قطار شتابان گرانی‌ها، قصد توقف ندارد
زندگی با حقوق کارگری در ایران شبیه معجزه است
نسرین هزاره مقدم
افزایش تورم خوراکی‌ها به ۸۶درصد، مهمترین شاخص تورمی تیر ماه است که اول مرداد توسط مرکز آمار ایران اعلام شد. با در نظر گرفتن این حقیقت که داده‌های مرکز آمار ایران، محافظه‌کارانه محاسبه می‌شود و ضرایب وزنی کالاها، گاه تقارن و تناسب دقیقی با وزن واقعی در سبد معیشت دهک‌های فرودست و کارگران ندارد، برجستگی این ۸۶درصد بیشتر هم می‌شود.
بنا بر گزارش اخیر مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه در تیر ماه ١٤٠١ برای خانوارهای کشور به ۴۰.۵درصد رسیده که نسبت به ماه قبل، ١.١واحد درصد افزایش نشان می‌دهد. نرخ تورم نقطه‌ای تیر ماه ١٤٠١ در مقایسه با ماه قبل ۱.۵درصد افزایش یافته است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات با افزایش ٤.٤درصدی به 86درصد و گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات با افزایش ٠.١درصدی به ٣٦.٩درصد رسیده است.
تورم نقطه‌ای، معیاری برای قیاس قیمت‌ها نسبت به ماه مشابه سال قبل است. وقتی تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها در تیر ماه ۸۶درصد است، یعنی مردم ۸۶درصد بیشتر از تیرماه ۱۴۰۰ برای خرید اقلام خوراکی هزینه می‌کنند؛ تقریبا دو برابر!
نکته مهم بعدی، تداوم تورم ماهانه یا افزایش قیمت‌ها در طول یک ماه است. کاهش عددی این شاخص البته نشانه کم شدن قیمت‌ها نیست بلکه با این معناست که در تیر ماه هنوز افزایش قیمت‌ها نسبت به ماه قبل یا همان خرداد ادامه دارد اما شتاب افزایش تیر تا خرداد فقط کمی کمتر از شتاب افزایش خرداد تا اردیبهشت کاسته شده و این کاملاً طبیعی‌ست چون با آزادسازی‌های قیمتی اردیبهشت، شاهد افزایش نجومی قیمت‌ها در خرداد ماه بودیم. طبق گزارش مرکز آمار، نرخ تورم ماهانه تیر ١٤٠١ به ۴.۶درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ٧.٦درصد کاهش داشته است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات و کالاهای غیرخوراکی و خدمات به ترتیب ٥.٧درصد و ٣.٨درصد بوده است.
نرخ تورم سالانه تیر ماه نیز برای خانوارهای کشور به ۴۰.۵درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ۱.۱درصد افزایش نشان می‌دهد. نرخ تورم سالانه برای خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب ٤٠ و ٤٣.٢درصد است که برای خانوارهای شهری ١.١درصد افزایش و برای خانوارهای روستایی ١.٤درصد افزایش داشته است.
توفیقی: تورم سنگین به خصوص در بخش خوراکی‌ها، موجب سقوط طبقه متوسط به زیر خط فقر می‌شود. اگر تدبیری اندیشیده نشود، جامعه دوقطبی می‌شود و افزایش ضریب جینی و قطبی‌سازی، تبعات اجتماعی مخربی خواهد داشت
تورم 100درصدی یا بیشتر سبد معیشت
شتاب قیمت‌ها به خصوص در بخش خوراکی‌ها، فشار تورمی سنگینی به سبد معیشت خانوارهای کارگری تحمیل کرده است. «فرامرز توفیقی» رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای کار و از نمایندگان کارگری در جلسات تعیین دستمزد در این رابطه می‌گوید: گروه کارگری پیش از این هم نگرانی داشتند و تقریباً مطمئن بودند که موج گرانی‌ها در خرداد متوقف نمی‌شود. در جلسات شورای عالی کار نیز اعلام کردیم که تبعات حذف ارز دولتی ماه‌ها ادامه خواهد داشت اما به‌رغم اطمینان‌بخشی دولت دیدیم که در تیر ماه شاخص‌های تورمی به خصوص در بخش خوراکی‌ها باز هم صعودی بود.
او با بیان اینکه «تورم نقطه به نقطه رکورد ده ساله را شکست»، اضافه می‌کند: وقتی اعلام می‌شود تورم خوراکی‌ها ۸۶درصد است، بدون تردید تورم واقعی سبد معیشت خانوارهای کارگری بیش از ۱۰۰درصد است. سبد خوراکی‌های مرکز آمار با سبد خوراکی واقعی خانوارهای کارگری فرق دارد و بنابراین وقتی معادلات سبد معیشت را می‌چینیم به تورم بالای ۱۰۰درصد می‌رسیم.
البته محاسبات دقیق سبد معیشت خانوارهای کارگری براساس آمارهای تورمی تیر ماه، هنوز انجام نشده اما تحمیل تورم نزدیک به ۱۰۰درصدی به سبد معیشت خانوارهای کارگری، فاصله دستمزد و هزینه‌ها را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. گروه کارگری شورای عالی کار از همین رو درخواست دارند که وزارت کار این شورا را برای بازبینی اعداد سبد معیشت و اتخاذ راهکارهای جبرانی با هدف پوشش این فاصله تشکیل دهد اما آیا قبل از اینکه ضریب پوشش دستمزد به کمتر از ۲۰ یا ۳۰درصد برسد، این اتفاق می‌افتد؟
توفیقی با بیان اینکه این تورم سنگین به خصوص در بخش خوراکی‌ها، موجب سقوط طبقه متوسط به زیر خط فقر می‌شود، ادامه می‌دهد: اگر تدبیری اندیشیده نشود، جامعه دوقطبی می‌شود و افزایش ضریب جینی و قطبی‌سازی، تبعات اجتماعی مخربی خواهد داشت. قدرت خرید دستمزد کارگران حتی کارگران سایر سطوح و متخصص که بالاتر از حداقل حقوق دریافتی دارند، کاهش یافته است پس آیا زمان آن نرسیده که اصلاحاتی در مدل اقتصادی صورت بگیرد؟ ما نیازمند اصلاحات ساختاری در روال اقتصادی سال جدید هستیم. با یارانه ۳۰۰ یا ۴۰۰هزار تومانی مشکل کارگران حل نمی‌شود و باز هم به همان سوال همیشگی در این چند ماه می‌رسیم؛ الزام مجلس که در قانون بودجه امسال برای بازگردادن قیمت‌ها به شهریور ۱۴۰۰ مندرج شده است، کجا رفت؟!
نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات با افزایش ٤.٤درصدی به 86درصد و گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات با افزایش ٠.١درصدی به ٣٦.٩درصد رسیده است
لزوم افزایش دستمزد متناسب با نرخ تورم
به گفته این فعال کارگری، افزایش دستمزد متناسب با تورم، راهکاری‌ست که در کشورهایی مانند ترکیه به دلیل افزایش ۸۰درصدی نرخ تورم و فرانسه (سه بار به خاطر تورم ۶درصدی) به کار گرفته شده است. آیا دولت ما هم به این موضوع می‌اندیشد که هر نوع سیاستی به کار می‌برد باید مکانیسمی برای تثبیت قدرت خرید کارگران داشته باشد چون در بسیاری از کشورها این اصلاحات به صورت خودکار اتفاق می‌افتد.
توفیقی تاکید می‌کند: گروه کارگری آماده گفت‌وگوهایی است برای رسیدن به راهکارهایی که هم اشتباهات چند ماه اخیر در زمینه بازار قیمت‌ها اصلاح شود و هم فکری برای ترمیم دستمزد شود. برای هر جامعه‌ای این شاخص‌های تورمی (شاخص‌های تیر ماه) یک زنگ بحران است، حتی اگر یک کشور، کاملاً صنعتی باشد و نرخ بیکاری نزدیک به صفر، باز هم تورم خوراکی ۸۶درصدی یک بحران بزرگ است که باید برای حل کردن آن، تدبیری عاجل اندیشید. امروز در این شرایط دیگر صحبت از سبد معیشت ۱۷ یا ۱۸ یا ۲۰ میلیون تومانی بی‌فایده است. تا زمانی که اقدامی صورت نگیرد و این اعداد روی کاغذ بمانند، هیچ سودی نخواهد داشت.
آنچه کارگران لمس می‌کنند
پای صحبت کارگران که می‌نشینیم، همه از گرانی می‌نالند؛ کارگرانی که شاید شاخص‌های تورمی تیر ماه را با جزئیات و عدد و رقم ندانند اما در زندگی خود به این نتیجه واقعی رسیده‌اند که قطار گرانی‌ها در ایستگاه تیر ماه هم متوقف نشده و هنوز همه چیز گران می‌شود. یک کارگر شهرداری کوت‌عبدالله در این مورد می‌گوید: «گرانی‌ها در تیر ماه ادامه داشت. باز هم همه چیز گران شد، برنج و روغن و گوشت و همه آن کالاهایی که قرار بود قیمت‌شان ثابت بماند. زندگی کردن با حقوق کارگری دیگر شبیه یک معجزه است».
در این شرایط، راهکار اصلی، بازگرداندن قطار قیمت‌ها به شهریور ۱۴۰۰ است. در عین حال، ترمیم دستمزد و توجه به سبد معیشت واقعی کارگران اهمیت بسیار دارد. در مجموع باید به این سوال پاسخ داده شود که با توجه به قطار شتابان تورم و این مساله که تیر ماه، ایستگاه پایانی این قطار نبود، کارگران با کمتر از ۷ میلیون تومان چطور زندگی کنند، مخصوصاً اگر عیالوار و نان‌آور چند سر عائله باشند.
دیدگاه تان را بنویسید