جدال بی‌پایان با نهاد غیرپاسخگوی قدرت

محبوبه ولی

به نظر می‌رسد بار رد صلاحیت چنان بر دوش علی لاریجانی سنگینی می‌کند که هنوز نتوانسته مانند بسیاری دیگر از مردان سیاست تسلیم‌وار تن به آن دهد؛ شاید از این رو که در باورش نمی‌گنجید کسی چون او که پیراهن‌ها در صحنه سیاسی این چهار دهه پاره کرده و بارها برادری خود را ثابت کرده نیز روزی گرفتار رد صلاحیت شود. نه تنها برای کسی با وزن سیاسی او بلکه حتی برای خانواده لاریجانی‌ها این تصمیم شورای نگهبان بسیار گران آمده است.

از همین روست که آخرین مناظره هم برگزار شد و تنها پنج روز تا سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری باقی است، اما علی لاریجانی کماکان مصرانه در پی دلایل رد صلاحیتش است.

در امتداد همین زیر بار نرفتن‌های شورای نگهبان برای اعلام دلایل رد صلاحیت، سخنگوی این شورا در واکنش به نامه علی لاریجانی توئیت کرد که «برای اعتراض به عدم احراز صلاحیت و انتشار عمومی دلایل آن در قانون انتخابات ریاست جمهوری حکمی پیش‌بینی نشده است»

تلاش نافرجام برای پاسخگو کردن شورای نگهبان

او دیروز در آستانه برگزاری انتخابات و در حالی که همه خود را سرگرم هفت کاندیدای تایید صلاحیت‌شده و وعده‌ها و مناظره‌هایشان کرده‌اند، در نامه‌ای به شورای نگهبان نوشته است: «با توجه به اثبات کذب بودن گزارش‌های داده شده به آن شورا در رابطه با بنده و خانواده‌ام در جریان بررسی احراز صلاحیت‌ نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، کلیه دلایل عدم احراز صلاحیت اینجانب را بدون هرگونه پرده پوشی به صورت رسمی و عمومی اعلام فرمایید.»

در پایان نامه هم اضافه کرده: «حداقل به اجرای سیاست‌ کلی مصوب رهبری معظم انقلاب در باب پاسخگویی آن شورا عمل نمایید.»

از این نامه پیداست که پاسخ شورای نگهبان در پی تذکر رهبر انقلاب، نه تنها لاریجانی را قانع نکرده بلکه عزم او را برای رویارویی با این نهاد برای گرفتن پاسخ سوال خود جزم‌تر کرده است.

10 روز پیش وقتی رهبر انقلاب در سخنانی با دو کلیدواژه «جفا» و «جبران» هشدار دادند که در جریان انتخابات و تایید صلاحیت‌ها به برخی جفا شد و بعد هم از شورای نگهبان خواستند که جبران کند، بسیاری فکر کردند این شاید یک حکم حکومتی برای تایید صلاحیت علی لاریجانی باشد و حتی منتظر ماندند تا شورای نگهبان او را وارد گود انتخابات کند.

شورای نگهبان اما با انتشار بیانیه‌ای ضمن اینکه «طول عمر و سلامتی مقام معظم رهبری دامت برکاته» را از خداوند مسئلت می‌کرد، اعلام کرد که «در بررسی‌ها مجموعه‌ای از موضوعات، مستندات و مدارک مورد ارزیابی قرار گرفته و برخی گزارش‌های نادرست در نظریه نهایی شورای نگهبان موثر نبوده است.»

از پاسخ شورای نگهبان چنین برمی‌آید که شاید کاندیدایی به عرض رهبری رسانده که گزارش‌های نادرست درباره او داده‌اند و همین گزارش‌ها مبنای رد صلاحیت او بوده اما در واقعیت این گزارش‌های نادرست مبنای نظر نهایی شورای نگهبان نبوده است.

در واقع شورای نگهبان با همین بیانیه چندخطی از تصمیمات خود دفاع کرد و زیر بار بررسی بیشتر نرفت. مشکل و مطالبه اصلی علی لاریجانی و کسانی چون او؛ اما اینجاست که این شورا زیر بار اعلام دلایل رد صلاحیت‌ها هم نمی‌رود.

در امتداد همین زیر بار نرفتن‌ها، عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان دیروز در واکنش به نامه علی لاریجانی توئیت کرد: «احراز و عدم احراز صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری بر اساس اسناد و مدارک کافی و قابل اعتماد انجام پذیرفته و برای اعتراض به عدم احراز صلاحیت و انتشار عمومی دلایل آن در قانون انتخابات ریاست جمهوری حکمی پیش‌بینی نشده است.»

 علی لاریجانی: «مطابق دستور حاکمیتی رهبر معظم انقلاب در پی ابلاغ سیاست‌های کلی انتخابات در سال ۹۵ و پیرو بند ۱۱-۲، شورای نگهبان موظف است در صورت درخواست داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری در خصوص دلایل رد صلاحیت به آنان به صورت مکتوب دلایل خود را ارائه نمایند»

ابلاغیه رهبری تکلیف را روشن کرده

از آن جایی که این جدالی بی‌پایان است، علی لاریجانی هم پس از این گفته کدخدایی، توئیت دیگری زد و در پاسخ به او نوشت: «مطابق دستور حاکمیتی رهبر معظم انقلاب در پی ابلاغ سیاست‌های کلی انتخابات در سال ۹۵ و پیرو بند ۱۱-۲، شورای نگهبان موظف است در صورت درخواست داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری در خصوص دلایل رد صلاحیت به آنان به صورت مکتوب دلایل خود را ارائه نمایند.»

بند 11-2 سیاست‌های کلی انتخابات در سال 95 که از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده و مورد اشاره علی لاریجانی است، صریحا «پاسخگویی مکتوب در خصوص دلایل ابطال انتخابات و رد صلاحیت داوطلبان در صورت درخواست آنان» جزو وظایف شورای نگهبان آورده است.

شورای نگهبان هنوز در خصوص اینکه چگونه با وجود این بند زیر بار اعلام دلایل رد صلاحیت نمی‌رود توضیحی نداده است اما به طور کلی به نظر نمی‌رسد این بند نیز شورای نگهبان را آنطور که علی لاریجانی انتظار دارد، وادار به پاسخگویی کند.

از این رو باید گفت که این نزاع ادامه دارد و جالب آنکه بر لشکریان هر دو طرف نیز رفته رفته افزوده می‌شود. در جریان انتخابات مجلس یازدهم صدای خیلی از داوطلبان کاندیداتوری این انتخابات درآمد که شورای نگهبان آنها را به دلایلی مانند عدم شرکت در نماز جمعه یا اظهارنظری خلاف نظر این شورا رد صلاحیت کرده است. علی مطهری آن زمان به جدالی نفسگیر با شورای نگهبان رفت؛ اما قدرت ذاتی شورای نگهبان مانع از آن بود که راه به جایی ببرد.

شتری که در خانه

سیاستمداران می‌خوابد

در این انتخابات هم موج رد صلاحیت‌ها یا به قول خود شورای نگهبان عدم احراز صلاحیت‌ها، موج سنگینی بود که بسیاری را با خود برد؛ اما لاریجانی هرازگاه سر از میان امواج بیرون می‌آورد و به دنبال چرایی آن است. علاوه بر او مسعود پزشکیان نیز اعتراضات بسیاری در صحن مجلس داشته است. پزشکیان گفته بود که وقتی کسی را رد صلاحیت می‌کنید او را تحقیر می‌کنید، پس باید دلایلش را هم بگویید.

روزهای قبل اولین بار که با آیه قرآن و توپ پر شورای نگهبان را به باد انتقاد گرفت، مجلسی‌ها به او تاختند که به نهاد شورا توهین کرده است. او اما مغلوب این تاخت و تازها نشده است. پزشکیان دیروز در گفت‌وگویی با «عصرایران» به صراحت گفته که «دعوا، دعوای قدرت است» و ادامه داده: «شورای نگهبان با افرادی که به عنوان رجل سیاسی معرفی کرد؛ کاری کرد که جمعیتی پای صندوق‌ها نیایند و طبیعتا سهمی از افراد جامعه را حذف کرد.»

او به تذکر رهبری هم اشاره کرده و افزوده که شورای نگهبان حتی کلمه «جبران» را تفسیر کرده وگرنه هر کسی می‌داند معنای «جبران» چیست و قطعا شورای نگهبان جبران نکرد.

پزشکیان نیز مانند علی لاریجانی بارها خواستار اعلام دلایل رد صلاحیتش شده است و این سیاستمداران رد صلاحیت‌شده معترض به شورای نگهبان حالا دیگر آنقدر زیاد شده‌اند که سایت جماران در یادداشتی کوتاه از همه آنها از جمله آقایان جهانگیری، پزشکیان، احمدی نژاد، دهقان، ضرغامی، شریعتمداری، محسن هاشمی و... خواست که مشابه درخواست علی لاریجانی را مطرح کنند و اگر قبلا هم این کار را کرده اند مجددا به این امر اقدام کنند. جماران پس از این پیشنهاد اضافه کرده: «کمپین خوبی است که شورای نگهبان را به اعلام ادله خود ملزم کند.»

بعد هم هشدار داده: «شک نکنید که فردا این «رد صلاحیت بدون پاسخگویی» به طرفداران امروز شورای نگهبان هم می‌رسد.»