سیدمحمد میرزامحمدزاده

ایران به آمریکا توافقی را پیشنهاد کرده است که براساس آن حاضر است در ازای رفع دائمی تحریم‌های ایالات متحده، بازرسی‌های ارتقایافته و دائمی از برنامه هسته‌ای خود را بپذیرد. 

به نوشته روزنامه انگلیسی گاردین، این پیشنهاد از سوی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سفر به نیویورک مطرح شد. با این حال احتمال نمی‌رود این پیشنهاد به گرمی از سوی دولت ترامپ استقبال شود؛ دولتی که در حال حاضر خواستار دریافت طیف وسیعی از امتیازات از سوی ایران است، از جمله تعلیق غنی‌سازی اورانیم و توقف حمایت از نیروهای نیابتی و متحدانش در منطقه.

به نوشته این روزنامه، ظریف که در مقر هیأت نمایندگی ایران در سازمان ملل ‌متحد در نیویورک به سر می‌برد، روز پنج‌شنبه (27 تیر ماه) در این رابطه به خبرنگاران گفت: این اقدام شوی تبلیغاتی نیست. ما به دنبال محتوی هستیم. اقدامات قابل‌توجه دیگری نیز هست که می‌توان انجام داد.

او گفت: اگر آن‌ها، (دولت ترامپ) به حرف‌های خود بها می‌دهند، قطعا به این پیشنهاد عمل می‌کنند. آن‌ها به گرفتن عکس برای چنین اقدامی نیاز ندارند. آن‌ها به یک سند با دو امضای بزرگ پای آن به عنوان اقدام نمایشی نیازی ندارند.

از ماه می سال گذشته (خرداد ماه 97)، به دنبال خروج دونالد ترامپ از توافق چندجانبه هسته‌ای با ایران که در سال 2015 منعقد شده بود و با اصطلاح برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) خوانده می‌شود، ایران با تحریم‌های سخت نفتی و محدودیت‌های شدید بانکی با هدایت ایالات‌متحده مواجه بوده است.

توقیف نفت‌کش ازسوی ایران و سقوط پهپاد ایرانی

روز پنج‌شنبه (27 تیرماه) ترامپ گفت که ناو دریایی آمریکا با نام یو‌اس‌اس باکسر، یک پهپاد ایرانی را که به چند کیلومتری این ناو جنگی آمده بود، ساقط کرده است.

البته ایران اسقاط هرگونه پهپاد ایرانی را رد کرد و سیدعباس عراقچی، معاون ظریف در تویئتر خود نوشت: ما هیچ پهپادی چه در خلیج‌فارس و چه در مناطق دیگر از دست نداده‌ایم، نگرانیم آمریکایی‌ها به اشتباه یک پهپاد آمریکایی را ساقط کرده باشند.

ساعات اولیه همان روز، ایران از توقیف یک کشتی خارجی مظنون به قاچاق نفت به خارج از ایران خبر داده بود. ظریف ادعای اینکه کشتی توقیف شده در حال انجام فرآیندهای معمول پالایشگاهی بوده است را رد کرد.

وی گفت: کشتی توقیف شده یک نفت‌کش نبوده است، بلکه یک قایق کوچک بود که یک میلیون لیتر و نه یک میلیون بشکه نفت را حمل می‌کرد؛ این کاری است که ما هر روز آن را انجام می‌دهیم. افرادی هستند که هر روز سوخت ما را قاچاق می‌کنند. این اقدام یکی از کارهایی است که ما در خلیج‌فارس انجام می‌دهیم؛ چرا که ما یارانه زیادی بابت سوخت تولیدی خودمان قائل می‌شویم.

مسیر دیپلماسی باز است

ظریف اقدام ترامپ را برای دستور توقف حمله موشکی در ماه گذشته میلادی به تلافی سقوط پهپاد جاسوسی آمریکا از سوی ایران را محتاطانه خواند و گفت که چنین اقدامی به وی اطمینان می‌دهد که فرآیند دیپلماتیک همچنان ممکن است.

او گفت: من معتقدم که ما تنها چند دقیقه با جنگ فاصله داشتیم. این احتیاط جواب داد و ما اکنون در حال جنگ نیستیم. همین موضوع دلیل کافی برای مثبت‌اندیشی به ما می‌دهد. اگر ما تلاش کنیم و اگر در مسیرمان جدی باشیم، می‌توانیم راهی به جلو بیابیم.

آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، پیش‌تر هرگونه تلاش برای انجام مذاکرات مستقیم با ترامپ را رد کرده و عنوان کردند که بدعهدی آمریکا بر سر برجام جایی برای مذاکره نمی‌گذارد؛ با این حال صحبت‌های روز پنج‌شنبه ظریف این شائبه را به وجود می‌آورد که ایران مشتاق به انجام توافقی با آمریکا است که الزاماً بازگشت ایالات‌متحده به برجام را در پی ندارد؛ موضوعی که تاکنون از سوی مقامات تهران مطرح نشده بود.

ظریف در صحبت‌هایش اشاره کرد که براساس برجام قرار بود در سال 2023، مجلس ایران پروتکل‌های بیشتری را در مورد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تصویب برساند، اقدام داوطلبانه که به بازرسان آژانس اجازه می‌دهد دسترسی گسترده‌ای به تأسیسات ایران داشته باشند تا تضمین کنند که این کشور هیچ برنامه هسته‌ای پنهانی ندارد.  به عنوان بخشی از برجام، در حال حاضر ایران این پروتکل‌های اضافه را لحاظ کرده است. تصویب این پروتکل‌ها در مجلس می‌تواند این تعهدات را مداوم‌تر کند. با تصویب این پروتکل‌ها قرار بود کنگره آمریکا نیز تحریم‌ها علیه ایران را بر دارد. ظریف پیشنهاد کرد که ایران و آمریکا سریعاً این گام‌ها را نهایی کنند.

وی گفت: اگر ترامپ خواستار گام بیشتر در مقابل اقدام بزرگ‌تر است، ما می‌توانیم این پروتکل‌ها را تصویب کنیم و او می‌تواند تحریم‌هایی را که وضع کرده است، بردارد. او می‌گوید که هر اقدامی را می‌تواند در کنگره کشورش تصویب کند. خوب است، تحریم‌ها را بردار و شاهد تصویب پروتکل‌های اضافی زودتر از 2023 باش.

نفت‌کش گریس 1

ظریف همچنین در مورد پیشنهاد بریتانیا برای آزادی نفت‌کش توقیف شده گفت: نفت‌کش ما به سمت بنادر سوریه نمی‌رفته است، اما نمی‌توانیم هویت مشتری واقعی نفت‌کش را افشا کنیم، چرا که مشتری ما بر این اساس مورد تحریم آمریکا قرار می‌گیرد.

ظریف گفت: اگر آن‌ها، (دولت ترامپ) به حرف‌های خود بها می‌دهند، قطعا به این پیشنهاد عمل می‌کنند. آن‌ها به گرفتن عکس برای چنین اقدامی نیاز ندارند. آن‌ها به یک سند با دو امضای بزرگ پای آن به عنوان اقدام نمایشی نیازی ندارند

وی افزود: نمی‌توانم در این رابطه به شما بگویم، چراکه اگر افشا کنیم، بار دیگر قادر به فروش نفتمان نیستیم. ما نمی‌توانیم در این مورد شفاف باشیم. ما به شما گفتیم این نفتکش به سوریه نمی‌رود، باقی ماجرا به شما ارتباطی ندارد. چراکه اگر بگوییم مشتریانمان کم و کم‌تر می‌شوند و دیگر قادر به تأمین شهروندانمان نیستیم.

با مأموران مخفی توافق نمی‌کنم

ظریف همچنین گزارش‌ها در مورد اینکه سناتور رند پائول قصد دارد به عنوان مأمور مخفی بین ترامپ و رهبران ایران میانجی‌گری کند را رد کرد، اما احتمال اینکه با پائول به عنوان یک عضو کنگره در سفر اخیر به آمریکا ملاقات کند را رد یا تأیید نکرد.

وی گفت: من با مأموران مخفی توافق نمی‌کنم. شک دارم که شخصی به عنوان مأمور رئیس‌جمهور انتخاب شده باشد.

ظریف گفت که گزارش نشریه پولتیکو در مورد پائول یک جنجال رسانه‌ای است. منظورم این است که به درد فیلم‌های جاسوسی می‌خورد. با این حال من با اعضای کنگره در نقش اعضای کنگره به عنوان اشخاص تأثیر‌گذار در جامعه آمریکا و نمایندگان مردم این کشور دیدار می‌کنم.