احمد جنتی برای بیست و نهمین سال متوالی دبیر شورای نگهبان شد؛
تمدید ماموریت در ۹۵ سالگی
محبوبه ولی
با ابقای آیت‌الله جنتی برای بیست و نهمین سال متوالی در سمت دبیری شورای نگهبان، باید گفت هیچ بعید نیست که گمانه‌زنی‌ها درباره بازنشستگی وی بعد از انتخابات ریاست جمهوری خام‌اندیشانه باشد. شاید آنهایی که چنین پیش‌بینی‌ای می‌کنند توانایی مسن‌ترین سیاستمدار ایران در 95 سالگی را دست کم گرفته‌اند!
صبح دیروز در جریان برگزاری جلسه انتخابات هیأت رئیسه شورای نگهبان، هادی طحان نظیف به جای عباسعلی کدخدایی به عنوان سخنگوی این شورا و سیامک ره‌پیک نیز به عنوان قائم‌مقام دبیر در این نهاد انتخاب شدند.
اظهارات پرحاشیه جنتی درباره مسائل مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نیز باعث شد که بسیاری بنشینند و انتظار بازنشستگی او را بکشند، اما او ماند و انتخابات ریاست جمهوری ماه گذشته را نیز نظارت و مدیریت کرد. اما آیا این آخرین ماموریت او بود؟
بدون رقیب، بدون جایگزین
در این جلسه، برای دبیری اما مانند تمام 29 سال گذشته باز هم احمد جنتی انتخاب شد. انتخابی که نشان می‌دهد او کماکان در کسوت دبیر شورای نگهبان بدون رقیب و بدون جایگزین است.
پیش از این گفته می‌شد بهترین گزینه برای جانشینی او در شورای نگهبان که مواضع نزدیکی هم با احمد جنتی دارد، آیت‌الله محمد یزدی است. آیت‌الله یزدی پنج سال از آیت‌الله جنتی کوچک‌تر بود؛ با این حال او پاییز پارسال فوت کرد و بدین ترتیب تنها گزینه برای جانشینی جنتی نیز به قول معروف چهره در نقاب خاک کشید.
احمد جنتی اما کماکان دبیر شورای نگهبان است و به نظر می‌رسد او در زمزه سیاستمدارانی است که مشمول اصل کلی بازنشستگی نمی‌شود؛ به ویژه از سمت دبیری شورای نگهبان.
جنتی تاکنون مسئولیت‌های فراوانی داشته است؛ از ریاست ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر تا امامت جمعه تهران. کهولت سن، او را بر آن داشت که در دهه 90 بسیاری از این مسئولیت‌ها را واگذار کند.
چند سال تلاش برای استعفا از امامت جمعه تهران
پر سر و صداترین کناره‌گیری او مربوط به استعفایش از امامت جمعه موقت تهران است. او اسفند 96 از این سمت استعفا کرد اما اظهارات او و اطرافیانش حاکی از این بود که از چند سال قبل خواهان استعفا بوده و هر بار رهبر انقلاب با آن موافقت نکرده است.
خودش مهرماه سال 93 در یک برنامه تلویزیونی گفت که «کار اصلی من شورای نگهبان است. فعالیت‌های دیگر برای من فرعی بود. از مقام معظم رهبری خواستم برخی فعالیت‌ها از دوش من برداشته شود که یکی از این فعالیت‌ها نمازجمعه، یکی شورای عالی انقلاب فرهنگی و دیگری مجمع تشخیص مصلحت بود. به قولی مردی و کاری. لذا تصمیم داشتم بر یک فعالیت تمرکز داشته باشم و به یک فعالیت مشغول باشم؛ مقام معظم رهبری درخصوص فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی مخالفتی نداشتند و گفتند نمی‌خواهید نروید ولیکن درخصوص نمازجمعه گفتند که باید نمازجمعه را داشته باشی و در رابطه با تشخیص مصلحت نظام مخالفت کردند و گفتند باید بروی؛ به‌عنوان شخصیت حقیقی علاوه بر شخصیت حقوقی. من گفتم برخی وقت‌ها نمازجمعه برای من سنگین است، فرمودند فاصله‌هایش را زیاد کن.»
ضعف توانایی احمد جنتی در امامت نماز جمعه به قدری شد که در برخی خطبه‌های نماز جمعه، عدم تسلط او بر ایراد خطبه خود را نمایان کرد. درنهایت کار به جایی رسید که رهبر انقلاب با این استعفا موافقت کردند.
شماری از رسانه‌ها و چهره‌های سیاسی پیش‌بینی کرده بودند که دامنه تغییرات محدود به ریاست جمهوری و قوه قضائیه نخواهد ماند و برخی نشستن صادق آملی لاریجانی به جای احمد جنتی را نیز محتمل می‌دانستند
انتخابات 1400 آخرین ماموریت بود؟
آن ویدئوها از ضعف و عدم تسلط آیت‌الله جنتی برای ایراد خطبه اما سوژه فضای مجازی شد و همین هم باعث شد که وقتی او را به عنوان سخنران مراسم 22 بهمن در سال 97 انتخاب کردند، محمدعلی ابطحی در توئیتر نوشت: «انتخاب آیت‌الله جنتی برای سخنرانی روز 22 بهمن و آغاز چهلمین سالگرد آغاز انقلاب، اوج بدسلیقگی و نماد فرصت‌سوزی بود.»
او ادامه داد: «بازنشستگی آیت‌الله جنتی، خدمت بزرگی به انقلاب است.»
اظهارات پرحاشیه جنتی درباره مسائل مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نیز باعث شد که بسیاری بنشینند و انتظار بازنشستگی او را بکشند اما او ماند و انتخابات ریاست جمهوری ماه گذشته را نیز نظارت و مدیریت کرد. اما آیا این آخرین ماموریت او بود؟
این سوال پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح شد و پس از آن با توجه به حواشی متعددی که در بررسی صلاحیت‌ها پیش آمد و سردی انتخاباتی که برگزار شد، عده‌ای با اطمینان بیشتری پیش‌بینی کردند که او احتمالا در شورای نگهبان نخواهد ماند یا دست کم به عنوان دبیر ابقا نمی‌شود.
شماری از رسانه‌ها و چهره‌های سیاسی پیش‌بینی کرده‌اند که دامنه تغییرات محدود به ریاست جمهوری و قوه قضائیه نخواهد ماند و نهادهای دیگری همچون مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای نگهبان نیز دستخوش تغییر خواهند شد. برخی از این گمانه‌زنی‌ها احتمال نشستن صادق آملی لاریجانی به جای احمد جنتی را مطرح می‌کردند.
روزنامه آرمان ملی، ابتدای ماه جاری گفت‌وگویی با حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی منتشر کرد که این احتمال را با اشاره به نامه وحید حقانیان، معاون بیت رهبری پیش کشیده بود. این اشاره مربوط به یادداشتی است که حقانیان بعد از انتخابات منتشر کرد و در آن با اشاره به حضور محسن رضایی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و عبدالناصر همتی در مبارزات انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ نوشته بود: «حضور این سه رقیب برای جناب آقای رئیسی، امداد الهی به حساب آمده و یقینا باید گفت این‌ها خود را به گونه‌ای دانسته، یا ندانسته خرج انقلاب کردند.»
جنتی در منتهی‌الیه «حاکمیت یکدست»
بسیاری آن نامه را اذعان به مهندسی انتخابات تعبیر کرده و خبرگزاری «تسنیم» نیز به تندی از آن انتقاد کرد. حمید حسینی با استناد به همین نامه به آرمان ملی گفته بود: «اتفاقاتی پس از انتخابات ریاست‌جمهوری در کشور رخ داد که نامه حقانیان و فرزندش یکی از آنها بود. به نظر می‌رسد آقای اژه‌ای به ریاست قوه قضائیه می‌رسد، آقای صادق لاریجانی جایگزین آیت‌الله جنتی شده و آقای روحانی به مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌رود که در همین راستا تعدادی از اعضای مجمع تشخیص تغییر خواهند کرد. آنچه مطرح کردم یک احتمال است که امیدوارم به حقیقت تبدیل شود و در واقع آرزوی من است که این تغییرات صورت بگیرد.» اما شواهد و قرائن،تاکنون سندی مبنی بر تحقق این «آرزو» ارائه نداده است. یکدست شدن قدرت در حال حاضر در ایده‌آل‌ترین شکل خود برای حاکمیت برقرار شده است. قوه مقننه، قوه قضائیه، قوه مجریه و حتی شوراهای شهر و روستا همگی در دست یک جریان است و آیت‌الله احمد جنتی نیز در منتهی‌الیه همین جریان به سر می‌برد و مایه قوام این ترکیب است.
دیدگاه تان را بنویسید