محمدجواد ظریف که دیروز برای توضیح درباره مذاکرات با فرانسه به مجلس رفته بود، در حاشیه جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به خبرنگاران گفت: «چنانچه اروپایی‌ها تا روز پنجشنبه اقدامات لازم را انجام ندهند، براساس تصمیمی که در ۱۸ اردیبهشت ابلاغ شد، نامه‌ای به اروپا می‌نویسیم و گام سوم را برمی‌داریم.»

او همچنین اظهار کرد: «اروپا تقریبا تمام روابط تجاری خود را با ما قطع کرده است، بنابراین اینستکس مقدمه‌ای برای اجرای تعهدات اروپایی‌هاست، ما حرف‌های متفاوتی از اروپا شنیده‌ایم، اما به دنبال اجرای تعهدات واقعی هستیم.»

ششمین مکالمه تلفنی روحانی و مکرون در طول سه ماه

این «حرف‌های متفاوت» اروپا، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران را به اروپا کشانده است. او امروز در رأس یک هیأت اقتصادی به فرانسه می‌رود. عراقچی در حالی عازم این سفر است که دیروز خبر رسید روحانی و مکرون عصر شنبه برای ششمین بار در سه ماه گذشته یک مکالمه تلفنی دو ساعته داشته‌اند. 

دفتر ریاست جمهوری فرانسه در بیانیه‌ای ضمن اعلام خبر گفتگوی تلفنی اخیر میان امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه و حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران اعلام کرد که دو دولت به ارتباط نزدیک در روزهای آتی ادامه خواهند داد.

 این بیانیه همچنین با تاکید بر قصد مکرون برای تنش‌زدایی از طریق گفتمان و ایجاد یک راهکار پایدار در منطقه، افزوده است: «روسای‌جمهور این دو کشور بر سر داشتن روابط تنگاتنگ در روزهای آتی توافق کرده‌اند و مکرون تکرار کرد که ایران باید به‌طورکامل به تعهدات برجامی‌اش عمل کرده و به نوبه خود اقدامات لازم را در راستای احیای صلح و امنیت در خاورمیانه انجام بدهد.»

رئیس‌جمهور ایران نیز در این گفتگو ضمن اینکه تلاش‌های فرانسه برای احیای برجام را مجدانه توصیف کرده، رفع کامل همه تحریم‌ها علیه ایران را زمینه‌ساز مذاکرات بعدی دانسته است. او همچنین گفته است: «اگر اروپا نتواند تعهدات خود را عملیاتی کند، ایران گام سوم در کاهش تعهدات برجامی را به اجرا خواهد رساند.»

یک هیأت اقتصادی پیشنهادهای  فرانسه را بررسی می‌کند

گفتگوی تلفنی روحانی و مکرون را محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری ایران نیز در یک گفتگوی تلویزیونی تایید کرد و گفت این مکالمه که دو ساعت به طول انجامید، عصر شنبه انجام شده اما موضوع آن قابل بیان نیست.

واعظی با اینکه درباره جزئیات مکالمه عصر شنبه روحانی و مکرون توضیح چندانی نداد، اظهار کرد: «مکالمه در باب مسائل بانکی، اقتصادی و سیاسی و کلاً یک بسته کلی بود که هر دو طرف منتظر نتیجه و جمع‌بندی آن هستند.»

 رئیس دفتر رئیس‌جمهوری توضیح داد: «پیشنهادی دو هفته گذشته بین ایران و فرانسه رد و بدل و به ما ارائه شد که بخش‌های قابل‌توجهی از این پیشنهاد را تغییر دادیم.»

او اضافه کرد که «این پیشنهاد حاصل ۵ ساعت مذاکره تلفنی روسای‌جمهوری ایران و فرانسه است که به عنوان طرح از صحبت‌های هردو رئیس‌جمهور به دست آمد.»

ظاهرا پیشنهادی که واعظی درباره آن سخن می‌گوید، پیشنهاد باز شدن یک حساب بانکی 15 میلیارد دلاری برای راه‌اندازی اینستکس است که دو هفته پیش در رسانه‌ها به عنوان پیشنهاد مکرون به ایران مطرح شد. 

حالا به نظر می‌رسد در آستانه سومین گام ایران برای کاهش تعهدات برجامی خود که قرار است 15 شهریور برداشته شود، اروپا سرعت به نتیجه رسیدن این پیشنهادها را افزایش داده و این پیشنهادها به قدری پیش رفته که عباس عراقچی به همراه یک هیأت اقتصادی عازم فرانسه است تا در طول مذاکرات، این هیأت اقتصادی به گفته واعظی، ابعاد مختلف پیشنهادهای فرانسه را بررسی کنند. 

دست‌انداز مذاکرات تهران - پاریس

البته با توجه به بیانیه رهبران نشست جی 7، قطعا بخشی از مذاکرات تازه عراقچی در فرانسه، علاوه بر مسائل اقتصادی، موضوعات سیاسی خواهد بود. در آستانه سفر عراقچی به فرانسه، تارنمای «ون مینوت» به نقل از کاخ الیزه نوشته است که رئیس‌جمهوری فرانسه به طور خاص از ایران خواست که «برای پایان دادن به درگیری‌ها و باز کردن باب مذاکرات در یمن» اقدام کند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از بیانیه دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه دراین باره نوشت: «امانوئل مکرون درجریان گفت‌و‌گوی شنبه شب (۹ شهریور) از حسن روحانی خواست تا «تدابیر لازم» را برای ترغیب مذاکرات یمن اتخاذ کرده و«نهایت خویشتنداری» را در لبنان در پیش گیرد تا هیچ چیز ثبات را در این لحظات پرتنش به خطر نیندازد.»

علاوه بر اینها، رهبران جی 7 نیز در پایان نشست خود اعلام کرده بودند که آن‌ها بر سر دو هدف راجع به ایران توافق دارند و آن این است که اطمینان حاصل شود ایران هیچ‌گاه به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکرده و از صلح و ثبات منطقه حمایت کند.

واعظی اما در گفتگوی تلویزیونی خود درباره این موضع گروه جی 7 در فرانسه گفت: «قسمت‌های قابل‌توجه مورد تایید گروه هفت قابل قبول ما نبود و پیشنهادهای ما به ماکرون ارائه شد. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران یکشنبه صبح مذاکرات را ادامه داد و پیشرفت‌هایی محقق و مقرر شد همکاران ما در تهران و گروه هفت با شرکای اروپایی جلسه داشته باشند تا نتیجه بررسی‌های داخلی و گروه هفت مورد بحث قرار گیرد.»

پیشنهادهای فرانسه به ایران، به قدری پیش رفته که عباس عراقچی به همراه یک هیأت اقتصادی عازم فرانسه است تا همزمان در طول مذاکرات، این هیأت اقتصادی، ابعاد مختلف پیشنهادهای فرانسه را بررسی کنند

با توجه به اختلاف دو طرف بر سر سیاست‌های منطقه‌ای ایران، این موضوع در مذاکرات ایران و فرانسه و رسیدن به یک نتیجه مشخص، بسیار چالش‌برانگیز خواهد بود.  

ایران گام سوم را بردارد

موضوع دیگری که در سفر ظریف به بیاریتز فرانسه در جریان نشست جی 7 و به طور کلی در مذاکرات ایران و فرانسه مطرح شده، فراهم کردن زمینه برای مذاکرات ایران و آمریکا بود. مکرون طی دو هفته اخیر بارها اعلام کرده که شرایط مذاکره میان روسای‌جمهور ایران و آمریکا فراهم شده و اظهار امیدواری کرده که این اتفاق به زودی بیافتد. 

سفرهای مکرر مقامات دولت این نگرانی را در مخالفان مذاکره با آمریکا در داخل کشور ایجاد کرده که مبادا این سفرها مقدمات انجام مذاکره باشد. در همین راستا حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنور، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دیروز بسته پیشنهادی 15 میلیون یورویی خط اعتباری از سوی فرانسه را یک «دام» خواند و توضیح داد: «اروپایی‌ها در مقابل این بسته پیشنهادی شروطی داشتند و آن شرط این است که ایران به قبل از گام‌های برداشته شده برگردد. لذا جمهوری اسلامی چنین اجازه‌ای را به دولت نخواهد داد که چنین کاری صورت گیرد. البته حتی اگر اروپایی‌ها بدون شرط هم این بسته را اجرایی کنند تازه به یک صدم تعهدات خود عمل کرده‌اند. اینکه نفت ما فروش نرود و آنها فقط یک خط اعتباری برای ما در نظر بگیرند این به معنای بدهکار کردن جمهوری اسلامی است و ما نباید زیر بار چنین چیزی برویم.»

او بر افزایش سطح غنی‌سازی به 20 درصد، نصب سانتریفیوژهای نسل 6 و 8 و بازگرداندن رآکتور اراک به حالت قبل تاکید کرد و با اشاره به بازدارندگی این اقدامات، افزود: «معتقدم دولت باید به جای اینکه در هر گام دو ماه وقت از طرف مقابل بگیرد در یک گام بسیاری از اقدامات را انجام دهد.»

دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه در بیانیه‌ای ضمن اعلام خبر گفتگوی تلفنی اخیر میان امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه و حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران اعلام کرد که دو دولت به ارتباط نزدیک در روزهای آتی ادامه خواهند داد

به هیچ وجه جای مذاکره نیست مگر اینکه آمریکا توبه کند

در مقابل این نگرانی‌ها اما دولت سعی می‌کند به مخالفان این اطمینان را بدهد که بدون گرفتن امتیازات کافی، سر میز مذاکره نخواهد رفت. واعظی در گفتگوی تلویزیونی خود در همین باره گفت: «ما در ایران نسبت به آمریکا سیاست دوگانه نداریم یک سیاست است و همه از آن حمایت می‌کنیم. این سیاست و اصول ما اینگونه تعریف می‌شود مادامی که آمریکا این اصول و سیاست را نسبت به ایران داشته باشد به‌هیچ‌وجه جای مذاکره نیست مگر اینکه توبه کند، موضع خصمانه را تغییر دهد و تحریم‌های ایران را لغو کند؛ آن موقع شرایط تغییر می‌کند.»