ظریف می‌تواند در برابر ائتلاف آمریکایی، ۷+۱را تشکیل دهد؟
آغاز یک پاتک در کویت
محبوبه ولی
چندین هفته از زمانی که آمریکا از 60 کشور جهان برای تشکیل ائتلافی به رهبری آمریکا در خلیج فارس و تنگه هرمز دعوت کرد، گذشته است. این فراخوان با تبلیغات گسترده‌ای اعلام و حتی گفته شد که دست کم 40 کشور به آن خواهند پیوست؛ تا الان اما تعداد کشورهایی که برای حضور در این ائتلاف اعلام آمادگی کرده‌اند به تعداد انگشتان یک دست هم نیست. تازه یکی از همین اندک کشورهایی که به ائتلاف آمریکا پیوسته‌اند نیز اسرائیل است که اصلا قرار نیست حضور نظامی داشته باشد و تاکید کرده که همکاری‌اش صرفا اطلاعاتی است.
ظریف در حالی که از امیر کویت به عنوان یکی از رهبران بادرایت منطقه نام می‌برد، به نواف جابر الصباح، ولیعهد کویت گفت: ما و شما در این منطقه ماندنی هستیم و بیگانگان رفتنی هستند
پای سست انگلیس برای ادامه حضور در ائتلاف آمریکا
اولین کشوری که برای پیوستن به این ائتلاف پا پیش گذاشت انگلیس بود که حالا همکاری آن نیز با اما و اگر مواجه شده است؛ آنچنانکه روزنامه الاخبار دیروز با اشاره به آزادی نفتکش گریس 1 از سوی دولت جبل الطارق و با هماهنگی انگلیس، نوشت: «آزادی نفتکش ایرانی باعث محدود شدن گزینه‌های واشنگتن و دشواری اقناع هم‌پیمانان آن برای پیوستن به ائتلاف امنیتی در راستای حفظ امنیت دریانوردی در خلیج فارس شد. به همین دلیل بود که ایالات متحده تا آخرین ساعت‌ها تلاش می‌کرد مدت توقیف نفتکش ایرانی را تمدید کند.»
این روزنامه با توجه به آزادی این نفتکش، ادامه داد: «به نظر می‌رسد بوریس جانسون و دولت جدید او قصد پیوستن به آمریکا و قرار گرفتن در معرض سیلی‌های ایران را ندارد.»
درواقع انگلیس مهمترین کشوری است که به ائتلاف نظامی آمریکا در خلیج فارس پیوسته اما اگر تحلیل‌هایی مانند آنچه روزنامه الاخبار نوشته درست باشند و انگلیس در این کارزار از آمریکا فاصله بگیرد، کار برای دولت ترامپ بسیار سخت خواهد شد. دیگر کشورهایی که برای پیوستن به این ائتلاف تحت فشار آمریکا هستند نیز تاکنون صرفا اکتفا کرده‌اند به اینکه بگویند «در حال بررسی» هستند.
دیپلماسی منطقه‌ای ظریف در کویت
همزمان که امید واشنگتن برای شکل دادن به ائتلاف دلخواهش رو به افول می‌رود، ظریف می‌کوشد تا با فعال‌تر کردن دیپلماسی منطقه‌ای، کشورهای حوزه خلیج فارس و تنگه هرمز را برای تامین امنیت آن و خروج بیگانگان متقاعد کند؛ او دیروز در پی سفری که به کویت داشت، با ولیعهد کویت دیدار کرد و انتشار اظهارات او در این دیدار، مبین همین واقعیت بود.
ظریف با اشاره به لزوم همکاری کشورهای منطقه با توجه به تحولات جاری و پیش رو، به نواف جابر الصباح، ولیعهد کویت گفت: «ما و شما در این منطقه ماندنی هستیم و بیگانگان رفتنی هستند.»
او برای امیر کویت هم آرزوی سلامتی و شفای عاجل کرد و از او به عنوان یکی از رهبران با درایت منطقه نام برد.
نواف جابر الصباح نیز مصالح منطقه را بالاتر و مهمتر از هر چیزی خواند و افزود: «ما همواره برای همکاری و گفتگو آماده‌ایم و آن را به مصلحت منطقه و امنیت و ثبات آن می‌دانیم.»
روزنامه السیاسه کویت نوشت که محور گفت‌وگوهای وزیر خارجه ایران با همتای کویتی خود وضعیت امنیتی منطقه و حفظ آزادی دریانوردی در منطقه خلیج فارس برای حمایت از گذرگاه نفت بوده است
بررسی طرح منطقه‌ای ظریف در کویت
در کنار این گفتگوها برخی منابع، خبر دادند که ظریف در سفرش به کویت درباره امضای معاهده عدم تعرض نیز رایزنی خواهد کرد؛ معاهده یا همان پیمان عدم تعرض، پیشنهادی است که ظریف چندی پیش در بغداد مطرح کرد تا ضمن آن به همسایگان منطقه‌ای ایران اطمینان دهد که ایران تهدیدی برای امنیت آنها نخواهد بود. سید عباس عراقچی چندی پیش در سفر منطقه‌ای خود به عمان، کویت و قطر بار دیگر این پیشنهاد را با کشورهای عربی مطرح کرد. دیروز نیز روزنامه الجریده کویت به نقل از برخی منابع آگاه اعلام کرد که احتمالا در سفر محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران به کویت پیشنهاد ایران مبنی بر امضای معاهده «عدم تعرض» به همسایگان که عباس عراقچی، در سفر منطقه‌ای خود در ماه می آن را مطرح کرد مورد بررسی قرار گیرد.
قطعا گفتگو با کویت درباره این طرح به سختی گفتگو با عربستان و امارات نخواهد بود و کویت یکی از کشورهایی است که دیپلماسی وزارت خارجه می‌تواند نظر مثبت آن به این طرح را جلب کند. محمد ایرانی، سفیر کشورمان در کویت نیز چندی پیش در این باره گفت: «ما تا این لحظه پاسخ‌های مثبتی از برخی کشورها دریافت کردیم و منتظر پاسخ دیگر کشورها هستیم.»
بازتاب گسترده سفر ظریف در رسانه‌های منطقه
بازتاب سفر ظریف به کویت در رسانه‌های منطقه‌ای گسترده بود و این بازتاب‌ها نیز بیش از هر چیز بر تلاش ایران بر فعال کردن گفت‌وگوهای منطقه‌ای تاکید می‌کرد.
روزنامه السیاسه کویت نوشت که محور گفت‌وگوهای وزیر خارجه ایران با همتای کویتی خود وضعیت امنیتی منطقه و حفظ آزادی دریانوردی در منطقه خلیج فارس برای حمایت از گذرگاه نفت بوده و احتمال دارد طرح ابتکار عمل ایران درباره توافق عدم تجاوز میان کشورهای منطقه مطرح شود.
روزنامه فرامنطقه‌ای العرب نیز با عنوان اینکه ایران بر مسئله گسترش روابط خود با همسایگان خود در منطقه خلیج فارس متمرکز شده است، نوشت: «ظریف با سفر به کویت در تلاش برای ایجاد روابط با این کشور در سطح روابط با سلطنت عمان و قطر است.»
باد موافق به سوی ایران
ظریف یک هفته قبل نیز با همین اهداف به قطر رفته بود و البته این فقط دستگاه دیپلماتیک ایران نیست که برای مقابله با آمریکا در خلیج فارس، نسبت به تقویت ارتباطات منطقه ای تلاش می‌کند. گفتگوی تلفنی اخیر امیر حاتمی، وزیر دفاع با وزرای دفاع کویت، قطر و عمان نیز تلاشی در همین راستاست.
حال باید دید که تحولات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ماحصل این تلاش‌ها برای گسترش و ترمیم روابط منطقه‌ای ایران را چگونه رقم خواهد زد. اما آنچه روشن است این است که توفیقات ایران در مواجهه با تهدیدات خارجی مانند سرنگونی پهپاد آمریکایی و بازپس‌گیری نفتکش گریس 1 و از سوی دیگر ناکامی آمریکا در پیشبرد اهدافش درباره ایران، شرایط مطلوبی را برای اقبال کشورهای منطقه به سوی ایران فراهم و موقعیت خوبی ایجاد کرده تا دیپلمات‌های ایرانی در سایه این توفیقات، در مقابل ائتلافی که آمریکا در سر می‌پروراند، ائتلافی با کشورهای منطقه به ویژه در تنگه هرمز و خلیج فارس را شکل دهند.
دیدگاه تان را بنویسید