وزارت امور خارجه بیست و دومین و آخرین گزارش سه ماهه از روند اجرای برجام در دولت تدبیر و امید را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد.

۴۴ صفحه از این گزارش ۲۶۲ صفحه‌ای در قالب ۱۴ بخش به ارائه گزارشی از تحولات برجام در طول شش سال گذشته و آخرین وضعیت مذاکرات وین برای احیای برجام پرداخته و مابقی به نامه‌نگاری‌ها و اسناد مربوط به برجام اختصاص دارد .

در این گزارش آمده: «بر اساس چارچوبی که تاکنون در مذاکرات وین به دست آمده است در صورت حصول توافق و بازگشت آمریکا به برجام همه تحریم‌هایی که طبق برجام رفع شده بودند مجدداً رفع خواهند شد. علاوه بر این، کلیه تحریم‌های ترامپ که در صورت استمرار عضویت آمریکا در برجام، به بهانه‌های دیگر نمی‌توانستند رفع شوند، آنها هم رفع می‌شوند. بر این اساس طرف مقابل عنوان می‌کند که در نتیجه بازگشت به برجام تمامی تحریم‌های ذکر شده در برجام به شمول بخشی موضوعی و یا شخصی و نیز کلیه تحریم‌های وضع شده بعدی که مانع انتفاع ایران از آثار لغو تحریم‌های برجامی می‌شوند، رفع خواهند شد.»

گزارش وزارت خارجه در بندهای جداگانه درباره بخش‌هایی که در صورت توافق از آنها رفع تحریم خواهد شد، توضیح داده است. بند الف این بخش به تحریم‌های مالی و بانکی مربوط است. گزارش مذکور توضیح داد که «بر اثر رفع این تحریم‌ها انجام عملیات مالی و بانکی با دولت ایران، بانک مرکزی ایران، موسسات مالی ایرانی و سایر اشخاص ایرانی شامل اعطای وام نقل و انتقال حساب بانکی شامل افتتاح حساب ایجاد روابط کارگزاری و پرداخت از طریق حساب بین بانکی در موسسات مالی غیرآمریکایی، ‌سرمایه‌گذاری، خرید و فروش اوراق بهادار، ضمانت‌نامه خرید و فروش ارزهای خارجی شامل نقل و انتقال مرتبط با ریال، صدور اعتبارات اسنادی و معاملات بازارهای آتی کالا و اختیار ارائه خدمات پیام‌رسانی تخصصی مالی (سوئیفت) و تسهیل دسترسی مستقیم یا غیرمستقیم به آنها، خرید یا تحصیل اسکناس آمریکایی توسط دولت ایران و خرید پذیره‌نویسی یا ارائه خدمات مربوط به صدور اوراق قرضه دولت ایران مقدور می‌شود.»

این گزارش در بندهای بعدی این بخش به توضیح چگونگی و آثار رفع تحریم‌های مربوط به نفت، گاز و پتروشیمی، کشتیرانی، کشتی‌سازی و بنادر، بخش‌های آهن فولاد آلومینیوم و مس، نرم‌افزار و فلزات، تحریم بخش‌های ساخت و ساز، معدن، تولید، منسوجات و بخش مالی و حوزه هواپیمایی پرداخته است.

وزارت خارجه همچنین درباره تحریم‌های مربوط به بخش خودروسازی نوشته است: «بر اثر رفع این تحریم‌ها اجرا یا تسهیل عملیات نقل و انتقال مالی یا سایر معاملات مربوط فروش عرضه یا انتقال کالا و خدمات مورد استفاده در ارتباط با بخش خودروسازی ایران مقدور می‌شود.» بنا بر این گزارش در صورت حصول توافق، امکان صادرات فرش و اقلام خوراکی از ایران به آمریکا نیز مقدور خواهد شد.

توقف اجرای برخی قوانین ضدایرانی کنگره

گزارش در بخش دیگری مطرح کرده که پس از توافق در وین، آمریکا اجرای بخشی از قوانین کنگره که علیه ایران هستند را نیز متوقف خواهد کرد. این قوانین، قانون مجوز دفاعی سال (۲۰۱۲م)، قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه( ۲۰۱۲م)، قانون آزادی ایران و مبارزه با اشاعه(۲۰۱۲ م) و قانون تحریم‌های ایران هستند.

در مورد قوانین لغو روادید و قانون مبارزه با دشمنان آمریکا از طریق تحریم (کاتسا) ایالات متحده متعهد است که هیچ یک از مفاد آنها اجرای کامل تعهدات برجامی توسط آمریکا را خدشه‌دار نکند.

گزارش می‌افزاید: آمریکا همچنین در صورت توافق کامل فرمان‌های اجرایی زیر را لغو می‌کند: «مربوط به قبل از برجام: فرمان اجرایی ۱۳۷۵۴ ، فرمان اجرایی ۱۳۵۹۰ ، فرمان اجرایی ۱۳۶۲۲ ، فرمان اجرایی ۱۳۶۴۵ ، فرمان اجرایی ۱۳۶۲۸. مربوط به زمان ترامپ: بخشی از فرمان اجرایی ۱۳۸۴۶، فرمان اجرایی ۱۳۷۸۱(تحریم صنایع فلزات ایران)، فرمان اجرایی ۱۳۹۰۲( تحریم صنایع معدنی، عمران، نساجی و تولید)، فرمان اجرایی ۱۳۸۷۶( تحریم علیه دفتر مقام معظم رهبری و مجموعه‌های وابسته)»

همچنین شناسایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان به اصطلاح سازمان تروریستی خارجی ابطال خواهد شد. علاوه بر این بیش از هزار شخص حقیقی و حقوقی (فرد، نهاد، کشتی و هواپیما) از فهرست تحریم‌های آمریکا خارج می‌شوند.

در نامه ظریف به رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس آمده است: لازمه رسیدن به توافق درک این واقعیت است که بدون توجه به حداقل قابل قبولی از نگرانی‌ها و مطالبات همه طرف‌ها، امکان مصالحه وجود ندارد. گرایش حداکثری تنها به مذاکرات فرسایشی و بی‌پایان می‌انجامد

تعهدات ایران

گزارش در بخشی دیگر به تعهدات هسته‌ای ایران در صورت توافق در وین پرداخته است. بنا بر این گزارش مهمترین اقدامات نظارتی و شفاف‌ساز و محدودیت‌های پذیرفته شده در برجام ــ که در صورت توافق در وین مجدداً از سوی ایران اجرا خواهند شد ــ شامل موارد زیر است:

اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و نظارت حساب شده بر تعهدات برجامی؛

غنی سازی اورانیوم در سطح حداکثر ۶۷/۳ درصد؛

استفاده از حداکثر ۶۱۰۴ دستگاه سانتریفیوژ ۱-IR؛

حفظ حداکثر ۳۰۰ کیلو مواد غنی شده، و معاوضه مازاد آن با کیک زرد؛

تبدیل رآکتور آب سنگین اراک به یک رآکتور نوین ولی بدون خطرات اشاعه‌ای، با حفظ ماهیت آب سنگین آن.

پس از هشت سال خون دل در آستانه واگذاری مسئولیت هستم

این گزارش همراه با نامه محمدجواد ظریف است. در بخشی از این گزارش که شامل نامه ظریف به رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی است، با عنوان «وآخر دعوانا» آمده است: «پس از دو سال مذاکره فشرده و طاقت‌فرسا برای دستیابی به یک توافق قابل قبول، نیز شش سال کوشش نفسگیر برای حراست از حقوق ملت شریف ایران و جلوگیری از متلاشی شدن توافق همراه با هشت سال ناسزا شنیدن، خون دل خوردن و دم نیاوردن بر سر اتهاماتی ناروا، اینک در آستانه واگذاری مسئولیت به برادران و خواهرانی تازه‌نفس و پرنشاط لازم است چند تجربه و نکته به عنوان جمع‌بندی صادقانه و مشورت مشفقانه تقدیم شود.»

ظریف در این نامه ادامه داده است: «برجام حاصل کوششی عاشقانه برای رهانیدن ایران از دام امنیتی‌سازی آمریکا و تحریم‌های ظالمانه، در عین حفظ توان هسته‌ای با رعایت حداکثری خطوط قرمز در شرایطی دشوار بود، ولی همچون هر توافق دیگری حاصل مذاکره و دادوستد بین‌المللی است که در شرایطی خاص در سال ۱۳۹۲ شمسی و به دنبال رأی قاطع مردم به حل و فصل موضوع هسته‌ای براساس تعامل سازنده و عزتمند شکل گرفت.»

بر اساس چارچوبی که تاکنون در مذاکرات وین به دست آمده است در صورت حصول توافق و بازگشت آمریکا به برجام همه تحریم‌هایی که طبق برجام رفع شده بودند مجدداً رفع خواهند شد. اجرای بخشی از قوانین ضدایرانی کنگره نیز متوقف خواهند شد

گرایش حداکثری تنها به مذاکرات فرسایشی می‌انجامد

وی تاکید کرده است: «توافقی برای هیچ یک از طرف‌های آن توافق بی‌نقص نیست. هر یک از طرف‌ها از بخش‌هایی از توافق ناراضی و ناخشنود است. این طبیعت هر توافقی است. لذا لازمه رسیدن به توافق درک این واقعیت است که بدون توجه به حداقل قابل قبولی از نگرانی‌ها و مطالبات همه طرف‌ها، امکان مصالحه وجود ندارد. گرایش حداکثری تنها به مذاکرات فرسایشی و بی‌پایان می‌انجامد که تقریبا در تمامی شرایط ضرر و یا لااقل عدم نفع آن برای کشور و مردم از منافع فردی رسیدن-ناممکن-به توافق ایده‌آل کمتر نیست.»

ظریف در بخش دیگری از این نامه آورده است: «اگر به عوض مناقشه و مجادله بر سر اینکه برجام پیروزی قطعی بود و یا شکست کامل- که حتما هیچ یک نبود- همگی کوشیده بودیم بیشترین منفعت را از برجام ببریم، چه بسا شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورده بود.»

وزیر امور خارجه نهایتا در نامه خود با بیان اینکه اکنون بهترین زمان برای ایجاد این همدلی و هم‌صدایی است، تصریح کرده: «موفقیت در مذاکرات اخیر وین و شکست نهایی سیاست فشار حداکثری با بازگشت آمریکا به تعهدات برجامی می‌تواند در فضای جدید سرای سیاست کشور، زمینه را برای بهترین بهره‌برداری از تمام ظرفیت‌های برجام فراهم نموده، با اصالت دادن به روابط با همه شرکا و ایجاد توازن در روابط اقتصادی خارجی و صدالبته با تکیه بر اقتصاد مقاومتی مبتنی بر درون‌زایی و برون‌گرایی- رشد و شکوفایی بی‌نظیر را برای کشور و نسل‌های بعدی به ارمغان آورد.»