فرشاد گلزاری

استانبول به عنوان یکی از قطب‌های توریستی و اقتصادی منطقه عصر روز یکشنبه حوالی ساعت 16:10 دقیقه لرزید. گزارش‌های اولیه نشان‌دهنده این بود که یک بمب دست‌ساز که روی یکی از نیمکت‌های خیابان استقلال گذاشته شده بود، پس از انفجار چنان موج انفجاری را از خود پدید آورد که حاصل آن شش کشته و حدود 85 نفر زخمی بود.

در بررسی‌های اولیه، این انفجار صرفاً به دلیل اینکه در میان غیرنظامیان یا در منطقه استراتژیک و حیاتی منتهی به خیابان استقلال رخ داده مهم ارزیابی نشد، بلکه در ابتدا آنچیزی که برای دستگاه امنیتی ترکیه (میت) اهمیت پیدا کرد، میزان زخمی‌ها و سپس کشته‌ها بود. زمانی که یک بمب دست‌ساز پس از انفجار تا این حد توانسته زخمی بر جای بگذارد این شائبه پیش می‌آید که شاید انفجار دومی هم در راه باشد.

فارغ از این مساله باید متوجه بود که این حجم از کشته و زخمی این سوالرابرای افکار عمومی به راه می‌ندازد که چگونه عاملان این عملیات، توانسته‌اند یک ماده منفجره با قدرت تخریب اینچنینی را وارد ترکیه کنند یا اینکه آنرا در این کشور تهیه کنند. فارغ از این مساله باید متوجه بود که انفجار در خیابان استقلال و حتی اطراف میدان تقسیم استانبول به نوعی یک هدف سیاسی به حساب نمی‌آید.

سالیانه میلیون‌ها نفر از اقصی نقاط دنیا به استانبول سفر می‌کنند تا بتوانند در نهایت در خیابان استقلال و میدان تقسیم حضور پیدا کنند و از جاذبه‌های این مسیرِ قدیمی و معروف استفاده کنند و به همین دلیل شاید در برخی از فصول سردِ سال این محور خلوت باشد اما در نهایت باید آن را یک مسیر مهم و حیاتی برای دستگاه امنیتی ترکیه دانست.

اینکه چنین انفجاری در این محور اتفاق می‌افتد شاید از نظر مقامات ترکیه یک انگیزه سیاسی در درون خود داشته باشد اما باید به این نوعِ نگاه انها یک تبصره اضافه کرد و آنهم درهم‌تنیدگی اقتصاد و امنیت است.

بدون شک این بمب‌گذاری در فصل کنونی می‌تواند صنعت توریسم ترکیه با محوریت استانبول را مورد هدف قرار دهد و در نهایت اقتصاد این کشور مورد هجمه قرار می‌گیرد

توجه داشته باشید زمانی که در خیابان استقلال که عموماً توریست‌ها و مردمان عادی حضور دارند یک انفجار رخ می‌دهد بدون تردید صرفاً نباید گفت که طراحان و عمل‌کننده‌های این عملیات به دنبال «کشته‌گیری» از شهروندان بوده‌اند؛ بلکه آنها در ابتدا امنیت ملی ترکیه را به چالش می‌کشند و در وهله دوم اقتصاد شکننده این کشور را زیر تیغ قرار می‌دهند.

بدون شک این بمب‌گذاری در این فصل می‌تواند صنعت توریسم ترکیه با محوریت استانبول را مورد هدف قرار دهد و در نهایت اقتصاد این کشور مورد هجمه قرار می‌گیرد؛ چراکه تا چندین ماه توریست‌های اقصی نقاط دنیا دیگر جرأت نمی‌کنند به این شهر سفر کنند.

در فاز سیاسی هم، این دولت ترکیه است که مشخص می‌کند چه کسی مسئول چنین انفجارهایی است؛ چراکه موضع رسمی دولت آنکارا (فارغ از صحیح یا دروغ بودن آن) به نوعی تکمیل کننده این روند است و حالا به نظر می‌آید که دولت رجب طیب اردوغان بار دیگر به دنبال آن است تا با یک تیر، در آستانه انتخابات ریاست جمهوری چند نشانِ داخلی و خارجی بزند.

اهرم‌سازی به نفع آکپارتی

اینکه یکباره اردوغان اولین نفری می‌شود که خبر این انفجار را به دنبا مخابره می‌کند، می‌تواند تا حدودی جای بحث داشته باشد اما اگر این موضوع را کنار بگذاریم به خوبی می‌بینم که دولت او باز هم کردهای سوریه را باعث و بانی این عملیات تروریستی می‌داند.

آخرین ساعاتِ روز حادثه (یکشنبه) فؤاد اوکتای، معاون رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد که انفجار میدان تقسیم در مرکز استانبول، تروریستی بوده است و اسناد نشان می‌دهد که یک زن عامل اجرای آن بوده است. ساعاتی بعد یعنی در ظهر دیروز (دوشنبه) شبکه تلویزیونی ان.تی.وی ترکیه گزارش کرد این زن که برخی منابع او را احلام البشیر معرفی کرده‌اند و تابعیت سوری دارد، از پ.‌ک.‌ک (حزب کارگران کردستان) دستور گرفته که توسط نیروهای امنیتی ترکیه دستگیر شده است.

به‌رغم اینکه اردوغان به همراه تیمش در حال محکوم کردن جریان‌های کُردی است، متحدان او در پارلمان به دنبال آن هستند تا بتوانند به هر ترتیب که شده حزب دموکراتیک خلق‌ را وابسته به پ.ک.ک و به نوعی شاخه سیاسی حزب کارگران کردستان قلمداد ‌کنند

در گزارش‌های تکمیلی آمده است که این زن در سوریه توسط پ.ک.ک آموزش دیده و از شهر طرزق واقع در استان عفرین وارد ترکیه شده است. در این رابطه بکر بوزداغ، وزیر دادگستری ترکیه نیز گفته بود بر اساس تصاویر دوربین‌های مدار بسته زنی برای چهل دقیقه روی یکی از نیمکت‌های خیابان استقلال نشسته بود و یک یا دو دقیقه بعد از بلند شدن او انفجار رخ داده است که البته 46 نفر دیگر هم در ارتباط با این پرونده دستگیر شده‌اند. اما آنچه دراین میان اهمیت دارد موضع روز گذشته نهادها و مقامات ترکیه است.

اداره پلیس استانبول با انتشار اطلاعیه اعلام کرد که مظنون به بمب‌گذاری در خیابان استقلال دستور اجرای این عملیات تروریستی را از مرکز گروه تروریستی پ.ک.ک، پ.ی.د، ی.پ.گ در شهر کوبانی سوریه دریافت کرده است. اینکه سه گروه منتصب به کردهای سوریه (پ.ک.ک، پ.ی.د، ی.پ.گ) توسط دستگاه امنیتی ترکیه مورد خطاب قرار بگیرد، هیچ اتفاق جدیدی به حساب نمی‌آید؛ چراکه سالیان سال است که دولت ترکیه آنها را باعث و بانی تمام ناامنی‌های داخلی و خارجی خود می‌داند و به همین دلیل بود که دیروز (دوشنبه) وزارت دفاع ترکیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که مواضع گروه‌های تروریستی پ.ک.ک (حزب کارگران کردستان) و ی.پ.گ (یگان‌های مدافع خلق) در شمال سوریه را هدف حملات خود قرار داده است.

این ماجرا زمانی ابعاد جدید به خود می‌گیرد که سلیمان سویلو، وزیر کشور ترکیه در ادامه انتقاد از آمریکا به دلیل حمایت از کردهای سوریه اعلام می‌کند که «آنکارا پیام تسلیت واشنگتن را به دلیل حمله تروریستی مرگبار پ‌.ک‌.ک در استانبول نمی‌پذیرد». او در جمع خبرنگاران اعلام کرد که پیام تسلیت واشنگتن مانند بازگشت مجرم به صحنه جنایت خود است و بهترین اقدامی که آمریکا می‌تواند در شرایط فعلی انجام دهد، قطع حمایت از این جریان‌های کُردی در شمال سوریه است.

در این میان باید متوجه بود که در شرایط فعلی و علیرغم اینکه اردوغان به همراه تیمش در حال محکوم کردن جریان‌های کُردی است، متحدان او در پارلمان این کشور به دنبال آن هستند تا بتوانند به هر ترتیب که شده حزب دموکراتیک خلق‌را وابسته به پ.ک.ک بدانند و آنها را به نوعی شاخه سیاسی حزب کارگران کردستان قلمداد می‌کنند.

این حذف و هرس آنها هم با محوریت کردها در داخل و خارج از ترکیه به نوعی می‌تواند در یکدست کردن پارلمان هم برای اردوغان کارکرد داشته باشد؛ چراکه او چندی دیگر باید وارد رقابت‌های انتخاباتی شود و این در حالیست که اوضاع اقتصادی هم به نفع او پیش نمی‌رود.