بازی دموکرات‌ها و جمهوریخواهان بیخ گوش پکن

فرشاد گلزاری

از زمانی که نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا پا به خاک تایوان نهاد تا به امروز اتفاق‌هایی رخ داده که شاید کمتر کسی فکر می‌کرد چنین وضعیتی در نیم کره شرقی روی دهد. چینی‌ها در همان زمان با تمام توان خود علیه ایالات متحده و این سناریوی آنها تاختند و قبل از آنکه هواپیمای پلوسی وارد حریم هوایی تایوان شود، خود را به زمین و زمان زدند تا بتوانند جلوی این سفر را بگیرند؛ اما نشد! واقعیت غیرقابل کتمان که متاسفانه در میان مقامات و تحلیلگران کشورمان هم به وفور می‌توان آن را دید، بحث بزرگنمایی قدرت چین است. پکن سعی می‌کند که چندان در مورد توانایی‌اش برجسته‌سازی نکند و اساساً دست به اقدامی نزند که بیش از حد باعث تحریک آمریکایی‌ها شود اما در تهران عده‌ای هنوز این موضوع را درنیافته‌اند. مکرراً در داخل ایران می‌شنویم که می‌گویند قدرت چین، چنین و چنان است و حتی برخی‌ معتقدند که پنج سال آینده چین از حیث اقتصادی، به آمریکایی‌ها خواهد رسید ولی این واقعیت ندارد. در این موضوع شکی نیست که چینی‌ها نبوغ خاص خود را دارند یا به عبارت دیگر «باهوش» هستند اما خودِ پکن هم می‌داند که در عرصه نظامی عقب‌تر از واشنگتن است و اصولاً از منظر اقتصادی هم راه پر فراز و نشیبی در مقابل خود دارد. اینکه برخی‌ چین را ابر قدرت می‌نامند درست است اما اینکه در کشورمان بخواهیم بیش از حد این موضوع را بزرگنمایی کنیم، دقیقاً یک خطای نابخشودنی و بزرگ به حساب می‌آید. این مسائل را بدان جهت متذکر شدیم که بدانند و بدانیم چینی‌ها از سوی غرب و به خصوص ایالات متحده سوپرایز شدن و محور این سوپرایز هم تایوان بود. اینکه ارتش پکن بارها و بارها تایپه را مورد خطاب جدی قرار داد و  حتی کار به تهدید و ارعاب کشیده شد، یک موضوع کاملاً مشخص و غیرقابل تعجب است، اما به نظر می‌رسد که این ایالات متحده است که نمی‌خواهد حتی یک ساعت یا یک روز چین را به حال خود رها کند. چینی‌ها تصویری از یک درگیری یعنی جنگ اوکراین را چند هزار کیلومتر آنطرف‌تر از مرزهای خود به چشم می‌بینند و می‌دانند که اگر بخواهند با واشنگتن در قضیه تایوان وارد مجادله نهایی و سخت شوند، نمی‌توانند از پسِ آن برآیند و به همین دلیل تا حد زیادی سکوت کرده‌اند.

هریس که پس از ژاپن به کره‌جنوبی سفر کرده آزمایش‌های تسلیحاتی کره‌شمالی را پیش از اولین بازدید خود از منطقه غیرنظامی جداکننده دو کره، محکوم کرد که نشان می‌دهد صرفاً برای تقویت روابطش با توکیو و سئول به شرق آسیا نیامده بلکه هدف قرار دادن چین هم در این راستا مطرح است

نکته قابل توجه این است که چینی‌ها به هیچ وجه به اندازه شوروی سابق یا روسیه کنونی در جنگ با دشمن‌های گوناگون خود حضور نداشته‌اند و به همین دلیل برآورد آمریکایی‌ها که حدود چهار ماه پیش منتشر شد نشان می‌دهد که چینی‌ها چندان نمی‌خواهند تن به یک نبرد سهمگین با آمریکا دهند. در این میان حالا نه تنها چینی‌ها نتوانستند اوضاع را به نفع خود مدیریت کنند، بلکه به نظر می‌رسد باز هم ایالات متحده به سمت تحریک چین از طریق تقویت رابطه خود با شرکایش در شرق آسیا گام برداشته است، اما این بار گویی موضوع کمی فرق می‌کند!

پاسکاری دموکرات‌ها و جمهوریخواهان علیه پکن  

سخنان وزیر خارجه پیشین آمریکا درباره تایوان و مقابله با چین نشان داد که هنوز تقابل با این کشور یک جنبه دو حزبی و ملی دارد و نمی‌توان آن را صرفاً یک محور برای دموکرات‌ها و تیم بایدن دانست

چند روز پیش یعنی در روز چهارشنبه هفته گذشته منابع خبری ایالات متحده اعلام کردند که کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهوری ایلات متحده قرار است طی سفری چهار روزه به منطقه شرق آسیا سفر کند. رویترز گزارش داده هریس که سفر چهار روزه‌اش همزمان با مراسم وداع با شینزو آبه، نخست‌وزیر سابق ژاپن برگزار شد، به خبرنگاران گفت که نگاهش به سیاست خارجی آمریکا در منطقه با پیش‌زمینه یک رابطه سه‌جانبه بین آمریکا، ژاپن و کره‌جنوبی همراه با همکاری همه آنها با یکدیگر است. دراین رابطه یک مقام ارشد دولت آمریکا که نامش را فاش نکرد اعلام کرد که هریس در دیدارهایی که با رهبران کره‌جنوبی و ژاپن داشته، آنها را تشویق کرد تا در مذاکرات خود پیشرفت حاصل کنند. اما داستان به اینجا ختم نشد، بلکه معاون رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی روی عرشه یک ناوشکن در محل یک پایگاه نیروی دریایی آمریکا در ژاپن با به چالش کشیدن مستقیم چین، این کشور را متهم به رفتار آزاردهنده و تحریکات پیرامون تایوان کرد. هریس همچنین اعلام کرد که آمریکا در پاسخ به چین، تعمیق روابط غیررسمی با تایوان که چین آن را به عنوان بخشی از خاک خود تلقی می‌کند در دستور کار قرار خواهد داد. اما آنچه در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد صرفاً سفر هریس به ژاپن و تایوان نیست بلکه دو نکته اصلی در این میان وجود دارد. نکته اول این است که در زمانی که معاون بایدن در خاک ژاپن حضور داشت، نیروی دریایی ژاپن اعلام کرد که نیروهای دریایی ژاپن، آمریکا و کره‌جنوبی رزمایش نظامی مشترکی را در روز گذشته (جمعه) در دریای ژاپن برگزار خواهند کرد. همچنین نیروی دریایی کره جنوبی اعلام کرده بود که رزمایش‌های سه جانبه ضد زیردریایی با آمریکا و  ژاپن برای بهبود توانایی به جهت مقابله با تهدیدات کره‌شمالی، از جمله موشک‌های بالستیک زیردریایی این کشور طراحی شده‌اند. در این رزمایش ناوهای جنگی شامل ناو هواپیمابر یو.اس.اس رونالد ریگان، رزمناو موشک هدایت شونده یو.اس.اس چنسلرسویل، ناوشکن موشک هدایت شونده یو.اس.اس باری، ناوشکن مونمو کره‌جنوبی و نفتکش آساهی ژاپن حضور دارند. این در حالی است که کامالا هریس که پس از ژاپن به کره‌جنوبی سفر کرده آزمایش‌های تسلیحاتی کره‌شمالی را پیش از اولین بازدید خود از منطقه غیرنظامی جداکننده دو کره، محکوم کرد. مجموع این داده‌ها نشان می‌دهد که هریس صرفاً برای تقویت روابطش با توکیو و سئول به شرق آسیا نیامده است بلکه هدف قرار دادن چین هم در این راستا مطرح است. اما موضوع دوم سفر مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ به تایوان است. پمپئو در سخنرانی خود در محل اولین مجمع تجارت جهانی در شهر کائوسیونگ واقع در جنوب تایوان اعلام کرد که اگر ما خواستار یک قرن بیست‌ویکم آزاد و نه یک قرن چینی با حضور شی جینپینگ هستیم باید به پارادایم قدیمی تعامل کورکورانه با چین پایان بدهیم. به ادعای پمپئو، آمریکا و سایر کشورهای آزاد باید انفصال استراتژیک از چین را دنبال کنند. این همان موضوعی است که به خوبی نشان می‌دهد رفت و آمدها در بیخ گوش پکن چندان هم  که گفته می‌شود، بی حساب و کتاب نیست بلکه حالا دو چهره شناخته به نمایندگی از دو حزب اصلی ایالات متحده آن هم در یک جغرافیای مشخص با فاصله کمی از یکدیگر در حال آزار چین هستند!