نابودی ۱۳۵ میلیون شغل تمام‌وقت در دنیا بر اثر کرونا
۶ میلیون ایرانی در آستانه بیکاری قرار می‌گیرند
شیوع کووید 19 در دنیا، علاوه بر آسیب‌های جانی فراوانی که به همراه داشته است، اقتصاد دنیا را به شکل گسترده‌ای درگیر خود کرده است.
به گزارش توسعه ایرانی، در روزهای نخستین از شیوع این پاندمی بزرگ، بیشتر کشورهای جهان به سمت سیاست قرنطینه و محدودیت‌های اجتماعی پیش رفتند، اما امروز و با مشخص شدن آثار زیان‌بار سیاست‌های فاصله‌گذاری اجتماعی، همه نگران از وضعیت اقتصادی کشورها، سعی دارند با تدابیر دیگری به مقابله با این بیماری جهان‌شمول بپردازند.
در همین زمینه، روز گذشته، موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی که از روزهای نخستین شیوع این بیماری در ایران، با تهیه و انتشار گزارش‌های متعدد، به بررسی آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی کووید 19 بر ساختار آسیب‌پذیر ایران پرداخته بود، میزبان نشست خبری رئیس این مرکز بود که اخبار چندان دلگرم‌کننده‌ای برای جامعه نداشت.
رئیس مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی در این نشست گفت: براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در دوره همه‌گیری کرونا در بهترین حالت 2.9 میلیون نفر و در بدترین حالت 6.4 میلیون نفر از کل شاغلان کشور کاسته می‌شود. روزبه کردونی گفت: موسسه عالی پژوهش در تداوم انتشار گزارش‌های سیاستی خود در زمینه تأثیرات کرونا بر حوزه تامین اجتماعی و با همکاری مرکز فناوری اطلاعات، ارتباطات و تحول اداری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، چهاردهمین گزارش سیاستی خود را با موضوع بیمه بیکاری در ایام کرونایی تهیه کرد.
وی افزود: با توجه به اینکه اقدامات در قالب طرح بیمه بیکاری جزو مهمی از سیاست‌های حمایتی اعلام‌شده توسط ایران در مواجهه با کرونا بوده، این گزارش با هدف بررسی نقش طرح‌های بیمه بیکاری در کشورهای منتخب و ایران در مقابله با بحران کنونی تهیه شده، چرا که بدون داشتن شناخت اولیه از ماهیت و کارکرد طرح‌های بیمه بیکاری، استانداردهای مرتبط با آن، ویژگی‌های اولیه طرح در ایران و کشورهای منتخبی که نمونه بررسی هستند و در نهایت وضعیت صندوق بیمه بیکاری قبل از وقوع بحران کرونا، بحث درباره اثرگذاری و نقش این طرح‌ها در بحران کرونا کامل نخواهد شد.
کردونی اظهار کرد: مطابق با گزارش سازمان بین‌‌المللی کار، کرونا همچنان منجر به کاهش بی‌سابقه فعالیت‌های اقتصادی و ساعات کار می‌شود. برآورد می‌شود 4.8درصد از ساعات کار در طول سه‌ماهه نخست سال 2020 (معادل تقریباً 135 میلیون شغل تمام‌وقت با فرض 48 ساعت کار در هفته) نسبت به سه‌ماهه چهارم سال 2019 از دست رفته باشد. تا 17 می 2020، برآوردها نشان می‌دهند که ساعات کار در سه‌ماهه جاری حدود 10.7 درصد نسبت به آخرین سه‌ماهه 2019 کاهش خواهد یافت که معادل 305 میلیون شغل تمام‌وقت (با فرض 48 ساعت کار در هفته) است.
وی افزود: مطالعات در ایران نیز حاکی از اثرات گسترده همه‌گیری بر اشتغال کشور است. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در دوره همه‌گیری در بهترین حالت 2.9 میلیون نفر و در بدترین حالت 6.4 میلیون نفر از کل شاغلان کشور کاسته می‌شود.
آسیب 4.8 میلیون شغل براثر ویروس کرونا
رئیس موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی گفت: براساس گزارش معاونت اقتصادی وزارت رفاه نیز، کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از بحران کرونا بالغ بر 4.8 میلیون شغل که معادل 20.3درصد از اشتغال کل است را به خود اختصاص داده‌اند.
کردونی با اشاره به ابزار دولت‌ها برای کاهش تبعات کرونا گفت: طرح‌های بیمه اجتماعی و بیمه بیکاری در این بین مهمترین طرح‌ها هستند. به‌طور مشخص، 171 کشور مجموعاً 801 اقدام حمایت اجتماعی (شامل برنامه‌های مساعدت اجتماعی، بیمه‌های اجتماعی و سیاست‌های بازار کار) را در مواجهه با کووید 19 برنامه‌ریزی، معرفی یا اجرا کرده‌اند طوری‌که، 215 اقدام در مقابله با کرونا در حوزه بیمه‌های اجتماعی در کشورهای مختلف به اجرا گذاشته شده است (27درصد کل اقدامات حمایت اجتماعی) که مزایای بیکاری با مجموع 61 اقدام و سهم 28درصد بیشترین فراوانی را داشته است.
بررسی طرح‌های بیمه بیکاری 21 کشور برای مواجهه با کرونا
رئیس موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی با اشاره به افزایش تعداد متقاضیان برای دریافت مقرری بیکاری، تصریح کرد: در گزارش اخیر موسسه، 21 کشور از چهار قاره که به دلیل بحران کرونا در طرح‌های بیمه بیکاری خود موقتاً تغییراتی ایجاد کرده یا اقداماتی در این حوزه انجام داده بودند، شناسایی و بررسی شدند.
کردونی در مورد اقدامات سایر کشورها در زمینه بیمه بیکاری در شرایط کرونایی گفت: افزایش مقدار مقرری و تقویت کفایت مزایا برای حصول اطمینان از ایجاد امنیت درآمدی برای بیکاران، تسهیل شرایط و الزامات برخورداری از مقرری برای پوشش تعداد بیشتری از بیمه‌شدگان بیکارشده در اثر کرونا به‌طورمثال از طریق کاهش سوابق موردنیاز، گسترش پوشش به غیرمشمولین برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر در اثر کرونا مانند کارگران مهاجر یا خویش‌فرمایان، افزایش مدت برخورداری از مزایا، به‌خصوص برای کسانی که استحقاقشان در دوره بحران به پایان می‌رسد، به دلیل کم‌بودن شانس یافتن شغل جدید در طول همه‌گیری از جمله این اقدامات بوده است.
وی افزود: همچنین برخی کشورها اقداماتی نظیر عدم‌کسر مدت برخورداری از مقرری در شرایط کرونا از استحقاق مقرری فرد براساس قانون، تسهیل فرایند اداری بیمه بیکاری شامل کاهش دوره انتظار برای دریافت مقرری یا ایجاد بستر آنلاین برای درخواست غیرحضوری (برای کشورهایی که قبلاً این امکان را نداشته‌اند) و ابداعاتی نظیر ارائه مقرری کاهش ساعات کار یا یارانه دستمزد از محل صندوق بیمه بیکاری برای جلوگیری از تعدیل گسترده نیروی کار و نیز افزایش تعداد افراد برخوردار از مقرری را انجام داده‌اند.
براساس گزارش معاونت اقتصادی وزارت رفاه، کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از بحران کرونا بیش‌از 4.8 میلیون شغل که معادل 20.3درصد از اشتغال کل است را به خود اختصاص داده‌اند
رئیس موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی در مورد تجربه ایران در خصوص پرداخت مقرری به بیکاران در شرایط کرونا نیز گفت: با شیوع کرونا و تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها، به‌موجب مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا، پرداخت مقرری بیکاری برای مدت سه ماه (اسفندماه 98 و فروردین و اردیبهشت 99) با تسهیل شرایط احراز برای مشمولین قانون کار، قانون تأمین اجتماعی و قانون بیمه بیکاری مدنظر قرار گرفت. کردونی ادامه داد: با توجه به اینکه انتظار می‌رفت تعداد متقاضیان بیمه بیکاری بسیار زیاد باشد و نظر به اینکه دورکاری و شیفت‌بندی در ادارات، امکان ثبت‌نام حضوری متقاضیان را محدود و دشوار می‌کرد، اولین اقدام در جهت تسهیل فرایند اداری درخواست برای بیمه بیکاری از طریق راه‌اندازی سامانه ثبت درخواست بیمه بیکاری انجام شد که این سامانه در 21 اسفندماه 98 با همکاری واحدهای مختلف مربوطه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی راه‌اندازی شد.
وی تصریح کرد: دومین اقدام، هوشمندسازی سامانه در جهت تسهیل فرایند رسیدگی به درخواست‌ها بوده که در این‌راستا، با همکاری بین سازمان تأمین اجتماعی و وزارت رفاه، بانک‌داده‌های سامانه تکمیل شد، بدین‌گونه که افرادی که مشمول قانون‌های کار، تأمین اجتماعی و بیمه بیکاری نبودند و افرادی که ارتباط کاری‌شان با کارفرما در دی‌ماه 98 قطع شده بود (حق‌بیمه برای آنها پرداخت نشده بود) از عدم‌شمول خود آگاهی می‌یافتند و در نتیجه ثبت درخواستی توسط این گروه از غیرمشمولین انجام نمی‌شد. این اقدام البته، در آغاز نیمه دوم فروردین‌ماه 99 انجام شد و قبل از آن این امکان در سامانه وجود نداشت.
رئیس موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی گفت: با این تغییر، فرایند بررسی اولیه درخواست‌ها بسیار تسریع شد. علاوه بر این، به سامانه امکاناتی افزوده شد که دریافت اطلاعات بانکی متقاضیان برای پرداخت مقرری را ممکن می‌کرد.
وی افزود: سومین اقدام مربوط به تسهیل قابل‌توجه شرایط احراز مقرری بیکاری بوده است. در این راستا، بیکاری ناشی از شیوع کرونا در قالب حوادث غیرمترقبه (موضوع تبصره 2 ماده 2 قانون بیمه بیکاری) قرار گرفت. با تشخیص بیکاران ناشی از کرونا به‌عنوان بیکاران مشمول این تبصره، شرط حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق‌بیمه برای کارگران رسمی و یک‌سال برای کارگران قراردادی برای استحقاق مقرری بیکاری از میان برداشته شد و پرداخت یک ماه حق‌بیمه (دی‌ماه 98) برای هر دو دسته مبنای استحقاق افراد برای برخورداری قرار گرفت.
کردونی افزود: همچنین در شرایط ناشی از کرونا، مقرری بیکاری برای تمام افرادی که مشمول قانون بیمه بیکاری بودند (چه در 14 رسته فعالیت کار می‌کردند و چه در غیر آن مشغول به کار بوده‌اند)، به‌صورت غیرارادی در ماه‌های اسفند 98 و فروردین و اردیبهشت 99 بیکار شده بودند و حق‌بیمه دی‌ماه 98 برای آنها پرداخت شده بود، بدون بررسی، برقرار شد که البته جزئیات کامل آماری این سامانه توسط مدیران ذی‌ربط به صورت منظم به افکار عمومی در حال ارائه است.
اختصاص 3 هزار میلیارد تومان توسط سازمان برنامه وبودجه
رئیس موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی افزود: در این راستا تلاش‌های زیادی از سوی تأمین اجتماعی و وزارت رفاه برای تخصیص اعتبار توسط دولت انجام و مقرر شد که اعتباری به میزان 3هزار میلیارد تومان توسط سازمان برنامه‌وبودجه از محل صندوق توسعه ملی به پرداخت مقرری سه ماه (اسفند 98 و فروردین و اردیبهشت 99) اختصاص یابد و از ابتدای خردادماه پرداخت‌ها توسط تأمین اجتماعی صورت پذیرد.
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در دوره همه‌گیری در بهترین حالت 2.9 میلیون نفر و در بدترین حالت 6.4 میلیون نفر از کل شاغلان کشور کاسته می‌شود
وی اظهار کرد: همچنین دستورالعمل اجرایی پرداخت مقرری بیکاری در شرایط کرونا تنظیم و در ستاد ملی مقابله با کرونا تصویب شد که فرمول متفاوتی نسبت به فرمول قانون بیمه بیکاری را برای محاسبه مقرری تعیین می‌کرد. براساس این دستورالعمل، وضعیت تأهل و تعداد افراد تحت‌تکفل، در صورت وجود و تاریخ بیکاری که توسط خود فرد در سامانه اظهار شده منجر به تفاوت مقدار مقرری برای افراد مختلف شد.
کردونی در پایان گفت: این گزارش یکی از جامع‌ترین گزارش‌های تحلیلی مطالعاتی در حوزه بیمه بیکاری در ایام کرونا محسوب می‌شود که امیدواریم برای سیاست‌گذاران و پژوهشگران مفید باشد.
دیدگاه تان را بنویسید