خروج آمار صادرات نفت از محرمانگی نزدیک است؟

باران زرین قلم

 درست وقتی بازارهای جهانی با نگرانی وضعیت جنگ روسیه با اوکراین را رصد می‌کنند و برخی کشورها نسبت به کاهش واردات نفت روسی اقدام کرده‌اند، ایران آماده بازگشت به بازارهای جهانی نفت است.

در حالی که مذاکرات ایران و وین به نقطه نهایی نزدیک می‌شود شمارش معکوس برای خروج آمار صادرات نفت ایران از محرمانگی نیز آغاز شده است.

 ایران سه سالی است که با خروج امریکا از برجام با تحریم نفتی روبروست. از این رو آمار صادرات نفت ایران که با دور زدن تحریم به دست مشتری‌ها می‌رسد نیز قید محرمانه را دریافت کرده است. هر چند چین مشتری مشخص نفت ایران در زمان تحریم‌ها تلقی می‌شود اما ایران هویت بسیاری از خریداران نفت خود را نیز در راستای ممانعت از مسدود شدن درهای صادرات مخفی نگاه داشته است. ایران یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر هیدروکربوری در جهان، حالا برای دومین بار در یک دهه بیرون از بازار نفت مانده و خرید و فروش نفت را رصد می‌کند .

 نکته اما اینجاست که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان وصادرکنندگان نفت جهان که در شمال ایران سکنی دارد، حالا در معرض تحریمی جدی است. روسیه که پس از حمله به اوکراین با تحریم‌های جدید امریکا مواجه شد، با خطر از دست دادن بازارهایش نیز روبروست.

در حالی که صادرات نفت ایران به چین نیز در روزهای اخیر دستخوش کاهش شده است خبرهای رسیده نشان می‌دهد مالکان نفتکش‌ها به دلیل نگرانی از این که محموله آتی آنها هدف تحریم‌های احتمالی غرب به تلافی حمله نظامی روسیه به اوکراین قرار بگیرد، تمایلی به عرضه کشتی‌های خود برای بارگیری نفت روسیه ندارند

تصمیم مهم کانادا و چین

نخست وزیر کانادا با هدف مجازات مسکو به دلیل آغاز حمله نظامی به اوکراین، ممنوعیت واردات نفت روسیه را اعلام کرده است.

 جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا شخصا ممنوعیت واردات نفت روسیه را اعلام کرد.

به گزارش راشاتودی، این ممنوعیت بخشی از دور جدیدی از مجازات‌هایی است که کانادا روز دوشنبه برای دفاع از اوکراین و تحت فشار قرار دادن ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه به منظور پایان دادن به درگیری‌ها اعلام کرد.

این تحریم در حالی اتفاق افتاده است که امریکا صراحتا اعلام کرده است نفت و از روسیه تحریم نمی‌شود اما بازارهای انرژی جهان در تب و تاب تحریمی تازه هستند .

به هر روی سه بازیگر بزرگ انرژی در شرق یعنی دو تولید کننه بزرگ ایران و روسیه و یک مصرف کننده بزرگ یعنی چین در شرایط تازه‌ای قرار گرفته‌اند. در حالی که صادرات نفت ایران به چین نیز در روزهای اخیر دستخوش کاهش شده است خبرهای رسیده نشان می‌دهد مالکان نفتکش‌ها به دلیل نگرانی از این که محموله آتی آنها هدف تحریم‌های احتمالی غرب به تلافی حمله نظامی روسیه به اوکراین قرار بگیرد، تمایلی به عرضه کشتی‌های خود برای بارگیری نفت روسیه ندارند.

واردکنندگان نفت در چین که بزرگترین خریدار نفت روسیه در جهان است، موقتا خرید جدید نفت دریابرد روسیه را متوقف کردند تا به ارزیابی پیامدهای احتمالی خرید نفت این کشور پس از حمله نظامی مسکو به اوکراین بپردازند.

پالایشگاههای چینی و معامله‌گرانی که به این منطقه نفت می‌فروشند به بلومبرگ اعلام کردند خریداران همیشگی نفت روسیه که از بنادر خاور دور بارگیری می‌شوند، اعلام کردند تا زمان شفافیت بیشتر درباره فاینانس و پرداخت پول محموله، در حاشیه بازار می‌مانند. از سوی دیگر هزینه‌های حمل محموله‌هایی که از دریای سیاه بارگیری می‌شوند، سه برابر شده است زیرا صاحبان نفتکش‌ها به دلیل ریسکهای امنیتی از این منطقه دوری می‌کنند.

آخرین خبرهای از صادرات نفت ایران

در دیگر سو منابع چینی آگاه اعلام کردند شرکت ملی نفت ایران محموله‌های کمتری به شرکتهای بازرگانی می‌فروشد و به دنبال نگه داشتن نفت بیشتری برای فروش مستقیم به بازار جهانی پس از رفع تحریمهای آمریکاست.

حالا سئوال بزرگ پیش روی کارشناسان این است که در این موقعیت خطیر چرا صادرات نفت ایران به چین کاهش یافته است.

 جواب مهم این سئوال به ارزیابی نتایج قریب‌الوقوع مذاکرات باز می‌گردد. بسیاری معتقدند توافق در وین در حال نهایی شدن است. اتفاقا این سیگنالی است که ایران به بازارهای انرژی جهان می‌دهد چرا که ایران بر این اعتقاد است به زودی امکان بازگشتش به بازار نفت فراهم خواهد شد.

یک تحلیلگر مقیم پکن به پلاتس گفت: ایران راه را برای بازگشت رسمی به بازار جهانی هموار می‌کند و خریداران مشتاقانه منتظر ورود نفت ایران برای جبران کاهش احتمالی عرضه روسیه هستند. بازار انتظار دارد زمانی که تحریمها رفع می‌شوند، شرکت ملی نفت ایران عرضه تخفیف برای فروش نفت را متوقف کند.

اس اند پی گلوبال پلاتس آنالیتیکس  نیز در گزارشی اعلام کرده است: ما مبنا را بر یک توافق موقتی تا آوریل گذاشته بودیم اما پیشرفت دیپلماتیک قابل توجه در دور اخیر مذاکرات اکنون بازگشت کامل به توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ را از نظر ما محتمل کرده است. توقف تا پایان فوریه می‌تواند به اجرای کامل توافق هسته‌ای و رفع تحریمها علیه صادرات نفت ایران تا ماه مه، منتهی شود. برآورد می‌کنیم که این وضعیت رشد تولید ۷۵۰ هزار بشکه در روز را در مدت سه ماه پس از رفع تحریمها و صادرات حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز از ذخایر شناور را تسهیل کرده و صادرات نفت خام و میعانات را در اوت به ۱.۷۵ میلیون بشکه در روز می‌رساند.

لغو تحریم نفتی با درآمد ایران  چه می‌کند؟

لغو تحریم‌های نفتی از یک سو زمینه را برای افزایش صادرات نفت و از سوی دیگر برای افزایش درآمدهای نفتی، حتی در ابعاد صادرات کنونی فراهم می کند چرا که به واسطه تحریم ایران در حال حاضر چین محموله‌های نفت ایران را تحت عنوان گریدهای نفتی دیگر مانند مالزی بِلند، عمان و آپرزاکوم وارد می‌کند. همین ریسک بالا در کنار گزارش پلاتس مبنی بر اینکه قیمت محموله‌های نفت ایران با تخفیف روبرو هستند، نشان از آن دارد که ایران در موقعیتی تازه به سر می‌برد . انتظار این است که در شرایطی که بازارهای جهانی با نگرانی بابت گرانی نفت روبرو هستند، تصمیم برای جایگزینی نفت روسیه یا بخشی از نفت این کشور با سرعت بیشتری اتخاذ شود. حالا چشم جهان به مثلث تهران- وین- مسکو خیره مانده است. باید دید وقایع در بازار نفت چگونه ورق می‌خورند.