فرشاد گلزاری

چهارشنبه هفته گذشته یکباره منابع خبری فلسطینی اعلام کردند که در نتیجه حملات سربازان اسرائیل به نابلس حدود 115 نفر کشته و زخمی شدند و این خبر به سرعت در رسانه‌های منطقه‌ای به تیتر اول تبدیل شد. علاوه بر آنکه بسیاری از کشورهای عربی منطقه این حملات را محکوم کردند و خواهان برقراری آرامش میان طرفین شدند، در تشکیلات خودگردان فلسطین اما اتفاق‌های دیگری در حال رخ دادن بود.

همان هنگام محمد آشتیه، نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین این حمله را تروریستی و سازمان یافته دانست که اسرائیل از طریق آن به دنبال صدور بحران داخلی خود به فلسطین است. او نه تنها مقاومت مردم شهر الصابره در برابر این حملات را ستود بلکه از سازمان ملل خواست از اتخاذ استانداردهای دوگانه که اسرائیل را تشویق به ادامه اقدامات خصمانه علیه مردم فلسطین می‌کند، دست بکشد. این سخنان بدون تردید نشان دهنده یک موضع دو وجهی است؛ به گونه‌ای که اشتیه هم تقابل سخت و مقابله با اسرائیلی‌ها را مورد تایید ضمنی قرار می‌دهد و هم اینکه پای جامعه جهانی را به این پرونده باز می‌کند تا بتاند علیه تل‌آویو ائتلاف‌سازی کند.

اما در سوی دیگر میدان منابع خبری اعلام کردند که حملات موشکی گروه‌های مقاومت فلسطینی (پنجشنبه) از مناطق مختلف نوار غزه به سمت شهرک‌های اسرائیلی جنوب سرزمین‌های اشغالی انجام شد و همین مساله موجب شد تا ارتش رژیم صهیونیستی در آماده‌باش قرار بگیرد. نکته مهم در این میان این است که اساساً زمانی که اسرائیل فلسطینی‌ها را تحریک می‌کند و آنها هم پاسخ نظامی و سخت را در دستور کار خود قرار می‌دهند، تل‌آویو یک نقشه دوم یا همان «پلانB» را عملیاتی می‌کنند که این دفعه بمباران شهر غزه دقیقاً همان نقشه دوم اسرائیلی‌ها بود تا بتوانند فشارهای بیشتری را از جهات مختلف به فلسطینی‌ها و شاخه‌های نظامی آنها وارد کنند.

حتی اگر تضمین‌های موردنظر فلسطینی‌ها هم مُهر تایید بخورد، بدون شک نشست العقبه، خروجی خاصی برای فلسطینی‌ها ندارد و دلیل این امر هم تایید یکی پس از دیگری طرح‌های اسرائیل علیه فلسطینی‌ها است که برخی از آنها سیاسی- امنیتی و برخی دیگر اقتصادی است

اما موضع دستگاه دیپلماسی فلسطین در این میان از اهمیت زیادی برخوردار است. ریاض المالکی، وزیر امور خارجه فلسطین که این روزها سخت مشغول رایزنی‌های گسترده است، از شورای امنیت و اتحادیه اروپا خواست تا به پرونده فعل در فلسطین ورود کند. در امتداد این سخنان ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نگرانی خود را نسبت به تعداد بسیار کشته‎‌شدگان در شهر نابلس و افزایش خشونت‌ها ابراز کرد اما سخنانش در همین حد

باقی ماند.

در این میان بسیاری از تحلیلگران امور منطقه معتقدند که در پشت پرده سیاست و امنیت در فلسطین و اسرائیل اتفاق‌هایی در حال رخ دادن است که خروجی آن بدون شک تامین منافع ایالات متحده و اسرائیل را دربرخواهد داشت. باید توجه داشت که تمام دولت‌ها و روسای جمهوری ایالات متحده از گذشته تا آینده بر تامین امنیت اسرائیل قسم خورده‌اند و در همین‌راستا جو بایدن نیز با وجود اختلاف‌نظرهای گوناگونی که با تیم نتانیاهو و راستگراهای تل‌آویو دارد، باز هم تامین منافع را در دستور کار خود قرار داده است.

تمام دولت‌ها و روسای جمهوری ایالات متحده از گذشته تا آینده بر تامین امنیت اسرائیل قسم خورده‌اند و در همین‌راستا جو بایدن نیز با وجود اختلاف‌نظرهای گوناگونی که با تیم نتانیاهو و راستگراهای تل‌آویو دارد، باز هم تامین منافع را در دستور کار خود قرار داده است

میدان‌داری اَمان برای ایجاد صلح؟!

با عنایت به اینکه برای ایالات متحده شرایط فعلی در فلسطین و اسرائیل چندان مطلوب نیست، تیم سیاسی - امنیتی جو بایدن مجدداً با فعال کردن اردن به این سمت رفته تا بتواند دو طرفِ منازعه را بر سر میز مذاکره بنشاند. سایت اردنی «الغد» اعلام کرد که به دنبال تشدید درگیری میان اسرائیل و فلسطین، اَمان امروز (یکشنبه) میزبان نشست سیاسی- امنیتی اسرائیل و فلسطینی‌ها است که نمایندگان مصر و آمریکا نیز در آن حضور خواهند داشت.

این نشست در چارچوب تلاش برای توقف اقدامات یکجانبه، برقراری آرامش و در دستور کار قرار گرفتن اقدامات اعتمادسازی به منظور دستیابی به تعامل سیاسی همه جانبه میان فلسطینی‌ها و رژیم صهیونیستی برگزار می‌شود. سایر منابع رسانه‌ای اردن هم اعلام کردند این نشست که با توجه به چالش‌های بزرگ سیاسی و امنیتی برگزار می‌شود، اولین دیدار در نوع خود میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها با مشارکت منطقه‌ای و بین‌المللی در سال‌های اخیر است. برخی تحلیلگران هم اعلام کرده‌اند که این نشست در چارچوب تلاش‌های فشرده‌ای قرار می‌گیرد که اردن با هماهنگی تشکیلات خودگردان فلسطین و سایر طرف‌ها برای توقف اقدامات یکجانبه و تشدید درگیری انجام می‌دهد. منابع دیپلماتیک اتحادیه عرب هم بر اهمیت این نشست تاکید کرده‌اند؛ چراکه به عقیده آنها، در زمان حساسی برگزار می‌شود و برگزاری آن گامی ضروری برای دستیابی به تفاهمات میان فلسطین و اسرائیل است.

فارغ از این تعریف و تمجیدها اما برخی دیگر از منابع نظر دیگری نسبت به این نشست بسیار مهم دارند. به عنوان مثال روزنامه الاخبار لبنان در گزارش خود گفته است که برخلاف اعلام تشکیلات خودگردان فلسطین درباره تصمیمش برای تحریم «نشست العقبه» در اردن، منابع آگاه اعلام کردند که تشکیلات خودگردان تحت فشارهای واشنگتن با هیأتی عالیرتبه در این نشست شرکت می‌کند و موافقت خود را با اجرای طرح آمریکا برای برقراری آرامش در کرانه باختری در ازای تضمین بقای خود و بهبود وضعیت اقتصادی و تقویت توانایی‌های امنیتی این تشکیلات اعلام خواهد کرد.

این روزنامه اعلام کرده که به رغم تهدیدات مسئولان تشکیلات خودگردان فلسطین درباره عدم مشارکت در نشست العقبه در واکنش به اقدامات رادیکال اسرائیل در نابلس، محمود عباس به صورت مستقیم حسین الشیخ، دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین(ساف)، ماجد فرج، رئیس دستگاه اطلاعات و یک شخصیت سوم دیگر را برای حضور در نشست العقبه مکلف کرده است. اینکه چرا اردن به عنوان میزبان این نشست ایفای نقش می‌کند، دلیلی ندارد جز اینکه بیش از نیمی از جمعیت این کشور را فلسطینیان آواره شده از سال 1947 به بعد تشکیل می‌دهند و از سوی دیگر اردن را باید اداره‌کننده اوقاف بیت‌المقدس دانست.

اما در این میان حتی اگر تضمین‌های موردنظر فلسطینی‌ها هم مُهر تایید بخورد، بدون شک نشست العقبه، خروجی خاصی برای فلسطینی‌ها ندارد. دلیل این امر هم تایید یکی پس از دیگری طرح‌های اسرائیل علیه فلسطینی‌ها است که برخی از آنها سیاسی - امنیتی و برخی دیگر اقتصادی است. به عنوان مثال خبرگزاری فلسطینی سما به نقل از منابع رسانه‌ای عبری زبان اعلام کرد که سازمان بودجه عمومی اسرائیل حدود ۹ میلیارد شِکِل را به طرح‌های ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت داخلی کابینه نتانیاهو اختصاص داده است که توسعه شهرک‌سازی‌ها یکی از همین طرح‌ها است. حال باید دید که نشست العقبه می‌تواند چنین پروژه‌هایی را خنثی کند یا خیر؟!