تامین اجتماعی لطف نیست؛ تکلیف دولت است

نایب رئیس هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی گفت: تأمین اجتماعی را باید به عنوان حق مردم و تکلیف دولت به شمار آوریم نه لطف و مرحمت دولت به مردم. تفاوت این دو نوع نگاه آثار خود را در مسائل گوناگون مربوط به تأمین اجتماعی نشان می‌دهد.

به گزارش «توسعه ایرانی»، «علی حیدری» در همایش تأمین اجتماعی و حقوق شهروندی که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد، با بیان اینکه براساس اصول قانون اساسی کشور، تأمین اجتماعی وظیفه حاکمیت و حق مردم است؛ یادآور شد: تأمین اجتماعی در تحقق حقوق شهروندی در طول زندگی آدمی و شرایط متعددی که در ادوار مختلف تجربه می‌شود، بسیار حائز اهمیت است و نظام تأمین اجتماعی باید حداقل حقوق فردی و اجتماعی را برای همه آحاد جامعه فراهم کند.

وی با اشاره به وظایف دولت‌ها در توازن اجتماعی و اتخاذ سیاست‌های بازتوزیعی افزود: تأمین اجتماعی در اصل ۳ و ۴۳ قانون اساسی از تکالیف اساسی دولت محسوب می‌شود.

حیدری ادامه داد: در اصل ۲۹ قانون اساسی نیز به صراحت در خصوص وظیفه دولت به منظور برقراری نظام تأمین اجتماعی با مشارکت بیمه‌شدگان تأکید شده است.

نایب رئیس هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی به نقش تأمین اجتماعی در تحکیم دموکراسی پرداخت و گفت: افراد برخوردار از تأمین اجتماعی مکفی می‌توانند به صورت اثرگذار در فرآیندهای دموکراتیک و انتخابات مشارکت کنند، در غیر این صورت رویکردهای پوپولیستی بر انتخابات حاکم می‌شود و کاریکاتوری از انتخابات و دموکراسی در جوامع شکل می‌گیرد.

مداخله دولت‌ها در حوزه تأمین اجتماعی مجاز است

وی مداخله دولت‌ها در نظام تأمین اجتماعی را در تمامی جوامع بدیهی دانست و گفت: در آزادترین حکومت‌ها و نظام‌های سیاسی نیز مداخله دولت‌ها در حوزه تأمین اجتماعی مجاز است. اجباری بودن مشارکت در طرح‌های تأمین اجتماعی در سطوح پایه ازجمله مداخلات دولت است که افراد در سنین جوانی باید در طرح‌های تأمین اجتماعی مشارکت کنند تا در شرایط خاص و دوران سالمندی از خدمات تأمین اجتماعی برخوردار شوند.

نایب رئیس هیأت مدیره تأمین اجتماعی به موضوع تأمین اجتماعی در اسلام و ایران قبل از دوران مدرن اشاره کرد و گفت: تأمین اجتماعی در اسلام و ایران نیز مصادیق زیادی دارد. حضرت محمد(ص) در کنار مسجدالنبی عمارت صفه را می‌سازد که خوراک، پوشاک و سرپناه را برای اقشار محروم جامعه فراهم می‌کند و در روایات و سیره ائمه معصومین نیز اشارات زیادی مرتبط با حوزه تأمین اجتماعی وجود دارد.

حیدری با بیان اینکه در تاریخ ایران باستان و قبل از دوران مدرن مصادیق قابل توجهی در توزیع ریسک مشاهده می‌شود و نظام‌های متعددی در خانوارها برای حمایت و توزیع ریسک برقرار بوده است، افزود: در کتیبه داریوش نیز این مهم که کارگر و کارفرما بر هم ظلم روا نمی‌کنند، به عنوان افتخارات داریوش ذکر شده است.

وی با اشاره به الواح تخت جمشید نیز تصریح کرد: براساس این الواح کارگران خارجی نیز از حقوق و غرامت دستمزد برخوردار و در وقف‌نامه ربع رشیدی تبریز و همچنین ایلات بختیاری نظام تأمین اجتماعی برقرار بوده است.

وی به تشریح برخی از مکانیزم‌ها جهت برقراری نظام بیمه تامین اجتماعی پرداخت و گفت: برای برقراری نظام بیمه اجتماعی دو روش مورد استفاده قرار می گیرد؛ براساس روش اول به افراد تحت پوشش فارغ از نوع مشارکت خدمات یکسان ارائه می‌شود و براساس روش دوم هر فرد متناسب با میزان مشارکت از خدمات بیمه تامین اجتماعی برخوردار است.

حیدری افزود: تنظیم مقررات و ضوابط نظام بیمه اجتماعی براساس هر یک از این دو روش از اقتضائات و عوارض مشخصی برخوردار و نظام بیمه‌ به طور متعارف در هر یک از جوامع با تلفیقی از این دو روش (متناسب با شرایط اقتصادی و اجتماعی) توسعه می‌یابد.

نظام‌های تأمین اجتماعی با میزان تضاد طبقاتی جوامع مرتبط است و میزان مشارکت در تأمین اعتبارات طرح‌های تأمین اجتماعی حاصل چانه‌زنی و تضاد طبقاتی در جوامع متعدد است

ثروتمندان در ایران بیش از سایر افراد کمک می‌شوند

وی با بیان اینکه روش سازمان تأمین اجتماعی کشور روش مزایای معین (Defined-Benefit) است و فارغ از میزان دریافت حق بیمه مزایا تضمین می‌شود، گفت: در برخی از کشورها روش مشارکت معین (Defined- Contribution) برقرار است و متناسب با حق بیمه و سود حاصل از ذخایر خدمت‌رسانی می‌شود.

نایب رئیس هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی ادامه داد: برای برقراری عدالت و انصاف در جامعه باید بهره‌برداری از مزایا همچون انفال و منابع طبیعی مساوات برقرار شود و همه آحاد جامعه به طور یکسان از آن برخوردار شوند. در کشور ایران متاسفانه ثروتمندان از یارانه پنهان بیشتری برخوردار هستند.

حیدری با تأکید بر اینکه در بخش بیمه‌ باید اصول محاسبات بیمه‌ای برقرار باشد و مزایا متناسب با میزان مشارکت تعریف شود، گفت: براساس مزیت اکتسابی به میزان کار و تلاش برخورداری صورت می‌گیرد.

به عقیده وی، درباره محرومیت‌ها و فقر نیز که در معرض مخاطرات اقتصادی و اجتماعی قرار می‌گیرند نیز باید حداقل‌های زندگی توسط دولت تأمین شود.

این مقام مسئول با بیان اینکه تأمین اجتماعی در تقسیم‌بندی نظام حاکمیت ذیل موضوع رفاه اجتماعی قرار می‌گیرد، گفت: قلمرو رفاه اجتماعی علاوه بر تأمین اجتماعی زمینه‌های دیگری نظیر مسکن، آموزش و پرورش، اشتغال و بهداشت است.

حیدری با اشاره به اینکه نظام تأمین اجتماعی شامل سه حوزه امدادی، حمایتی و بیمه‌ای است، گفت: در حال حاضر سازمان تأمین اجتماعی در کشور ما یکی از سازمان‌های بیمه‌ای محسوب می شود و عنوان تأمین اجتماعی برای این سازمان یکی از عوامل ایجاد توقعات غیربیمه‌ای است، در حالی که این سازمان قبل از سال ۱۳۵۴ تحت عنوان سازمان بیمه‌های اجتماعی شناخته می‌شد.

توسعه اجتماعی بدون عدالت میسر نمی‌شود

وی گفت: براساس شعارهای سازمان بین‌المللی کار، توسعه اجتماعی بدون عدالت اجتماعی و عدالت اجتماعی بدون تأمین اجتماعی میسر نمی‌شود و تأمین اجتماعی زیرساخت و هدف توسعه است.

نایب رئیس هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی گفت: برخورداری از تامین اجتماعی مشارکت در توسعه را افزایش می‌دهد، فرآیند گذار به توسعه با چتر ایمنی و تأمین اجتماعی را برقرار می‌کند و با دستیابی به توسعه نیز ارتقای سطح رفاه و تأمین اجتماعی مورد توجه قرار می‌گیرد.

«شایسته شریعتمداری» معاون اداره کل فرهنگی و اجتماعی کارفرمایان سازمان تأمین اجتماعی نیز در این نشست عنوان کرد: همایش‌های گفتمان‌سازی و ترویج مفاهیم تأمین اجتماعی توسط معاونت فرهنگی این سازمان در دانشگاه‌ها با هدف معرفی نقش تأمین اجتماعی در توسعه پایدار و آشنایی بیشتر دانشجویان با مهم برگزار می‌شود.

«علی‌اصغر سعیدی» استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز در این همایش گفت: سازمان تأمین اجتماعی در دوره‌های متعدد بیشتر مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته است و این امر در حالی است که این سازمان در عرصه اجتماعی بسیار حائز اهمیت است.

براساس شعارهای سازمان بین‌المللی کار، توسعه اجتماعی بدون عدالت اجتماعی و عدالت اجتماعی بدون تأمین اجتماعی میسر نمی‌شود و تأمین اجتماعی زیرساخت و هدف توسعه است

وی با بیان اینکه در جوامع توسعه‌یافته نظام تأمین اجتماعی در هر کشور متفاوت است، افزود: نظام‌های تأمین اجتماعی با میزان تضاد طبقاتی جوامع مرتبط است و میزان مشارکت در تأمین اعتبارات طرح‌های تأمین اجتماعی حاصل چانه‌زنی و تضاد طبقاتی در جوامع متعدد است.

سعیدی، آغاز برقراری طرح‌های تأمین اجتماعی در ایران را با دولت‌سازی همزمان عنوان کرد و گفت: با تقویت جنبش‌های کارگری در تاریخ معاصر توسعه نظام تأمین اجتماعی نیز محقق شده است.