تعدیل دسته‌جمعی کارگران صنعت گردشگری به بهانه کرونا
مریم وحیدیان
راهنمایان گردشگری، کارگران روزمزدی هستند که با نابودی اشتغالشان، عملاً بیکار شده‌اند. طی روزهای اخیر از یک‌سو به علت حوادث و ناآرامی‌های کشور، سفرهای خارجی به کشور افت شدیدی را تجربه کرده و با شیوع کرونا، مشکلات شاغلان این بخش افزایش دوچندان یافته است. کارگر روزمزد هر روزی که کاری نداشته باشد، پولی هم دریافت نمی‌کند و نابودی صنعت گردشگری مساوی با مشکلات معیشتی راهنمایان و کارگران صنعت گردشگری‌ست.
شرکت علی‌بابا یکی از همین شرکت‌های گردشکری بود که اخیراً با انتشار اطلاعیه‌ای از تعدیل نیروی ۱۸۲ نفر از کارگران خود خبر داد. در این اطلاعیه، علت تعدیل کارگران، «خلق ثروت در سال‌های آینده» عنوان شده است. خیلی از شرکت‌های مشابه علی‌بابا که دست به تعدیل نیرو زدند، مشکلات صنعت گردشگری را بهانه کرده‌اند. با این حال انکارناپذیر است که علت اصلی تعدیل نیروها، حفظ نرخ سود در این شرکت‌ها بوده است.
شرکت الی‌گشت نیز در پی شیوع کرونا در حساب رسمی توییتر خود از تعدیل ۸۰ نفر از کارگرانش خبر داد و علت آن را «مشکلات مکرر چند ماه اخیر در صنعت هوایی کشور و دست آخر شیوع ویروس کرونا» اعلام کرد.
این اولین بار نیست که کارفرمایان برای امتیازگیری از دولت یا دریافت تسهیلات دست به تعدیل نیرو می‌زنند. این موضوع که اخراج جمعی کارگران می‌تواند بخشی از ضرر مقطعی یک شرکت را جبران کند تا در هزینه‌ها صرفه‌جویی شود، موضوع تازه‌ای نیست. در شرایطی که کارگران به علت مشکلات کشور ضررهای بی‌شماری را تحمل می‌کنند، کارفرمایان از امکاناتی خاص برای جبران ضرر برخوردار هستند و این ویژگی شرایط امروز کشور است.
«مهسا مطهر» دبیر کانون انجمن‌های صنفی کارگری راهنمایان گردشگری سراسر کشور، درباره بیکاری تحمیلی راهنمایان گردشگری در پی شیوع کرونا گفت: حوادث اخیر وضعیت اشتغال صنف ما را با مشکل مواجه کرد. شیوع کرونا آخرین موردی بود که بر سفرهای داخلی تاثیر گذاشت اما اتفاقات آبان ماه نیز موجب شد تا به‌طور تدریجی اشتغال راهنمایان گردشگری با مشکل مواجه شود.
وی ادامه داد: خیلی پیشتر از شیوع کرونا کسب و کار راهنمایان گردشگری از بین رفته بود. دلمان به عید خوش بود که به علت شیوع کرونا اغلب تورهای عید کنسل شد. این روزها به‌طور رسمی ممنوعیت سفرهای نوروزی و گردشگری اعلام شده اما حداقل باید فکری برای اشتغال تعداد زیادی کارگران شاغل در این حوزه کرد.
مطهر با بیان اینکه راهنمایان گردشگری کارگران روزمزد هستند، اظهار داشت: کارگر روزمزد اگر کار نباشد، درآمدی هم ندارد. کاهش تعداد مسافرت‌های مردم طی چند ماه اخیر موجب شده که معیشت بسیاری از همکاران من با مشکل مواجه شود.
این فعال صنفی راهنمایان گردشگری کشور گفت: ما بیمه بازنشستگی تامین اجتماعی نداریم. از گذشته مشکلات بیمه‌ای راهنمایان گردشگری وجود داشته است، به این علت که کارفرمایان متعدد داریم و در دفتر حضور نداریم. همین امر موجب می‌شود که بحث احراز به اشتغال از سوی تامین اجتماعی سخت باشد و ما راهنمایان گردشگری مدرکی بر حضورمان در تور و محل کارگاه خود نتوانیم ارائه کنیم. از سوی دیگر ما به نوعی کارگر فصلی نیز به حساب می‌آییم زیرا در فصول پرفروش مثل عید تور خارجی و داخلی افزایش می‌یابد و بعد از عید مجددا بیکار می‌شویم.
مطهر خاطرنشان کرد: ساعات کاری هم در اشتغال ما متفاوت از دیگر کارگران است. درحالی‌که کارگران هشت ساعت در روز کار می‌کنند، ما وقتی به عنوان راهنمای گردشگری به توری برویم، تقریباً تمام روز در اختیار تور هستیم و کار می‌کنیم بنابراین به عنوان کارگر آزاد هستیم که به صورت پروژه‌ای کار می‌کنیم و بیمه نداریم. خیلی از فعالان صنفی حوزه گردشگری طی ۱۲ سال گذشته برای بیمه از سوی کارفرما تلاش کردند اما فهمیدیم که واقعا شدنی نیست.
وی با اشاره به تصمیمات اخیر مجلس برای این دسته از مشاغل گفت: قرار شد راهنمایان گردشگری در کنار قالیبافان و... بیمه شوند. فعلا امیدی به وجود آمده اما باید این طرح به صحن علنی برود که آن هم به علت شیوع کرونا تعطیل شد. الان نه بیمه داریم که بیمه بیکاری بگیریم و نه شغلی داریم. واقعاً راهنمایان گردشگری این‌روزها شرایط سختی را می‌گذرانند.
وی گفت: بعد از گرانی بنزین، اتفاقات متعددی رخ داد که برای شغل ما چالش‌های جدی ایجاد کرد. در دوره‌ای که اینترنت کشور قطع شده بود، اوج زمان کاری ما بود که برای تورهای ورودی به کشور با مسافران خارجی وارد مذاکره می‌شدیم. عملاً ما این زمان طلایی را از دست دادیم و تورهای ورودی به ایران که آن زمان افزایش می‌یافت، کم شد. شرایط کشور آرام نبود و مسافر خارجی هم ترجیح می‌داد برای گردشگری کشور دیگری را انتخاب کند.
مطهر افزود: آژانس‌های خدمات مسافرتی از اتفاق دیگری نیز ضربه خوردند و آن انهدام هواپیمای اوکراینی بود. مردم در این دوره می‌ترسیدند سوار هواپیما شوند. یادم هست در آن زمان سفری به قشم داشتم که فقط پنج یا شش نفر در هواپیما نشسته بودند. در این زمان تورهای ورودی از کشورهای دیگر هم یک به یک لغو می‌شد و خیلی از ما کارگران روزمزد به مشکل برمی‌خوردیم.
این فعال صنفی راهنمایان گردشگری تصریح کرد: فصل کاری مناطق جنوبی کشور، بعد از آذر ماه و در زمستان است اما وقتی تعداد تورهای داخلی کم می‌شد، چه باید می‌کردیم؟ نباید این مسأله را فراموش کرد که تورهای ورودی از خارج، بخش ارزآوری برای ایران هم هستند. این بخش ارزآور در این مدت کاملا رو به کاهش بوده است.
او ادامه داد: در این شرایط اغراق نیست اگر بگویم طی ماه‌های اخیر صنعت گردشگری عملاً نابود شد. حتی تورهای اروپا که عمدتاً مرفهین جامعه در آن جای می‌گرفتند و تحت هیچ شرایطی کنسل نمی‌شد، به خاطر شرایط اخیر کاملا متوقف شده است.
دیدگاه تان را بنویسید