آماده‌باش غرب در دفاع از اوکراین

فرشاد گلزاری

 پرونده اوکراین بر اساس داده‌های میدانی و سیاسی موجود، وارد مراحل حساسی شده است. نه تنها روس‌ها بلکه آمریکا و شرکای اروپایی‌اش هم این روزها در گیرودار پرونده اوکراین هستند گویا به نقطه حیاتی رسیده است. در همین راستا روز پنجشنبه رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وزیر خارجه آمریکا، دبیرکل ناتو و وزیر امور خارجه لهستان که ریاست سازمان امنیت و همکاری در اروپا را بر عهده دارد، درباره تلاش‌های دیپلماتیک حول پیشنهادهای امنیتی روسیه در اروپا و اوضاع اوکراین رایزنی کردند. بر اساس گزارش یورونیوز، سرویس اقدام خارجی اروپا بعد از این رایزنی‌های تلفنی در بیانیه‌ای اعلام کرد که جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و همتای لهستانی او زبیگنیو رائو و ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو درباره صف‌آرایی نظامی روسیه در نزدیکی اوکراین و همچنین توافق‌های دیپلماتیک بین‌المللی و دوجانبه مرتبط با تلاش‌های روسیه برای باز تعریف تدابیر امنیتی در اروپا به تبادل‌نظر پرداختند. کمی بعد از این رایزنی‌ها لندن هم لحن خود را علیه مسکو تندتر کرد. لیز تراس، وزیر امور خارجه انگلیس که دیروز (جمعه) به همراه بن والاس، وزیر دفاع کشورش سفری رسمی به استرالیا داشت در جمع خبرنگاران و پس از دیدار با همتای خود در اظهاراتی خطاب به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هشدار داد که قبل از اینکه مرتکب یک اشتباه استراتژیک بزرگ شود، از اوکراین دست بکشد و عقب‌نشینی کند. او با اظهار اینکه آنچه در اروپای شرقی اتفاق می‌افتد برای جهان اهمیت دارد خاطرنشان کرد که حمله به اوکراین تنها منجر به باتلاقی وحشتناک و تلفات جانی خواهد شد که تمام آن را به پای روسیه خواهند نوشت. پس از این اظهارات، اولاف شولتس، صدراعظم آلمان و بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس هم به صورت تلفنی با یکدیگر به گفت‌وگو پرداختند. آنچه در این مکالمه باید مورد نظر قرار بگیرد، موضع دوطرف در مورد پرونده اوکراین است. صدراعظم آلمان به صورت کاملاً مشخص اعلام کرده که روسیه در صورت تجاوزگری بیشتر در قبال اوکراین با هزینه‌های قابل توجهی مواجه خواهد شد. اما در این میان یک اتفاق بسیار مهم از حیث نظامی و رسانه‌ای رخ داده که آن هم گزارش اخیر روزنامه انگلیسی دیلی میل است. این روزنامه در گزارش خود نوشته است که تصاویر ماهواره‌ای به تاریخ ۱۹ ژانویه که به تازگی به دست این رسانه رسیده، یک گروه جنگی را در پایگاه ورونژ در حدود ۲۰۰ مایلی (۳۳۰ کیلومتری) مرز اوکراین با ردیف‌هایی از تانک و تجهیزات پشتیبانی جمع آوری شده در یلنیا، ۷۷ مایلی (۱۲۵ کیلومتری) از مرز روسیه با بلاروس نشان می‌دهد. تصاویر دیگر تجهیزات نظامی جمع‌آوری شده در دو پایگاه کلینتسکی و کلیموو را نشان می‌دهند که تنها در ۱۸ مایلی (۳۰ کیلومتری) از مرز بلاروس و بیش از ۳۱ مایلی (۵۰ کیلومتری) از مرز روسیه با اوکراین قرار دارند. منابع مطلع به این رسانه انگلیسی اعلام کرده‌اند که به خانواده‌ نظامیان هشدار داده شده سربازان ممکن است تا ۹ ماه پس از انتقال به هزاران مایل به غرب، از خانه دور باشند و وارد درگیری در اوکراین شوند. از سوی دیگر ویدئوها، قطارهای حامل چندین موشک‌انداز، وسایل نقلیه جنگی، کامیون‌های ارتباطی و کامیون‌های حمل و نقل عمومی در مرز روسیه را در حال حرکت به پایگاه‌های بلاروس در گومل و رشیتسا نشان می‌دهند که هر دو در کمتر از ۳۷ مایلی (۶۰ کیلومتر) از مرز در فاصله قابل توجهی از اوکراین قرار دارند. روسیه و بلاروس ادعا کرده‌اند که جابجایی نیروها و تجهیزات مربوط به تمرینات نظامی مشترک بین دو کشور است که به سرعت ترتیب داده شده است، اما ناظران بین‌المللی و به خصوص ناتو این توضیح را پوششی برای تدارک تهاجم به اوکراین می‌دانند که غرب اکنون انتظار دارد به زودی انجام شود. در مقابل منابع غربی می‌گویند که تحلیل‌های جدید نشان می‌دهد تنها بخشی از سخت‌افزار و نیروها به محل‌های آموزشی اعلام شده برای رزمایش می‌روند و بخش دیگر در نیمه راه (در نزدیکی گومل) در منطقه‌ای که تنها ۴۰ کیلومتر با منطقه چرنیهیو اوکراین و ۹۰ کیلومتر از منطقه کی‌یف فاصله دارد، متوقف شده است.

اظهارات وزیر خارجه روسیه در ژنو به نوعی انداختن توپ در زمین ایالات متحده به شمار می‌آید تا این کشور و شرکای اروپایی‌اش را کمی به عقب براند و باعث شود تا مجدداً وارد مذاکرات در مورد چگونگی اقدام علیه مسکو در قبال اوکراین شوند

آخرین مذاکره؟

تصاویر ماهواره‌ای که به تازگی به دست دیلی میل رسیده نشان می‌دهد تجهیزات نظامی در دو پایگاه کلینتسکی و کلیموو که در 30 کیلومتری از مرز بلاروس و ۵۰ کیلومتری از مرز روسیه با اوکراین قرار دارند؛ آرایش نظامی به خود گرفته است

افشای این اطلاعات و تصاویر از سوی رسانه‌های انگلیس و منابع مرتبط با آن به نوعی نشان می‌دهد که لندن همچنان به دنبال تلافی کردن روزهای سخت جنگ سرد است و در این راه هم‌پیمانان خود را هم کانالیزه کرده است که کانادا یکی از آنها به حساب می‌آید. جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که ما نگران درگیری مسلحانه در اوکراین هستیم و تجاوز از سوی روسیه یا تهاجم به خاک اوکراین کاملا غیر قابل قبول خواهد بود. ترودو همچنین اعلام کرد که به زودی قرار است به اوکراین تسلیحات ارسال کند. اما در این میان آنچه که بیش از هر چیز اهمیت دارد دور جدیدی از مذاکرات سرگئی لاوروف و آنتونی بلینکن، وزرای خارجه روسیه و آمریکا در ژنو است که دیروز (جمعه) انجام شد. لاوروف در این نشست که حول ابتکار عمل روسیه مبنی بر ارائه ضمانت‌های امنیتی به مسکو است خطاب به بلینکن اعلام کرد که روسیه از این نشست انتظار پیشرفت ندارد، اما انتظار داریم به پیشنهادهایمان پاسخ داده شود؛ چراکه پیشنهادهای ما بسیار واضح است و ما از واشنگتن نیز انتظار پاسخ روشنی را داریم. بلینکن نیز اظهار داشت که نشست ژنو در چارچوب تلاش مستمر با هدف کاهش تنش‌ها و جلوگیری از تداوم تجاوز روسیه به اوکراین انجام می‌شود و ایالات متحده و متحدانش به دیپلماسی و گفتگو به عنوان راهی برای رسیدن به هدف متعهد هستند تا اختلافات موجود را حل و فصل کنند. این مواضع وزرای خارجه روسیه و آمریکا به نوعی نشان می‌دهد که باز هم دو طرف نمی‌خواهند شاهد یک رویداد نظامی باشند. در این میان اما وزیر خارجه روسیه اعلام کرد که آمریکا پذیرفته تا پاسخ‌های کتبی از بابت تمام خواسته‌های امنیتی روسیه ارسال کند. این اظهارات لاوروف به نوعی انداختن توپ در زمین ایالات متحده به حساب می‌آید تا این کشور و شرکای اروپایی‌اش را کمی به عقب براند و باعث شود تا آنها مجدداً وارد مذاکرات در مورد چگونگی اقدام علیه روسیه در صورت حمله احتمالی به اوکراین شوند. این در حالیست که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هم اعلام کرده که بعید است روسیه به اوکراین حمله کند. موضعی که نشان می‌دهد روس‌ها فعلاً در حال چنگ و دندان نشان دادن به غرب هستند و از سوی دیگر به خوبی می‌دانند که فعلاً از حیث اقتصادی توان شروع یک منازعه جدید را ندارند. حالا باید دید آماده‌باش غرب در دفاع از اوکراین می‌تواند به تحریک بیش از پیش روسیه بینجامد، یا خیر!