طی ماه‌های پایانی سال گذشته، موضوع صید غیرقانونی ماهی توسط کشتی‌های چینی و برخی کشتی‌های ایرانی به روش ترال در آب‌های جنوبی ایران در خلیج‌فارس و دریای عمان در رسانه‌ها خبرساز شد و اعتراضات زیادی را از جانب صیادان محلی و مردم مناطق جنوبی کشور برانگیخت.

به گزارش «توسعه ایرانی»، روش «ترال» به زبان ساده نوعی صید ماهی به مقادیر بالاست که طی آن، تور بزرگ ماهیگیری توسط شناورها در بستر دریا کشیده می‌شود. در همین زمینه اعلام شد که سازمان شیلات طی قراردادی با برخی شرکت‌های چینی، از سال 90، اجازه صید فانوس ماهیان (ماهی‌های غیرفلس‌دار) در منطقه جنوب را به آنها داده بود. فانوس ماهیان، ماهی‌های کوچکی هستند که در دریا‌های عمیق زندگی کرده و حدود ۶۵درصد از کل ماهیان زیست توده دریاهای عمیق را به خود اختصاص می‌دهند. این گونه از آبزیان، در زمره ماهیانی هستند که بیشترین پراکنش، جمعیت و تنوع را در میان همه بی‌مهرگان دارند و نقش بوم‌شناسی مهمی را به عنوان شکار برای موجودات بزرگتر ایفا می‌کنند.

با قرارداد میان شیلات و شرکت‌های چینی، کشتی‌های صید ترال وارد آب‌های ایران شدند اما نحوه صیادی آنها به شکلی بود که نه تنها فانوس ماهیان، بلکه هر آنچه در بستر دریا بود را نیز با خود می‌برد. این نوع صید، علاوه بر خالی کردن تور صیادان محلی که نان خود را از این طریق به دست می‌آورند، تمام ذخایر دریایی را نیز نابود می‌کرد لذا سپاه وارد عمل شد و با توقیف برخی از کشتی‌های خارجی، به مقابله با این موضوع پرداخت.

حال با گذشت حدود 9 ماه از آن اتفاقات، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تکثیر و پرورش و صادرات آبزیان می‌گوید: مشکل حضور کشتی‌های چینی صید ترال در خلیج فارس برای صیادان ایرانی حل نشده و این کشتی‌ها هنوز حضور دارند و به صید می‌پردازند.

ارسلان قاسمی در گفت‌وگو با فارس، در پاسخ به این پرسش که آیا مشکلی که از ناحیه کشتی‌های چینی برای صیادان ایرانی در خلیج‌فارس ایجاد شده بود، برطرف شد، گفت: مشکل کشتی‌های صید ترال (صید صنعتی کف‌روب) که از چین در خلیج فارس حضور دارند، هنوز حل نشده و صیادان ایرانی نسبت به حضور این کشتی‌های چینی اعتراض دارند.

وی افزود: ذخایر فانوس‌ماهیان در خلیج فارس وجود دارد که از این ماهی‌های حرام‌گوشت برای تولید پودر ماهی استفاده می‌شود. ذخایر فانوس‌ماهیان بین ایران و عمان مشترک است و سالانه حدود 250هزار تن از فانوس‌ماهیان در خلیج فارس قابل برداشت است. این ماهی‌ها در عمق بیش از 200 متر دریا زندگی می‌کند، گرچه فانوس‌ماهی حرام‌گوشت است اما به عنوان خوراک برخی ماهی‌های صنعتی مانند میش‌ماهی استفاده می‌شود.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تکثیر و پرورش و صادرات آبزیان گفت: شیلات ایران از سال 1376 در مورد استفاده از ذخایر فانوس‌ماهیان یک کشتی تحقیقاتی به نام جهاد فانوس خریداری کرد که وقتی این کشتی به ساحل رسید، به صورت مشکوک و شبانه آتش گرفت که دلیل آن را نمی‌دانیم تا اینکه مسأله کشتی‌های چینی برای صید فانوس‌ماهیان در دو سه سال اخیر برجسته شد.

به گفته وی، شیلات مجوز داده که از این ذخایر فانوس‌ماهیان بهره‌برداری شود اما اشکال اینجاست که کشتی‌هایی که از چین آمده‌اند، کشتی تخصصی برای صید فانوس‌ماهی نبودند، بلکه کشتی‌های دهه 1970 بودند که امکان صید در عمق میانی دریا را نداشته و صید کمتر از عمق 200متری انجام می‌دهند، در حالی‌که فانوس‌ماهیان در عمق 200متری زندگی می‌کنند.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تکثیر و پرورش و صادرات آبزیان گفت:‌ البته برخی مدیران بازنشسته شیلات یا مدیران فعال در شیلات، صاحبان یا سهامداران این کشتی‌ها بودند یا این کشتی‌ها را به صورت اجاره به شرط تملیک در اختیار گرفته‌اند که پرچم کشتی را هم عوض کردند و پرچم ایران زدند، یعنی مالکیت این کشتی‌ها طبق قانون ایرانی می‌شود، یعنی اینکه این کشتی‌ها از سوخت یارانه‌ای کشور ما استفاده می‌کنند و این امتیاز اصلی بود که این کشتی‌ها دریافت کردند.

قاسمی با بیان اینکه کشتی‌های چینی نتوانستند به صید فانوس‌ماهی اقدام کنند، گفت: بنابراین کشتی‌ها به نواحی ساحلی ایران آمدند و به صید ماهیان معمولی اقدام کردند و برای صیادان خرد کشور که ماهی‌های معمولی صید می‌کردند، رقیب شدند و روزی آنها را صید کردند.

96 کشتی چینی در خلیج‌فارس هستند که کمتر از نیمی از آنها کار می‌کنند اما در دریا می‌چرخند، از سوخت یارانه‌ای استفاده می‌کنند و شاید هم در پوشش صید به قاچاق سوخت مبادرت می‌کنند، چون برای آنها می‌صرفد

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تکثیر و پرورش و صادرات آبزیان گفت:‌ صید ترال، کف دریا را جارو کرد و هیچ ذخایری نگذاشت. هم اکوسیستم منطقه را به هم زده و هم زندگی صیادان بومی و محلی را به مخاطره افکند. هر چه فریاد زدیم به جایی نرسیدیم تا زمانی که نیروی دریایی سپاه وارد قضیه شد و جلوی کشتی‌های چینی را گرفت و این کار در سال گذشته اتفاق افتاد و هنوز هم آنها این مسأله را کنترل می‌کند.

قاسمی با بیان اینکه ما معتقد نیستیم که باید نیروی دریایی سپاه وارد شود، اما چون سازمان شیلات ضعف ساختاری دارد، آنها مجبور شدند، وارد قضیه شده و الان هم هستند.

96 کشتی چینی در خلیج فارس، کف دریا را می‌روبند

وی در مورد اینکه چند فروند کشتی چینی به صید ترال می‌پردازند، گفت:‌ 96 فروند کشتی هستند که الان کمتر از نیمی از آنها کار می‌کنند، اما فعلا روی آب در دریا می‌چرخند، از سوخت یارانه‌ای استفاده می‌کنند، شاید هم در پوشش صید به قاچاق سوخت مبادرت می‌کنند، چون برای آنها می‌صرفد.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های تکثیر و پرورش و صادرات آبزیان در مورد اینکه کشتی‌های صید صنعتی ایران چه کار می‌کنند، گفت: ‌کشتی‌های ایرانی صید صنعتی در آب‌های ساحلی نیستند. آنها کشتی‌های پیشرفته در دو کلاس فردوس و طبس هستند که در آب‌های بین‌المللی صید می‌کنند. بیشتر هم تن‌ماهی صید می‌کنند و ماهی‌های صنعتی از اقیانوس صید می‌کنند و مراد ما کشتی‌های ایرانی نیستند.

قاسمی در پاسخ به این پرسش که با بارندگی‌های مناسب امسال، ذخایر ماهیان چه تغییری کرده است، گفت: بارندگی امسال نه تنها روی خشکی اثر گذاشت، بلکه روی صید و آبزی‌پروری نیز اثر مثبت گذاشت و بخشی از آب شیرین رودخانه برای پرورش میگو با آب دریا مخلوط می‌شود تا شوری آب تنظیم شود. امسال آب خوبی  در رودخانه‌ها بود.

به گفته وی، در سال‌های گذشته خشکسالی باعث خشک شدن رودها شده بود اما امسال آب‌بندان‌ها و رودخانه‌ها پر آب شدند و همچنین در بخش تولید ماهیان گرم‌آبی در آب‌بندان‌ها رونق ایجاد شد و باران الهی، رحمتی است که نعمت‌های زیادی هم برای خشکی و هم برای دریا در پی دارد.

با قرارداد میان شیلات و شرکت‌های چینی، کشتی‌های صید ترال وارد آب‌های ایران شدند. نحوه صیادی آنها، علاوه بر خالی کردن تور صیادان محلی که نان خود را از این طریق به دست می‌آورند، تمام ذخایر دریایی را نیز نابود می‌کند

قاسمی در مورد تولید آبزیان گفت: تولید امسال زیاد نشد اما پیش‌بینی می‌شود امسال تولید به اندازه پارسال باشد، به خاطر اینکه بین 10 تا 15هزار تن میگو به خاطر بیماری لکه‌سفید از بین رفت و همچنین بخشی از ماهی‌های گرم‌آبی و سردآبی هم به خاطر بیماری کاهش پیدا کردند.

قاسمی گفت: پیش‌بینی می‌شود امسال 300هزار تن انواع ماهی پرورشی و میگو تولید شود و 600هزار تن آبزی نیز از دریا صید شود که در سال جاری، سر جمع 900هزار تن آبزی از محل صید و پرورش تولید خواهد شد.

وی در مورد صادرات آبزیان گفت: امسال پیش‌بینی می‌شود 500 میلیون دلار صادرات آبزیان داشته باشیم که عمده آن محصولات توسط 250 شرکت تعاونی صیادی و حدود 1500 شرکت تعاونی پرورش آبزیان تولید می‌شود.