تعدیل نسبی در تندروی تل‌آویو

فرشاد گلزاری

 بدون شک یکی از مهمترین وقایعی که این روزها در حال تماشای آن هستیم، در اراضی اشغالی رخ داده که به نوعی بسیاری از معادلات را تغییر خواهد داد. واقعیت این است که تل‌آویو از دو سال پیش تا دو روز پیش (یکشنبه) با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرد که در صدر آن باید به برگزاری چهار دور انتخابات نفس‌گیر اشاره کرد. همه به یاد دارند که بنیامین نتانیاهو از همان دو سال پیش بر سر اختلاف خود با سایر احزاب بر سر بودجه، میدان‌دارِ تحولات تل‌آویو بود و در نتیجه رژیم صهیونیستی مجبور شد تا چهار بار انتخابات برگزار کند.

بسیاری از شهروندان اسرائیلی از کنار رفتن نخست‌وزیر پیشین اسارئیل شادمان هستند اما نتانیاهو بر اساس اظهارات روز یکشنبه خود به دنبال آن است تا بتواند دولت بنت - لاپید را ساقط و دوباره به قدرت بازگردد

در این مسیر بسیاری از منتقدان نتانیاهو بارها و بارها اعلام کرده بودند که او از قصد مخالفِ تعیین بودجه است. به عنوان مثال اوایل سال 2020 میلادی بود که بسیاری از روزنامه‌نگاران اسرائیل اعلام کردند که نتانیاهو حاضر نیست که بودجه سال 2020 و 2021 میلادی را به صورت جداگانه تصویب کند و به دنبال تصویب بودجه به صورت جداگانه است. همین موضوع باعث شد تا جدال میان او و سایر احزاب بالا بگیرد و به همین دلیل بود که دور چهارم انتخابات برگزار شد و اوضاع به گونه‌ای دیگر رقم خورد. اینکه نتانیاهو اشتباه کرد یا خیر، موضوع موردبحث ما نیست؛ بلکه موضوع اصلی ما، اسرائیل پس از رفتنِ «بی بی» است.

بر اساس اعلام دفتر رئیس پارلمان رژیم صهیونیستی، نهاد قانونگذار این رژیم عصر یکشنبه جلسه ویژه‌ای برای رأی‌گیری درباره تشکیل اولین دولت بدون حضور و رهبری بنیامین نتانیاهو برگزار کرد و به دولت تغییر به ریاست نفتالی بنت که رهبری حزب یمینا را به عهده دارد، رای اعتماد داد. هاآرتص در اینباره نوشته است که کنست با اکثریت آرا یعنی با ۶۰ رای موافق و ۵۹ رای مخالف به دولت جدید رای اعتماد داد. در همین راستا و در زمانی که کنست اسرائیل در حال رای‌گیری بود، فریادها و اقدامات خارج عرف نمایندگان احزاب راست‌گرای مخالف ادامه داشت اما زمانی که رای‌گیری تمام شد و نفتالی بنت شروع به سخنرانی کرد، بسیاری از آنها فریاد می‌زدند و خطاب به او می‌گفتند «دروغگو به خانه‌ات برو».

 بر این اساس بسیاری معتقدند که مخالفت با نخست‌وزیری بنت یک امر کاملاً برنامه‌رریزی شده است که بسیاری آن را به حزب لیکود و نتانیاهو نسبت می‌دهند، اما به نظر می‌رسد که قدری باید دایره تحلیل خود را باز کنیم.

بنت کیست؟

نفتالی بنت پس از آنکه سال‌ها یکی از افراد بسیار نزدیک به نتانیاهو بود، در نهایت از رهبر حزب لیکود فاصله گرفت و به فردی با نفوذ در انتخابات ماه مارس ۲۰۲۱ و در نهایت به دشمن نخست‌وزیر و پایان‌دهنده دوران او تبدیل شد. رهبر حزب یمینا در ۲۵ مارس ۱۹۷۲ در یکی از خانواده‌های مهاجر یهودی - آمریکایی از کالیفرنیا در حیفا متولد شد. او در خانه‌ای سکولار بزرگ شد، اما حالا خودش را به عنوان یک ارتدکس امروزی معرفی می‌کند. بنت به عنوان فرمانده یگان‌های مختلف در واحدهای نخبه ارتش اسرائیل از جمله «سایزت متکل» و «مگلان» خدمت و در دانشگاه عبری قدس در رشته حقوق تحصیل کرده است. وی پس از کسب مدرک خود، یک شرکت با تکنولوژی پیشرفته تأسیس کرد و بعداً چندین سال را در نیویورک گذراند و در آنجا به عنوان مدیرعامل Cyota، یک شرکت نرم‌افزاری ضد جعل فعالیت کرد.

بر اساس اظهارات بنت، اسرائیل در راهبردهای کلان مانند تقابل و مبارزه با ایران، حماس و همچنین شهرک‌سازی‌ها، به هیچ وجه کوتاه نخواهد آمد و اساساً همان راهبردهای قدیم پیگیری می‌شود

بنت پس از بازگشت به اراضی اشغالی، به سیاست روی آورد و از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ به عنوان رئیس ستاد ارتش در دوره بنیامین نتانیاهو فعالیت کرد. با نگاهی به کارنامه او درمی‌یابیم که نخست‌وزیر جدید اسرائیل، همانند نتانیاهو یک نظامی بوده که البته گفته می‌شود همکاری‌های زیادی با موساد در زمانی که در خاک آمریکا بوده داشته است. کارنامه او اما نشان می‌دهد که ما نمی‌توانیم در مورد سیاست‌های جدید رژیم صهیونیستی چندان خوشبین باشیم ولی مساله اینجاست که بنت با چالش‌های متعدد و متنوعی روبرو خواهد بود.

نرمش احتمالی در قبال قدس

باید بپذیریم که کابینه جدید رژیم صهیونیستی را یک ائتلاف چند ضلعی تشکیل می‌دهد که یک ضلع آن را راست‌گراها به رهبری نفتالی بنت و ضلع دیگرش را یائیر لاپید به نمایندگی از جناح چپ میانه راهبری می‌کند. جناح اعراب هم به عنوان یکی دیگر از متحدان آنها در حال فعالیت است که همین آرایش به زعم بسیاری از کارشناسان می‌تواند دلیلی باشد برای فروریختن کابینه ائتلافی فعلی در اسرائیل. اینکه آیا کابینه فعلی که قرار است هدایت آن را تا سال 2023 نفتالی بنت به عهده داشته باشد و وزیر خارجه آن هم یائیر لاپید خواهد بود، می‌تواند اوضاع را در داخل و خارج اراضی اشغالی آرام کند یا خیر، موضوعی است که جواب آن تا حدودی روشن است.

همانگونه که بنت گفت، اسرائیل در راهبردهای کلان مانند تقابل و مبارزه با ایران و همچنین شهرک‌سازی‌ها، به هیچ وجه کوتاه نخواهد آمد و اساساً همان راهبردهای قدیم پیگیری می‌شود. بنت یک راست‌گرای افراطی آن هم از نوع نظامی است که او در این دوران همانند نتانیاهو نمی‌خواهد جنگ به راه بیندازد. به همین دلیل احتمال دارد او در بحث بیت‌المقدس، بر خلاف نتانیاهو هیچ اقدام تحریک کننده‌ای انجام ندهد و صرفاً اوضاع را مسکوت بگذارد.

از سوی دیگر او عادی‌سازی روابط با کشورهای منطقه را ادامه خواهد داد و این مسائل را در حالتی پیگیری می‌کند که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در اولین تماس خود با بنت، ایالات متحده را بهترین دوست اسرائیل خطاب کرد. اما در مقابلِ این وضعیت، صداهای پایکوبی برای کنار رفتن نتانیاهو از جای جای اسرائیل به گوش می‌رسد.

بسیاری از شهروندان اسرائیلی از رفتن او شادمان هستند اما نتانیاهو بر اساس اظهارات روز یکشنبه خود به دنبال آن است تا بتواند دولت بنت - لاپید را ساقط و دوباره به قدرت بازگردد. شاید این بازگشت رخ ندهد اما واقعیت این است که نتانیاهو و نزدیکانش همانند ترامپ عمل می‌کنند و دولت جدید رژیم صهیونیستی را با چالش‌های زیادی روبرو خواهند کرد؛ چراکه نتانیاهو حالا نگران به جریان افتادن پرونده‌های قضایی خود است که تنها راه دور زدن آن، بازگشت دوباره به قدرت است.