند.»این اقدامات اما همان‌طور که پیش از این نیز اشاره شد سمت‌وسوی مثبت هم دارد و رویه سیاست مریز آمریکا را نشان می‌دهد؛ آنجا که بلینکن وزیرامورخارجه امریکا در گفت‌وگویی ضمن این‌که خروج دولت قبلی این کشور از توافق هسته‌ای را اشتباهی بزرگ تلقی می‌کند، می‌گوید: «دیپلماسی بهترین‌ راه پرداختن به مسئله برنامه هسته‌ای ایران است.»

به گزارش ایسنا، صفحه توییتر شبکه الجزیره نوشت، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگو با روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال گفته: خروج از توافق هسته‌ای اشتباهی بسیار بزرگ بود.اما وزیرامورخارجه امریکا سیاست کج دار این کشور را هم در ادامه سخنانش نشان می‌دهد و می‌گوید: «عرصه به‌طورنامحدود برای بازگشت ایران به پایبندی به توافق بازنخواهد بود. مذاکرات هسته‌ای از سر گرفته می‌شوند و می‌بینیم ایران موضع دیگری را اتخاذ می‌کند یا نه.»

در این بین کشورهای اروپایی هم‌ چنین رویکردی را دنبال می‌کنند بر همین مبنا هم دیروز همان‌گونه که فرانسه ایران را به «وقت‌کشی» در مذاکرات احیای برجام متهم کرده بود، بریتانیا هم هشدار داد که مذاکرات کنونی «آخرین فرصت» برای بازگشت به برجام است.به گزارش رویترز، لیز تراس، وزیر خارجه بریتانیا، به تهران هشدار داد که این «آخرین فرصت» برای بازگشت به نص قرارداد هسته‌ای است. و این صراحت و هشدار اروپایی‌ها در توصیه به ایران برای بازگشت به برجام خود نشان از همین سیاست است چه نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، ضمن خبر دادن از برگزاری سری نشست‌های غیررسمی طرفین برجام جهت آماده‌سازی برای از سرگیری مذاکرات وین، از اعمال تحریم آمریکا علیه ایران با وجود برقرار بودن مذاکرات وین، انتقاد کرد. میخاییل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در صفحه توییترش نوشت: «حتی در مدت برگزاری مذاکرات وین، آمریکا تحریم‌های جدیدی اعمال کرد و ایران هم به توسعه برنامه هسته‌ای‌اش ادامه داد. این خوب نیست.»

به باور تحلیلگران عرصه سیاست خارجی به نظر می‌رسد ایران به‌گونه‌ای عمل می‌کند که گویی ذهنیت طرف مقابل را ولو به‌غلط می‌خواند و این رویکرد برای ورود به مذاکرات چندان مناسب نیست. بر همین مبنا هم دیروز القدس العربی نوشت که: «ایران بر این اساس بازی می‌کند که گویی از ذهن دولت بایدن و تیم او باخبر است»

و این‌ها همه در حالی است که به باور تحلیلگران عرصه سیاست خارجی، به نظر می‌رسد ایران به‌گونه‌ای عمل می‌کند که گویی ذهنیت طرف مقابل را ولو به‌غلط می‌خواند و این رویکرد برای ورود به مذاکرات چندان مناسب نیست. بر همین مبنا هم دیروز القدس العربی نوشت که: «ایران بر این اساس بازی می‌کند که گویی از ذهن دولت بایدن و تیم او باخبر است. این مسئله در دوره رئیس‌جمهوری دونالد ترامپ ممکن نبود و دشوار بود گام‌های او را پیش‌بینی کرد. ایران بر اساس این پیش‌فرض سقف شروطش برای بازگشت به توافق را بالا می‌برد که بایدن ضعیف است و این کشور طرف قوی‌تر معادله است.»

در هر حال امروز مذاکره‌کنندگان در شرایطی به هتل پالاس کوبورگ وین بازگشته‌اند که رویکرد ایران از بازی برد برد که روال رایج در مذاکره موفقیت‌آمیز در همه جای جهان است به یک «توافق خوب» رسیده است و این به نظر از سختی راه مقابل ایران حکایت دارد، حالا باید دید آیا درجایی که توافق تاریخی 2015 امضا شد باز هم توافقی دیگر رقم خواهد خورد یا به قول روزنامه ایران تلاش می‌شود تا تفسیر معنای «مذاکرات موفقیت‌آمیز» و «مذاکرات شکست‌خورده» تغییر کند.