جهان نما

پشت صحنه تصمیم ترامپ چه می‌گذرد؟ 

سه سکانس از اخراج بولتون

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا روز سه‌شنبه، جان بولتون، سومین مشاور امنیت ملی خود را به دلیل آنچه اختلافات بنیادین بر سر برخی مسائل مهم سیاست خارجی مانند ایران، کره‌شمالی، ونزوئلا و اخیرا افغانستان می‌خواند، اخراج کرد. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، همکاری رئیس‌جمهوری آمریکا و مشاور ارشدش در زمینه امنیت ملی به‌رغم رشد روزافزون اختلافات، ۱۷ ماه به‌طول کشید و ترامپ در نهایت در یک توییت منتشر کرد که بولتون را اخراج کرده است.

سکانس اول؛ پشت پرده حذف بولتون از کاخ سفید چه بود؟ روزنامه نیویورک تایمز می‌گوید: اختلاف ترامپ و مشاور امنیتی‌اش در چند روز اخیر به‌دلیل مذاکره با طالبان بالا گرفته بود. همزمان حمایت پنس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا از مواضع بولتون بر شدت عصبانیت ترامپ افزود؛ چراکه چنین حمایتی جایگاه بولتون را در تصمیم‌گیری‌ها تقویت می‌کرد. سکانس دوم؛ اثر این اخراج بر بازارها چه بود؟ این اثر را می‌توان از زاویه تاثیرگذاری بر بازارها نیز در دو سطح جهانی و داخلی تحلیل کرد. برخی بازارها مانند نفت، به خاطر خوش‌بینی به آینده و کاهش تنش‌های سیاسی در خاورمیانه بلافاصله کاهش قیمت را ثبت کردند؛ گرچه در ساعات بعدی این افت تعدیل شد. در بازار داخلی نیز برخی معتقد بودند، کنار رفتن بولتون، سرعت نزول نرخ ارز را قوت بخشید و زمینه‌ساز تقویت شاخص سهام از کانال خودرویی‌ها شد. سکانس سوم؛ اخراج بولتون آینده تنش میان ایران و آمریکا را چگونه تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ تحلیلگران معتقدند این اقدام می‌تواند سیگنالی صریح به ایران تلقی شود. رسانه‌های خارجی نیز به تاثیر دیپلماسی ایران در برکناری این چهره رادیکال و جنگ‌طلب پرداختند و تاکید کردند سیاست‌خارجی تهران در این تصمیم ترامپ اثرگذار بود. اخراج بولتون اولین ضربه اساسی به «تیم بی» بود.

پس از ماجرای استعفا یا اخراج پر راز و رمز جان بولتون، ترامپ گفت که تا هفته آینده جانشین وی را در این سمت مشخص خواهد کرد. در همین حال کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که فعلا چارلز کوپرمن به‌عنوان مشاور موقت امنیت ملی جانشین بولتون خواهد شد. تا پیش از ترامپ هیچ رئیس‌جمهوری در سه سال اول ریاست‌جمهوری خود از ۴ مشاور امنیت ملی استفاده نکرده بود. این در شرایطی است که از ماه‌ها پیش مشخص بود که بولتون روی یخ راه می‌رود و در نهایت نیز پایان غم‌انگیز مخصوص دونالد ترامپی برایش رقم خورد. در این راستا روز سه‌شنبه جان بولتون در «اتاق موقعیت» یک جلسه خصوصی با اعضای بلندپایه امنیت ملی آمریکا داشت که چیزی از آن جلسه به بیرون درز نکرد. ساعت ۱۱ صبح کاخ سفید برنامه‌ای اعلام کرد که به موجب آن بولتون ساعت یک و نیم بعدازظهر به همراه مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا و استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری این کشور کنفرانس خبری در مورد تروریسم خواهند داشت اما درست دو دقیقه قبل از ظهر به وقت محلی ترامپ در یک توییت اعلام کرد که کاخ سفید دیگر نیازی به خدمات جان بولتون ندارد. جلسه کنفرانس خبری بدون بولتون برگزار شد و پمپئو که ماه‌ها با مشاور امنیت ملی آمریکا در جنگ و ستیز بود سعی کرد که نسبت به تصمیم ترامپ موضع جانبدارانه‌ای نداشته باشد. با این حال وی گفت که او با بولتون بر سر مسائل خارجی دارای تفاوت دیدگاه بوده‌اند. او گفت که دیدگاه وی به ترامپ نزدیک‌تر از جان بولتون بوده است. اخراج بولتون اما با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شد. میت رامنی، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۱۲، از هم‌سنگر خود جان بولتون دفاع کرد و گفت که بودن او در هر دولتی یک غنیمت است، برای اینکه متفاوت‌ترین نظرات را در یک اتاق از مشاوران خواهد داشت اما رند پال، سناتور کنتاکی گفت که با بیرون رفتن جان بولتون از دولت ترامپ سایه جنگ از این کشور دور شده است. او گفت: من فکر می‌کنم عقیده وی برای تغییر رژیم در اقصی نقاط دنیا یک فکر ساده‌لوحانه است. با این حال با بیرون رفتن بولتون برخی از کشورها از خروج وی از دولت استقبال خواهند کرد.