حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران دو روز گذشته را تحت فشار رهبران شماری از کشورهای جهان برای مذاکره با دونالد ترامپ، گذراند. دیروز ویدئویی منتشر شد که امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه و بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس در دیداری غیررسمی و به صورت ایستاده، در حالی که در حلقه همراهانشان بودند، از روحانی می‌خواستند که با دونالد ترامپ دیدار کند.

مترجم به نقل از مکرون ترجمه می‌کرد که اگر روحانی بدون دیدار با ترامپ، آمریکا را ترک کند، به منزله یک فرصت «سوخته» است. جانسون نیز وی را تایید می‌کرد.

علاوه بر آن آلمان و ژاپن نیز از روسای ‌جمهوری ایالات متحده و ایران خواسته‌اند در حالی‌ که هر دو برای شرکت در مجمع عمومی ملل متحد در نیویورک به ‌سر می‌برند، با هم دیدار کنند.

همزمان با این درخواست‌ها، عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، گفت ترامپ از او خواسته که بین ایران و ایالات متحده میانجی‌گری کند. عمران خان از جمله رهبران جهان بود که در بدو ورود حسن روحانی به نیویورک به محل حضور رئیس‌جمهوری ایران رفت و با او گفتگو کرد. او نیز خواهان دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا بود. 

علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز دیروز در نشست خبری خود گفت: «پیغام و پسغام خیلی زیادی از سوی کشورهای مختلف حتی کشورهای منطقه و آسیا برای دیدار روحانی و ترامپ رسیده است که من نمی‌خواهم نام آنها را ببرم ولی ما حاضر نیستیم به خاطر فضای داخلی آمریکا منافع خودمان را هدر دهیم؛ تا ترامپ در داخل آمریکا بگوید هر چه من گفتم عمل شده است. اگر آنها همین امروز تحریم‌ها را متوقف کنند و به شرایط معاهده بازگردند فرصت برای مذاکره در قالب 1+5 فراهم می‌شود و چیزی غیر از این هم اتفاق نمی‌افتد.»

سوء‌تفاهم برجامی

در همین حال، برخی منابع خبری از ابراز آمادگی مشروط حسن روحانی برای دیدار با دونالد ترامپ خبر دادند. شبکه پرس تی وی مدعی پیشنهاد ایران برای اصلاح توافق هسته‌ای شد و در خبری اعلام کرد: «پیشنهاد ایران برای اصلاح توافق هسته‌ای از این قرار است: تصویب پروتکل الحاقی در مجلس این کشور، تصویب توافق هسته‌ای در کنگره آمریکا و همچنین برداشته شدن همه تحریم‌ها از سوی آمریکا.» رسانه‌های خارجی بر موج این خبر سوار شده و عنوان کردند که ایران آماده تغییرات جزئی در برجام است. در همین راستا خبرگزاری رویترز به نقل از روحانی نوشت: «اگر تحریم‌ها برداشته شود من آماده‌ام درباره تغییرات، الحاقات یا اصلاحات کوچک در توافق هسته‌ای گفت‌وگو کنم.»

دفتر سخنگوی دولت اعلام کرد، منظور علی ربیعی از طرح پیشنهادی مبنی بر تغییرات جزئی در دل برجام ناظر به تصویب زودتر پروتکل الحاقی در مجلس شورای اسلامی از سوی جمهوری اسلامی ایران است، به شرط آنکه آمریکا هم برجام را به همراه لغو کلیه تحریم‌ها در کنگره به تصویب برساند

رویترز ادامه داده بود که «دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا ساعتی پیش در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت تا زمانی که «رفتار تهدیدآمیز» ایران ادامه داشته باشد، تحریم‌ها برداشته نمی‌شود بلکه «تشدید» خواهد شد.»

علی ربیعی نیز در نشست خبری خود عنوان کرد: «در این شرایط امکان مذاکره هم وجود دارد حتی برای اطمینان بخشی بیشتر و بن‌بست‌شکنی، رئیس‌جمهور پیشنهادی داشته که بن‌بست‌ شکنی انجام شود و بتوانیم در دل برجام تغییر کوچکی بدهیم که بن‌بست‌شکنی انجام شود، ولی شرط ما این است که کشورهای طرف برجام به جایی که در برجام بودند، بازگردند و تحریم‌ها برداشته شود.»

پیشنهاد ایران برای خروج از بن‌بست 

این اظهارات و خبرهای خبرگزاری‌ها گمانه‌زنی‌ها درباره تغییر در برجام یا انعقاد توافقی جدید را قوت بخشید، اما مقامات دولت بلافاصله آن را تکذیب کرده و توضیح دادند که هیچ تغییری در برجام صورت نخواهد گرفت، بلکه ایران صرفا پیشنهاد داده که تصویب پروتکل الحاقی که مطابق برجام باید سال 2013 صورت گیرد، چهار سال زودتر انجام شود.

پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات دفتر رئیس‌جمهوری در توئیتی از تحریف رسانه‌های خارجی انتقاد کرد و نوشت: «پرس تی وی: ایران با کاهش زمان اجرای برجام موافق است/ تصویب فوری پروتکل الحاقی در ایران و تصویب فوری برجام + لغو تمام تحریم ها در کنگره آمریکا. رویترز: خبر پرس تی وی از پیشنهاد ایران برای اصلاح برجام»

اسماعیلی ادامه داد: «اصلاحی در کار نیست، فقط پیشنهاد چهار سال اجرای زودتر ۲ تعهد ما و آن‌ها در ۲۰۲۳ است.» آنچه اسماعیلی به آن اشاره کرده دو تعهد تصویب پروتکل الحاقی از سوی ایران و لغو کامل تحریم‌ها علیه ایران از سوی آمریکاست که زمان آن در برجام سال 2023 پیش‌بینی شده است. 

دفتر سخنگوی دولت نیز اعلام کرد که منظور علی ربیعی از طرح پیشنهادی مبنی بر تغییرات جزئی در دل برجام ناظر به تصویب زودتر پروتکل الحاقی در مجلس شورای اسلامی از سوی جمهوری اسلامی ایران است، به شرط آنکه آمریکا هم برجام را به همراه لغو کلیه تحریم‌ها در کنگره به تصویب برساند.

تداوم اصرارها برای مذاکره و پاسخ منفی ایران

پیشنهاد اجرای زودتر از موعد این دو تعهد، طی ماه‌های گذشته چندین بار از سوی ظریف اعلام شده و قرار شد که دیروز در جلسه ایران با 1+4 نیز بار دیگر این پیشنهاد مطرح شود. 

با این حال برخی رسانه‌ها، این پیشنهاد را به معنای آمادگی ایران برای تغییر در برجام و البته دیدار با دونالد ترامپ تعبیر کردند. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه اما دیروز در حاشیه نشست وزرای خارجه ایران و 1+4 اعلام کرد که «احتمال دیدار میان روسای جمهوری ایران و آمریکا صفر است و اگر آمریکا خواهان مذاکره است، باید تحریم‌ها را بردارد و به توافق هسته‌ای 2015 بازگردد.»

ربیعی: پیغام و پسغام خیلی زیادی از سوی کشورهای مختلف حتی کشورهای منطقه و آسیا برای دیدار روحانی و ترامپ رسیده است که من نمی‌خواهم نام آنها را ببرم، ولی ما حاضر نیستیم به خاطر فضای داخلی آمریکا منافع خودمان را هدر دهیم

در حالی که ظریف احتمال این دیدار را «صفر» اعلام کرده، همزمان رهبران کشورهای مختلف همچنان سعی می‌کنند تا منجر به دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا شوند. 

سفارت سوئیس در تهران نیز دیروز در صفحه توئیتر خود با اشاره به دیدار رییسان جمهور ایران و سوییس در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نوشت: «رئیس‌جمهور سوئیس اوولی مائورر با رئیس‌جمهور ایران، حسن روحانی دیدار کردند تا درباره نقش میانجی‌گری سوئیس گفت‌وگو کنند.»

با این وجود آنطور که ظریف می‌گوید تا زمانی که آمریکا روال کنونی خود را ادامه می‌دهد، دیداری رخ نخواهد داد. از سوی دیگر نطق دونالد ترامپ در سازمان ملل و همچنین سخنرانی مایک پمپئو در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل حاکی از این است که دولت فعلی آمریکا همچنان بر موضع خصمانه خود نسبت به ایران اصرار دارد و باب مذاکره را کماکان بسته نگه داشته است.