تهران امروز میزبان «تسهیل‌کننده قطعنامه ۲۲۳۱» است؛
پای ایرلند هم به برجام باز شد
محبوبه ولی
تهران امروز میزبان یک میهمان اروپایی است. «سیمون کاوونی»، وزیر خارجه ایرلند که کشورش حدود 9 سال پیش سفارتش را در ایران تعطیل کرد؛ امروز برای گفت‌وگو با حسن روحانی و محمدجواد ظریف در تهران است.
سفر او به تهران در حالی صورت می‌گیرد که تروئیکای اروپایی همین چند روز پیش از صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صرف‌نظر کردند و منابع خارجی اعلام کردند که این صرف‌نظر بدان دلیل صورت گرفته که ایران بالاخره سیگنال‌های مثبتی را برای پذیرش مذاکراتی با حضور آمریکایی‌ها ارسال کرده است.
حال باید دید که آیا سفر این مسافر اروپایی نیز در امتداد همان سیگنال‌های مثبت است یا خیر؟ خود کاوونی دیروز بیانیه‌ای در این ارتباط صادر کرد که روی سایت وزارت خارجه ایرلند منتشر شد. او در این بیانیه تاکید کرده بود که کشورش به عنوان «تسهیل‌کننده قطعنامه 2231 شورای امنیت» (در تایید برجام) انتخاب شده است.
او با بیان اینکه این قطعنامه مسیر تعامل شورای امنیت در خصوص توافق هسته‌ای ایران، موسوم به برجام است، به حمایت قوی کشورش از برجام اشاره کرده و افزوده بود: ایرلند در جایگاه یک تسهیل‌کننده مشتاق است که با همه بازیگران گفت‌وگوی نزدیکی داشته باشد و همه طرف‌ها را به پایبندی کامل به این توافق تشویق می‌کند.
فصل مهم دیگر سفر کاوونی، رایزنی درباره بازگشایی سفارت ایرلند در تهران پس از حدود 9 سال است. سال 2012، زمانی که ایرلند در یکی از بدترین دوره‌های اقتصادی خود به سر می‌برد، از تعطیلی سفارتخانه‌هایش در ایران، واتیکان و تیمور شرقی خبر داد
باید اشاره کرد ایرلند، ابتدای ژانویه سال جاری میلادی (12 دی‌ماه) برای دو سال به عنوان عضو منتخب شورای امنیت سازمان ملل انتخاب شد و اکنون یکی از 10 عضو غیردائم این شوراست. کسب این کرسی و رسالت تازه‌ای که در خصوص قطعنامه 2231 شورای امنیت به آن سپرده شده، کاملا به یکدیگر مرتبط است.
این موقعیت سیاسی، ایرلند را با مسئولیت‌های سیاسی تازه‌ای مواجه کرده که ظاهرا برجام نیز یکی از همان مسئولیت‌هاست.
«طرح اقدام سازنده» به اطلاع کاوونی می‌رسد؟
کاوونی در این سفر با رئیس‌جمهوری و وزیر خارجه ایران دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز در آستانه سفر کاوونی به ایران در صفحه توئیتر خود نوشت: «به عنوان وزیر امور خارجه و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای بزودی طرح اقدام سازنده و دقیق ایران را از طریق دیپلماتیک اعلام می‌کنم.»
در نگاه اول توئیت او پاسخی به اظهارات محسن رضایی بود که با یک رسانه انگلیسی مصاحبه و اظهاراتی را درباره برجام مطرح کرده بود. کمی بعدتر اما برخی دیگر با توجه به سفر وزیر خارجه ایرلند به تهران، اشاره می‌کنند که چه بسا «طرح اقدام سازنده و دقیقی» که ظریف از آن سخن گفته در جریان دیدارها با کاوونی مطرح شود و کاوونی همان طریق دیپلماتیک برای انتقال این طرح به طرف‌های غربی برجام باشد.
سفر وزیر خارجه ایرلند به تهران در حالی صورت می‌گیرد که منابع خارجی اعلام کردند که تروئیکای اروپایی به دنبال ارسال سیگنال‌های مثبت از سوی ایران برای پذیرش مذاکراتی با حضور آمریکایی‌ها، از صدور قطعنامه علیه تهران در شورای حکام صرف‌نظر کرده است
از این حیث سفر سیمون کاوونی ممکن است با تحولات تازه برای برجام همراه باشد. او خودش در بیانیه دیروز گفته است که این سفر فرصت مغتنمی برای گفت‌وگو درباره برجام و سایر مسائل کلیدی خاورمیانه است که بسیاری از آنها در دستور کار شورای امنیت قرار دارد.
با توجه به این بخش از بیانیه او، باید گفت که غیر از برجام، گفت‌وگو درباره مسائل مهم منطقه‌ای نیز بخشی از محتوای مذاکرات او با روحانی و ظریف است.
بی‌پولی و محدود کردن
روابط سیاسی با ایران
اما گذشته از اینها، فصل مهم دیگر این سفر، رایزنی کاوونی درباره بازگشایی سفارت ایرلند در تهران پس از حدود 9 سال است. سال 2012، زمانی که ایرلند در یکی از بدترین دوره‌های اقتصادی خود به سر می‌برد، ایمون گیلمور، معاون نخست وزیر ایرلند از تصمیم این کشور برای تعطیلی سفارتخانه‌های آن در ایران، واتیکان و تیمور شرقی خبر داد.
او در بیانیه‌ای اعلام کرد که دولت در برنامه نجات اقتصادی اتحادیه اروپایی صندوق بین‌المللی پول ملزم به اجرای کاهش بودجه است و تعطیلی این سفارتخانه‌ها حدود 25/1 میلیون یورو در سال صرفه‌جویی در پی خواهد داشت.
از آن زمان تا به حال سفارت ایرلند در تهران تعطیل است. در سال‌های بعد تقاضاهایی برای بازگشایی این سفارت مطرح شد. برای مثال اتحادیه دامداران ایرلند در سال‌های گذشته با توجه به بازار رو به رشد صادرات محصولات دامی به ایران، چندین بار از دولت خود خواسته‌اند تا سفارت‌خانه این کشور را در تهران بازگشایی کند.
ایرلند اما هر بار اعلام کرده که پولی برای این کار ندارد، ضمن اینکه در مقطعی نیز حمله به سفارت انگلیس در تهران، از اراده ایرلند برای بازگشایی مجدد سفارت خود در تهران کاست.
تصمیم برای بازگشایی سفارت تا 2023
با شکل‌گیری برجام، مبادلات تجاری میان دو کشور افزایش یافت. به طوری گفته شد روابط تجاری ایران و ایرلند در سال 2015 با 65 درصد افزایش نسبت به سال پیش از آن به 78 میلیون یورو رسید که از آن میزان 76.5 میلیون یورو سهم صادرات ایرلند به ایران و 1.5 میلیون یورو واردات ایرلند از ایران بوده است.
اما پیش از آنکه این روابط تجاری تداوم یابد و احیانا منجر به بازگشایی سفارت ایرلند در ایران شود، خروج دونالد ترامپ از برجام و به کما رفتن این توافق هسته‌ای، همه چیز را در انجماد فرو برد.
اخیرا ولی مقامات ایرلند از تصمیمشان برای بازگشایی این سفارت خبر داده‌اند و وزیر خارجه ایرلند نیز در بیانیه دیروز خود که مقدمه‌ای برای سفرش به تهران بود، تصریح کرد: «این سفر در پی تصمیم هفته گذشته دولت برای استقرار کاردار و بازگشایی سفارت ایرلند در تهران تا سال ۲۰۲۳ ، در مقطع مهمی از روابط دو جانبه صورت گیرد.»
بدین ترتیب باید گفت که سفر میهمان اروپایی امروز تهران، هم از حیث تحولات پیرامون برجام و هم از جهت روابط دو کشور ایران و ایرلند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
دیدگاه تان را بنویسید