خطابه اختصاصی گروه هفت علیه چین و روسیه

فرشاد گلزاری

نشست سران هفت کشور قدرتمند صنعتی ملقب به «گروه هفت» در هیروشیما از روز جمعه آغاز به کار کرد و دیروز (شنبه) بیانیه‌ای از سوی شرکت‌کنندگان آن صادر شد. نکته قابل‌توجه در این نشست،‌ حضور ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین بود که از نشست سران اتحادیه عرب در عربستان سعودی برای دیدار و رایزنی با سران کشورهای عضو گروه هفت به هیروشیما سفر کرده است.

سفر زلنسکی به اروپا، جده و حالا در جمع رهبران گروه هفت به نوعی در چارچوب «دیپلماسی همه‌جانبه» اوکراین علیه روسیه قلمداد می‌شود که طراح و مجری اصلی آن ایالات متحده است. بر همین اساس زلنسکی روز گذشته (شنبه) با یک هواپیمای فرانسه وارد هیروشیما شد تا در خلال نشست رهبران گروه هفت، با آنها دیدار داشته باشد. یورونیوز در اینباره اعلام کرد که این نخستین سفر زلنسکی به آسیا از آغاز حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ است.

در ابتدا گفته می‌شد که رئیس‌جمهور اوکراین به صورت آنلاین در این اجلاس شرکت می‌کند، اما بر اساس اطلاعیه دولت ژاپن، او «ابراز تمایل شدیدی» کرد که شخصا در هیروشیما حاضر شود. روزنامه یومیوری هم نوشته که زلنسکی قرار است در نشست برنامه‌ریزی‌شده امروز(یکشنبه) از اعضای گروه هفت بخواهد تا تحریم‌های خود علیه روسیه را تشدید کرده و کمک‌های مضاعفی به اوکراین ارائه کنند. نکته مهم این است که سفر زلنسکی به هیروشیما یک روز پس از آن صورت گرفت که کاخ‌سفید اعلام کرد به متحدان خود اجازه می‌دهد تا جنگنده‌های آمریکایی اف-16 خود را به اوکراین بفرستند و اتفاقاً زلنسکی پیش از سفر به ژاپن این اقدام را «تاریخی» خواند و افزود که امیدوار است در نشست‌های گروه هفت درباره مباحث عملی اجرای این طرح رایزنی شود. اینکه چرا ایالات متحده چنین اجازه‌ای به کشورهای اروپایی داده، دو دلیل عمده دارد که به نشست گروه هفت و بیانیه‌ای که دیروز از سوی آن صادر شد، ارتباط مستقیم پیدا می‌کند. دلیل نخست این تصمیم بایدن، ضرب شصت نظامی به روسیه است تا به این کشور تفهیم کند پیشروی آن نمی‌تواند مانع از حمایت عملیاتی غرب از اوکراین شود. دلیل دوم هم کشاندن هزینه‌های جنگ به نبرد هوایی و پدافندی است که می‌تواند برای روس‌ها هزینه‌زا و خطرناک باشد؛ چراکه ایالات متحده به صورت کلی و از طریق شرکای اروپایی خود پدافندهای گسترده‌ای را در اوکراین مستقر کرده و اگر جنگنده‌های روسیه به عمق اوکراین حمله‌ور شوند، احتمال سرنگونی آنها توسط این پدافندها وجود دارد که می‌تواند در نهایت پرستیژ نظامی و تبلیغات چند دهه‌ای روسیه در حوزه نظامی را با مشکلات جدی روبرو کند. به همین دلیل نه تنها حضور زلنسکی در هیروشیما بی‌دلیل نیست، بلکه اتفاقات و روندی که قبل از نشست سران گروه هفت با محوریت زلنسکی رخ داده هم بدون دلیل نبوده است.

اظهارات سران کشورهای عضو گروه هفت به خوبی نشان می‌دهد که نشست هیروشیما را باید یک صف‌آرایی اختصاصی علیه چین و روسیه دانست، اما ترس اروپا در این مواضع کاملاً مشخص است

بایکوت استفاده‌کنندگان  از    زور

با گذر از حضور زلنسکی و حواشی آن در ژاپن اگر نشست سران هفت کشور صنعتی بزرگ دنیا را زیر ذره‌بین قرار دهیم، به محورهای اقتصادی و همچنین امنیت جمعی می‌رسیم. در بیانیه‌ای که دیروز (شنبه) منتشر شد، سران گروه هفت در قالب یک ابتکار جدید به توافق رسیدند که در راستای مقابله با «سیاست‌های قهری اقتصادی»، تمامی توان خود را به کار گیرند. آنها در اجلاس هیروشیما متعهد شدند با هر کشوری که با حربه اقتصاد تلاش کند تا اقتصاد کشور دیگری را وابسته کرده و از آن به عنوان سلاحی استفاده کند مقابله کنند و آن با عواقب جدی آن مواجه شود. رهبران گروه هفت (G-7) در بیانیه‌ای خاطرنشان کردند، این ابتکار تحت عنوان «پلتفرم هماهنگی در مورد سیاست‌های قهری اقتصادی»، از سازوکارهایی همچون اعلام هشدارهای اولیه و به اشتراک‌گذاری سریع داده‌ها در خصوص این سیاست‌های اقتصادی استفاده خواهد کرد و اعضای آن به طور منظم برای مشاوره به یکدیگر، ملاقات خواهند کرد.

نه تنها حضور زلنسکی در هیروشیما بی‌دلیل نیست، بلکه اتفاقات و روندی که قبل از نشست سران گروه هفت با محوریت رئیس جمهوری اوکراین رخ داده هم بدون دلیل نبوده و مخاطب آن صریحا مسکو بوده است

رهبران گروه هفت در بیانیه‌ای پس از نشستی در هیروشیمای ژاپن گفتند که جهان با افزایش نگران‌کننده‌ سیاست‌های قهری اقتصادی‌ مواجه است و برخی کشورها تنها به دنبال بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌های اقتصادی طرف مقابل هستند. بسیاری منظور و مخاطب این بیانیه را چین و روسیه می‌دانند. در جزئیاتی که روز جمعه در مورد طرح پیشنهادی منتشر شد، نیز دولت بریتانیا به تلاش‌های چین برای استفاده از قدرت اقتصادی خود در مناقشات سیاسی با استرالیا و لیتوانی اشاره کرد. این بیانیه همچنین رهبران گروه هفت را به تعمیق همکاری در جهت استحکام‌ زنجیره‌های تامین ملزم کرد و خواستار نقش بیشتر کشورهای کم درآمد در ارتقای تاب‌آوری اقتصادی شد. این گروه همچنین با فعالیت‌های نظامی پکن در دریای چین جنوبی مخالفت کرده و در اعلامیه خود تصریح کردند که «هیچ پایه و اساس قانونی برای ادعاهای توسعه‌طلبانه دریایی چین در دریای چین جنوبی وجود ندارد و ما با فعالیت‌های چین در راستای نظامی‌سازی منطقه مخالف هستیم». اما رهبران گروه هفت در مورد روسیه هم ساکت ننشستند و لب به انتقاد از این کشور گشودند.

آنها در این بیانیه با محکوم کردن اقدامات روسیه اظهار کردند که «ما بر پشتیبانی تزلزل‌ناپذیر خود از اوکراین تا هر زمان که برای برقراری یک صلح جامع، پایدار و عادلانه نیاز باشد تاکید می‌کنیم» و گفتند که «متعهد به تشدید حمایت‌های دیپلماتیک، مالی، بشردوستانه و نظامی از اوکراین، افزایش هزینه‌ها برای روسیه و آنهایی که از اقدامات جنگی آن حمایت می‌کنند و ادامه مقابله با تاثیرات  منفی جنگ بر دیگر نقاط جهان به ویژه بر آسیب‌پذیرترین مردم هستیم». آنچه در این میان باعث می‌شود تا مواضع سران گروه هفت از سوی تحلیلگران به تردید آغشته شود این است که آنها اعلام کرده‌اند «رویکردهای سیاسی ما برای آسیب رساندن به چین طراحی نشده و به دنبال خنثی کردن پیشرفت و توسعه اقتصادی چین نیستیم». این اقدام و اظهارات آنها به خوبی نشان می‌دهد که دقیقاً نشست هیروشیما را باید یک صف‌آرایی اختصاصی علیه چین و روسیه دانست‌؛ اما ترس اروپا در این مواضع هم کاملاً مشخص است.