انتخاب «بایدن»، فشار تحریم را از دوش تهران برخواهد داشت؟
ایران در دوران پساترامپ
محبوبه ولی
انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا سوم نوامبر 2020 میلادی، برابر با 13 آبان سال جاری برگزار می‌شود و در آمریکا از هم اکنون تب و تاب انتخاباتی بالا گرفته است. موسسه افکارسنجی «هَریس» دیروز اعلام کرد که طی یک نظرسنجی که به طور مشترک بین این موسسه و دانشگاه هاروارد صورت گرفته، «جو بایدن» نامزد حزب دموکرات با اختلاف هشت درصدی از «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا برای به دست گرفتن زمام کاخ سفید در انتخابات امسال پیش است.
به نوشته وبگاه «هیل»، طبق این نظرسنجی بایدن هم‌اکنون از حمایت ۵۴ درصد آرای آمریکایی‌های واجد شروط رأی دادن برخوردار است و ترامپ با ۴۶ درصد آرای شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، پشت سر بایدن قرار دارد.
یک روز پیشتر نیز کمیته انتخابات حزب دموکرات در ایالت وایومینگ اعلام کرد که جو بایدن توانسته با 72.2 درصد آرا در انتخابات مقدماتی نامزدهای دموکرات ریاست جمهوری در این ایالت پیروز شود.
از سوی دیگر کرونا، مرگ و میر گسترده ناشی از آن، بیکاری‌های بی‌سابقه در پی این بیماری نوظهور، سقوط شگفت‌انگیز قیمت نفت آمریکا موقعیت آقای پرزیدنت را متزلزل کرده است. در این شرایط همه چیز روی لبه تیغ است و آنقدر غیرقابل پیش‌بینی که ناظران سیاسی نیز برای تخمین زدن میزان موفقیت ترامپ در انتخابات نوامبر، نظر قاطعی ندارند.
نگرانی‌های پرزیدنت
احتمالا خود ترامپ نیز گرفتار در همین عدم قطعیت است که طی روزهای گذشته چندین بار مجددا با همین شیوه خاص خودش، خواستار گفتگو با ایران شده است. او چهار روز پیش در جلسه پرسش و پاسخ با خبرنگاران گفت که «ایرانی‌ها می‌خواهند با وی توافق کنند اما تنها دلیلی که باعث می‌شود این کار را نکنند این است که برخی می‌گویند ترامپ [در انتخابات] بازنده می‌شود و می‌توانید با یک فریب‌خورده(بایدن) توافق کنید.»
رئیس‌جمهوری آمریکا بارها این ادعا را مطرح کرده که کسانی در کشور او مشاوره‌های غلط به ایرانی‌ها می‌دهند. او حتی جان کری، وزیر خارجه دولت اوباما را متهم به نقض قانون لوگان کرد. حالا این روزها او مجددا با طرح این ادعا، سعی دارد به طرف ایرانی القا کند که «شما قصد دیدار مرا دارید؛ پس فریب این و آن را نخورید.»
محمدجواد ظریف در پاسخ به او گفت که ما از هیچ سیاستمدار آمریکایی مشاوره نمی‌گیریم. با این حال به نظر می‌رسد ترامپ از پیروزی بایدن نگران است. دو روز پیش وقتی از او درباره انتخابات سوال شد، گفت: «اگر جو بایدن، معاون باراک اوباما، رئیس‌جمهور شود، ایران، چین، کانادا و مکزیک آمریکا را مال خودشان می‌کنند و شما دیگر کشوری نخواهید داشت.»
حسین موسویان: اگر آقای بایدن انتخاب شود، شرایط دشواری در پیش خواهد داشت. ترامپ آنقدر سطح تحریم‌ها را بالا برده و دستورالعمل‌های عجیب علیه ایران صادر کرده که امکان ندارد رئیس‌جمهور بعدی بتواند یکشبه شرایط را تغییر دهد
او همین طور ادامه داد: «مایل هستم با ایران کار کنم، اما به نظر می‌رسد آنها منتظر دولت بعدی هستند. حدس میزنم که جان کری نمیخواهد که آنها الان توافق کنند!»
ایران اما در قبال این اظهارات ترامپ، همان سیاست پیشین خود را ادامه داده است. عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری روز دوشنبه خود در این باره گفت: «امید آمریکایی‌ها به مذاکره خیال باطلی است.» او تاکید کرد که در هیچ شرایطی با ترامپ مذاکره نمی‌کنیم.
راهی که بازگشتش دشوار است
اما اگر نگرانی ترامپ بجا باشد و بایدن راهی کاخ سفید شود، تکلیف ایران و روابط دو کشور چه خواهد شد؟ آیا بایدن بار تحریمی که ترامپ بر دوش ایران گذاشته برخواهد داشت؟ آیا ایران می‌تواند نفسی به آسودگی بکشد و امید به بهبود روابط دو کشور پیدا کند؟
مواضع بایدن در قبال ایران و درخواست‌های او برای لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران در شرایط کرونا، باعث شده تا این سوالات با خوش‌بینی بیشتری پرسیده شوند اما آنطور که کارشناسان سیاسی مطرح می‌کند، پاسخ هیچ یک از این سوال‌ها مثبت نیست. آنها بر این نکته کلیدی تاکید می‌کنند که «راهی که ترامپ در این سه سال و اندی آمده، خودش هم نمی‌تواند از آن بازگردد چه برسد به فرد دیگری.»
حسین موسویان، دیپلمات و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای سابق کشورمان، در گفتگویی در این باره، به همین موضوع اشاره و اظهار کرده است: «اگر آقای بایدن انتخاب شود، شرایط دشواری در پیش خواهد داشت. ترامپ آنقدر سطح تحریم‌ها را بالا برده و دستورالعمل‌های عجیب علیه ایران صادر کرده که امکان ندارد رئیس‌جمهور بعدی بتواند یکشبه شرایط را تغییر دهد. تغییر تصمیمات ترامپ علیه ایران، برای هر رئیس‌جمهور بعدی هم به زمان زیادی نیاز دارد و هم برایش هزینه سنگین خواهد داشت.»
او ادامه داده که «درصورت پیروزی بایدن، اگر دموکرات‌ها در انتخابات سنا و مجلس نمایندگان بتوانند اکثریت را داشته باشند، این امکان وجود خواهد داشت که روند اصلاح تصمیمات تخریبی ترامپ، سریعترانجام شود، اما اگر جمهوری‌خواهان در یکی یا در هر دو مجلس اکثریت داشته باشند، کار دشوار خواهد بود.»
فاکتور مهم اقتصاد
بدین ترتیب باید گفت که انتخاب احتمالی بایدن درنهایت می‌تواند از سرعت روند تخریبی آمریکا علیه ایران بکاهد و در نتیجه ایران در دوران پسا ترامپ نیز همچنان با تبعات عملکرد ترامپ، باید دست و پنجه نرم کند و البته این احتمال نیز مطرح می‌شود که ایران و آمریکا در صورت پیروزی بایدن، به توافقاتی تازه برسند.
اما اگر همچنان ترامپ در کاخ سفید بماند و وارد دوران پسا ترامپ نشویم، چه خواهد شد؟ خبرگزاری تاس روسیه دیروز در این باره نوشت: «واشنگتن و تهران علاقه‌ای به تشدید تنش‌ها در خلیج فارس در میان همه‌گیری کرونا ویروس ندارند با این حال، ایالات متحده می‌تواند بعد از انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر، فشارها را بر ایران را بیشتر کند.» برخی کارشناسان دیگر اما معتقدند که اگر ترامپ در انتخابات نوامبر انتخاب شود، احتمال دارد که از تصمیمات افراطی و عجیب و غریبی که در دور اول گرفت، اجتناب کند.
به نظر می‌رسد ترامپ از پیروزی بایدن نگران است. دو روز پیش وقتی از او درباره انتخابات سوال شد، گفت: اگر جو بایدن، معاون باراک اوباما، رئیس‌جمهور شود، ایران، چین، کانادا و مکزیک آمریکا را مال خودشان می‌کنند و شما دیگر کشوری نخواهید داشت
موسویان در این باره می‌گوید: «اگر اقای ترامپ انتخاب بشود و همین روال را ادامه دهد و کاخ سفید در ید قدرت کامل اسرائیل باشد، تغییر و تحول مهمی وجود نخواهد داشت.»
حال باید منتظر ماند و دید که آیا شرایط اقتصادی در دوران کرونایی آمریکا تا ماه نوامبر آنقدر خوب پیش می‌رود که آمریکایی‌ها دوباره ترامپ را برگزینند، یا اینکه کرونا، اقتصاد را تخریب می‌کند و اقتصاد خراب هم شانس ترامپ را از بین خواهد برد. چراکه فاکتور اقتصاد در آمریکا، اولویت اول در انتخابات است؛ اولویتی که این روزها بسیار متزلزل شده و پیش‌بینی‌ها درباره سرنوشت انتخابات را به نفع بایدن سوق داده است.
دیدگاه تان را بنویسید