خروجی که پایان جنگ را به ارمغان نیاورد

اگرچه نیروهای ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی که در سوم دی ماه سال 1358 شمسی به افغانستان تجاوز نظامی گسترده انجام داده بودند پس از نه سال حضور در (26 بهمن ماه) 1367 شمسی با ناکامی این کشور را ترک کردند اما جنگ پایان نیافت و تداوم آن به حضور آمریکا انجامید که تا امروز ادامه دارد.

هرچند از خروج نظامیان ارتش سرخ از افغانستان 30 سال می‌گذرد اما تحولاتی که در این مدت در افغانستان از اثر تداوم جنگ به وجود آمده است همه را به حیرت انداخته است.

فرماندهان و افرادی که خود زمانی از نامداران جهادی علیه ارتش سرخ بودند و دل به همکاری و حمایت آمریکا بستند باگذشت هجده سال به نتیجه مطلوب نرسیدند و امروز برای یافتن گم شده خود که همانا صلح پایدار است، بار دیگر به دروازه روسیه برای یافتن آن رفتند.

نشستی که با حضور طالبان و شماری از فرماندهان جهادی و رهبران سیاسی کنونی افغانستان در مسکو برگزار شد، به گفته شرکت‌کنندگان در ظاهر نتیجه‌ای رضایت‌بخش داد که همه شرکت‌کنندگان از آن ابراز رضایت کرده و خواستار تداوم آن در کشورهای دیگر شدند.

به مناسب سالروز خروج ارتش سرخ شوروی از افغانستان تفسیرهای زیادی صورت گرفته است که برخی از کارشناسان براین باورند؛ وقتی آخرین سرباز شوروی در (26 بهمن سال) 1367 خورشیدی به‌فرمان رهبرانش از روی پل حیرتان در استان بلخ در شمال افغانستان گذشت و وارد قلمرو شوروی آن زمان در کشور کنونی ازبکستان شد، موج شادی ملت مسلمان افغانستان را از بابت شکست اشغالگران کمونیست و دولت وابسته آن‌ها فراگرفت و افقی روشن از داشتن کشوری آزاد، مستقل و توانمند در منظر این مردم افغانستان نمایان شد.

این شادی متأسفانه دوام نیاورد و با بروز رخدادهایی پی‌درپی این پیروزی شیرین، تلخ گشت به‌گونه‌ای که هزینه آن اشتباهات را مردم افغانستان تا امروز نیز پرداخت می‌کند.

حکومت طرفدار شوروی به رهبری نجیب الله تا سال 1371 شمسی ادامه یافت و در فروردین ماه همان سال سقوط کرد و مجاهدین به قدرت رسیدند.

این آشفتگی داخلی مردم را به ستوه آورد و در عمل زندگی عادی آن‌ها را مختل کرد و میلیون‌هاپناه‌جوی افغان که به خارج فرار کرده بودند حتی باگذشت حدود پنج سال از خروج اشغالگران جایی برای بازگشت نداشتند و این بستری شد برای تولد طالبان. اگرچه جنگجویان گروه طالبان در زمان مبارزه با شوروی به این نام وجود نداشتند و در جمع همین احزاب فعالیت می‌کردند؛ اما این گروه به‌طور رسمی در سال 1994 میلادی به‌عنوان گروه ناجی برای مردم خسته از دو دهه جنگ بدون دستاورد ظهور کرد و با شعارهای جذاب عدالت و قانون با معیار اسلامی توانست به‌سرعت بر 95 درصد خاک افغانستان مسلط شود. امروز از آن زمان هجده سال می‌گذرد هنوز جنگ پایان نیافته است و هرروز افغان‌ها قربانی جنگ، حملات انتحاری، انفجار و حملات هوایی آمریکا با هم‌پیمانان غربی آن‌ها می‌شود. با حمله نظامی آمریکا نه‌تنها القاعده و طالبان نابود نشد، بلکه اکنون با ادعای مقامات افغان گروه‌های تروریستی موجود در افغانستان به بیست گروه رسیده و دامنه حملات هم وحشیانه‌تر شده است. از مراکز آموزشی، مساجد، مراکز ورزشی و هرجا که جمعیتی وجود داشته باشد، بدون هیچ‌گونه ملاحظه‌ای هدف قرار می‌گیرند.

از اول سال 1397 شمسی که آمریکا به خواسته طالبان تن داد و برای صلح افغانستان گام برداشته است تاکنون نشست‌های متعدد پنهانی با گروه طالبان برگزار کرده و پنجمین نشست آن‌ها قرار است به‌زودی در قطر برگزار شود.

افغان‌ها که از جنگ چهل‌ساله در این کشور به‌شدت خسته شده‌اند و قربانی‌های بی‌شماری خواسته و ناخواسته داده‌اند، انتظار صلحی را می‌کشند که بار دیگر منجر به درگیری با نام‌های جدید در این کشور نشود اما این خواسته افغان‌ها هنوز هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و روشن نیست که پایان روند کنونی صلح به چه چیزی منجر خواهد شد.