پوتین هرگونه حمله احتمالی اوکراین را مساوی با نابودی کی‌یف اعلام کرد؛
پیش‌دستی مسکو برای تقابل با سناریوی واشنگتن
فرشاد گلزاری
به زعم بسیاری از تحلیلگران سیاسی و نظامی، جنگ اوکراین وارد فازی شده که شاید هیچکس تا چندی پیش احتمال وقوع آن را نمی‌داد ولی داده‌ها نشان می‌دهد که وضعیت در حال تغییر است و ناممکن‌ها گویا قرار است به «ممکن» تبدیل شود.
اینکه دقیقاً از چه چیزی سخن می‌گوییم پاسخش را باید در اظهارات رئیس جمهوری روسیه که در بیشکک مطرح کرد جست‌وجو کنیم. پوتین پس از نشست سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا در بیشکک (پایتخت قرقیزستان) در یک کنفرانس خبری درباره افشاگری‌های آنگلا مرکل، صدراعظم سابق آلمان، عملیات نظامی در اوکراین، تهدید جنگ هسته‌ای و روابط روسیه با اتحادیه اروپا و آفریقا در جمع خبرنگاران به صورت اجمالی توضیح داد. رئیس جمهوری روسیه در بخشی از صحبت‌های خود گفت که ایالات متحده از مدت‌ها قبل دکترین حمله خلع سلاح علیه سیستم‌های فرماندهی و کنترل را در دستور کار داشت که موشک‌های کروز بر اساس همین هدف ساخته شد که البته اتحاد جماهیر شوروی فاقد آن بود. او افزود که اکنون روسیه موشک‌های مافوق صوت دارد که «مدرن‌تر و حتی مؤثرتر» هستند، بنابراین «شاید باید این بار ما باشیم که به فکر پذیرش تحولات و ایده‌های شرکای آمریکایی‌مان برای تضمین امنیت باشیم».
این سخنان پوتین به نوعی در حال مخابره این پیام به واشنگتن است که مسکو در شرایط فعلی باز هم با نگاه خوشبینانه به مذاکرات اوکراین نگاه نمی‌کند و به همین جهت کرملین باز هم نگاه بالا به پائین را به این پرونده برگزیده است. در جایی دیگر پوتین توضیح داد در حالی که دکترین ایالات متحده یک حمله هسته‌ای پیشگیرانه را پیش‌بینی می‌کند، دکترین روسیه در مورد «انتقام‌گیری» است و اگر سیستم هشدار اولیه روسیه یک حمله موشکی را تشخیص دهد، صدها موشک پرواز خواهند کرد و متوقف کردن آنها غیرممکن خواهد بود.
اگر اروپایی‌ها به آمریکا پشت کنند احتمال دارد که روسیه برای تلافی پرونده اوکراین پیشروی کند و اکر هم بیش از این علیه مسکو دست به کار شوند، تنها به پیاده نظام آمریکا تبدیل شده‌اند و آنوقت است که احزاب چپگرای اروپا علیه دولت‌های خود دست به کار خواهند شد
این موضع پوتین یک تهدید ضمنی برای ایالات متحده به حساب می‌آید و به نظر می‌رسد که سخنان پوتین در این مورد به نوعی صرفاً ایالات متحده را مورد نظر قرار نمی‌دهد بلکه اوکراین به عنوان طرف درگیری و متحد اصلی واشنگتن در این پرونده را هم دربرمی‌گیرد. فارغ از این سخنان، پوتین در جای دیگری از اظهاراتش پا را فراتر از آنچه که همه فکر می‌کردند گذاشت و آمریکا را به صورت غیرمستقیم تهدید کرد و در فاز دوم هم سخنانش را متوجه کی‌یف کرد. پوتین در مقابل دوربین ده‌ها رسانه بین‌المللی ابراز کرد که «اگر برخی از موشک‌های تهاجمی، روسیه را مورد حمله قرار دهند، از دشمن چیزی باقی نمی‌ماند و بازدارندگی هسته‌ای اینگونه عمل می‌کند». شاید برخی‌ها معتقد باشند که چنین مواضعی از سوی حاکم کرملین یک موضوع جدید یا شگفت‌انگیز به شمار نمی‌آید، اما واقعیتِ عرصه سیاسی و تحولاتی که در حوزه نظامی در حال رخ دادن است نشان می‌دهد که روس‌ها به اطلاعاتی دست یافته‌اند که گویی نشان دهنده یک حمله مشخص به کشورشان است و در این پرونده، متهم ردیف اول را اوکراین و پس از آن ایالات متحده می‌دانند.
این دقیقاً همان موضوعی است که نشان می‌دهد باز هم طرفین در حال دور شدن از محور مذاکره هستند.
چراغ‌سبز واشنگتن به کی‌یف؟!
اینکه چرا دور شدن از هرگونه مذاکره و کشیده شدن پرونده اوکراین به فاز دیگر نظامی برای تمام دنیا و به خصوص اروپایی‌ها مهم به نظر می‌رسد، چندین دلیل مهم دارد که اولین علتش عدم تاب‌آوری قاره سبز است.
پنتاگون اعلام کرد که یک کمک ۲۷۵ میلیون دلاری دیگر در زمینه تامین تسلیحات و تجهیزات برای اوکراین تصویب شده که مبلغ کمک‌های نظامی واشنگتن را به نزدیک ۲۰ میلیارد دلار می‌رساند و نشان از طولانی شدن جنگ دارد
درست است که اروپایی‌ها از انتخاب بایدن به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده و حاشیه‌نشینی دونالد ترامپ خوشحال هستند اما باید توجه داشت که در شرایط کنونی و به دلیل آنکه اروپایی‌ها متحد اصلی آمریکا در پرونده اوکراین به حساب می‌آیند، این دولت‌های عضو اتحادیه اروپا هستند که در حال تحمل رنج اقتصادی حاصل از جنگ اوکراین به حساب می‌آیند. واقعیت این است که اگر نگوییم وضعیت و شرایط اقتصادی در سراسر اروپا با مشکلات اساسی روبرو است، اما باید پذیرفت که این کشورها درگیر سلسله مشکلاتی هستند که اگرچه ظاهر آنها اقتصادی به حساب می‌آید اما در باطن انها محورهای سیاسی نهفته است. اگر اروپایی‌ها به آمریکا پشت کنند احتمال دارد که روسیه برای تلافی پرونده اوکراین پیشروی کند و اکر هم بیش از علیه مسکو دست به کار شوند، تنها به پیاده نظام آمریکایی‌ها تبدیل شده‌اند و آنوقت است که احزاب چپگرا و برخی دیگر از جریان‌های راستگرای در اروپا علیه دولت‌های خود دست به کار خواهند شد و در نهایت این طیف، ارش‌های اروپایی را به محاق رفته قلمداد می‌کند. بر همین اساس به نظر می‌رسد که سخنان پوتین در مورد احتمال هرگونه حمله به خاک روسیه فعلاً باعث شده تا اروپایی‌ها سکوت اختیار کنند ولی گویا ایالات متحده در این مورد به گونه‌ای دیگر فعال است.
در این خصوص بعدازظهر دیروز (شنبه) روزنامه انگلیسی تایمز در گزارشی فاش کرد که وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) به طور ضمنی موافقت کرده که اوکراین حملات دوربردی را علیه اهدافی در داخل روسیه انجام دهد. این روزنامه نوشت که پنتاگون در ارزیابی‌های خود از تهدید جنگ در اوکراین، از جمله اینکه آیا ارسال تسلیحات برای کی‌یف می‌تواند منجر به رویارویی نظامی بین روسیه و ناتو شود، بازنگری کرده است. بر اساس این گزارش، موافقت پنتاگون با حملات اوکراین به عمق خاک روسیه یک تحول مهم در زمینه درگیری ۹ ماهه میان اوکراین و روسیه محسوب می‌شود و اکنون این احتمال وجود دارد که واشنگتن تسلیحات دوربرد به کی‌یف بدهد. در همین راستا ینس استولتنبرگ، دبیرکل ائتلاف ناتو، در مصاحبه با رسانه نروژی ان.آر.کی اعلام کرد که جنگ در اوکراین ممکن است به زودی از کنترل خارج شده و تبدیل به جنگی میان روسیه و ناتو شود. استولتنبرگ که سابقا نخست وزیر نروژ بوده در این مصاحبه تاکید کرده که احتمال جنگ تمام‌عیار وجود دارد.
او در جایی دیگر از این مصاحبه گفته مهم است از جنگی که در آن کشورهای اروپایی بیشتر درگیر شوند و تبدیل به یک جنگ تمام‌عیار در اروپا شود، اجتناب کنیم. این موضع دبیرکل ناتو دقیقاً همان موضوعی است که پیش‌تر بدان اشاره کردیم و به نوعی نگرانی اروپایی‌ها از هرگونه حمله با خاک روسیه را بازگو می‌کند. اینکه آیا طی چند روز آینده اوکراین خاک روسیه را هدف قرار می‌دهد یا خیر، امری است که فعلاً مشخص نیست اما رویترز در میان این شک و تردیدها اعلام کرده که پنتاگون یک کمک ۲۷۵ میلیون دلاری دیگر در زمینه تامین تسلیحات و تجهیزات برای اوکراین اعلام کرد و مبلغ کمک‌های نظامی واشنگتن را به نزدیک ۲۰ میلیارد دلار رساند!
دیدگاه تان را بنویسید