اعتماد خدشه‌دار شده مردم سعودی
عربستان دیگر عربستان سابق نیست
کمتر کسی انتظار دارد که این شاهزاده عربستانی قدرت را به شکلی فراگیرتر تقسیم کند. اما هر گونه مدرکی از بابت دست داشتن او در این اتفاق می‌تواند جایگاه او را تضعیف کند برخی چهره‌های اپوزیسیون می‌گویند که فشارهای بین‌المللی در سرنوشت محمد بن‌سلمان نقش محوری ایفا خواهد کرد حتی اگر که چند نفر به عنوان سپر بلا از بابت قتل خاشقجی محاکمه شده و به زندان بروند
«در بیلبوردهای ریاض، تصاویر ملک سلمان و پسرش محمد بن‌سلمان پادشاه و ولیعهد عربستان همراه با هشتگ «یک صدا برای ملت» به چشم می‌خورد؛ اما اعتبار این صدا به سبب قتل جمال خاشقجی و پاسخ ناشیانه حکومت عربستان به خشم و عصبانیت جهانیان از این اتفاق، تضعیف شده است.»
روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی درباره خدشه‌دار شدن چهره محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در اثر مناقشه ناپدید شدن و قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار منتقد نشریه واشنگتن پست نوشته است: «یک رایزن حکومت عربستان می‌گوید: این پادشاهی که ما می‌شناسیم، نیست. همکاران من به گریه افتادند و این بحران کشور را دچار تشتت کرده است.
بسیاری از عربستانی‌ها نگران هستند که کشور آنها که مدت زیادی به عنوان پایگاه ثبات در نظر غربی‌ها مطرح بود، در حال تبدیل شدن به یک کشور مطرود مشابه با حکومت‌های لیبی و عراق سابق باشد. برای محمد بن‌سلمان قتل خاشقجی تبدیل به شدیدترین تهدید برای اعتماد عمومی به اصلاحات او شده است. او از زمانی که در سال 2017 تبدیل به حاکم امور روزمره عربستان شد، اقدام به حذف رقبای سیاسی، کنترل کردن فرایند تصمیم گیری از طریق یک گروه کوچک از مشاوران و تثبیت کردن کنترل نیروهای امنیتی و نظامی در دستان خود کرده است. سیاست‌های او در تسهیل کار دولت زمانی به عنوان راهی به منظور کنار گذاشتن بروکراسی نگریسته می‌شد؛ اما برخی عربستانی‌ها اکنون مظنون هستند به این که قدرت طلبی محمد بن‌سلمان شرایط را برای اتفاق فاجعه بار استانبول فراهم کرد.
یکی از مشاوران گفت: مردم به این نتیجه می‌رسند که او اکنون کشور را در انحصار خودش گرفته است. این یک دولت موازی بدون نهادهای بیشتر است و همه وزیران باید منتظر تایید دربار سلطنتی باشند.
عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان روز یکشنبه (29 مهر) در مصاحبه‌ای گفت: محمد بن‌سلمان از عملیات برای قتل خاشقجی بی‌اطلاع بوده است.
یک مقام اظهار کرد که به قتل رسیدن این خبرنگار و نویسنده می‌تواند منجر به تغییر پارادایم در عربستان و منجر شدن به تغییراتی مشابه تغییرات رخ داده ناشی از افشای دست داشتن 15 عربستانی در حملات یازده سپتامبر 2001 شود.
همچنان که حکومت عربستان از بابت محکومیت‌های بین‌المللی 11 سپتامبر به سرگیجه دچار شده بود، ریاض از طریق انتخابات مربوط به شهرداری‌ها در سال 2005 تلاش کرد تا اصلاحات دموکراتیک محدودی را به اجرا در آورده و تامین مالی تروریسم را محدودتر کند.
این مقام اظهار کرد: اکنون نیاز است برای پاسخ به این واکنش جهانی به افشای کشته شدن یک خبرنگار از سوی یک تیم از عربستانی‌ها ــ خودسر یا غیرخودسر ــ یک شروع مجدد دیگر صورت بگیرد.
رهبران کشورهای غربی و مقام‌های شرکت‌های بزرگ و تجاری از محمد بن‌سلمان به خاطر دست زدن به دستور کاری برای اصلاحات داخلی برای اهدافی از تنوع بخشی اقتصادی گرفته تا تضعیف قدرت پلیس مذهبی و اجازه به رانندگی زنان تمجید کردند.
در کالج‌ها و محل‌های کار در ریاض جوانان می‌گویند که همچنان از برنامه‌های بن‌سلمان 33 ساله برای لیبرال سازی اجتماعی حمایت می‌کنند اما پرسش مطرح شده برای برخی از عربستانی‌ها این است که آیا این تسلط آهنین ولیعهد عربستان ارزش این تاوان بالا را داشته است یا خیر.
کمتر کسی انتظار دارد که این شاهزاده عربستانی قدرت را به شکلی فراگیرتر تقسیم کند. اما هر گونه مدرکی از بابت دست داشتن او در این اتفاق می‌تواند جایگاه او را تضعیف کند. رایزنی که قبلا به آن اشاره شد، می‌گوید: دیگر دوستی برای او در خاندان سلطنتی، در بخش خصوصی باقی نمانده است و مقامات دولتی از او می‌ترسند. بعد از ناپدید شدن خاشقجی در تاریخ دوم اکتبر رسانه‌های اجتماعی عربستان پر از تئوری‌های توطئه به ویژه با محوریت دشمن منطقه‌ای عربستان یعنی قطر شد؛ تئوری‌هایی که هدف از این اتفاق را خدشه دار کردن وجهه جهانی ریاض می‌دانستند. عده‌ای حتی این صحبت را مطرح کرده‌اند: آنها نمی‌خواهند که ما موفق باشیم. تنها می‌خواهند ما نفت بفروشیم، همین و بس!
اما برای عده‌ای دیگر مشاهده تغییر در گفتمان رسمی درباره این اتفاق سوءظن‌هایی به وجود آورد. خاندان سلطنتی، که همچنان از بابت بازداشت صدها تن از اعضایش در جریان کمپین مبارزه با فساد محمد بن‌سلمان در هتل ریتزـ‌کارلتون در سال گذشته مستاصل است روز یکشنبه نشستی را بنا به اعلام برخی افراد آگاه برگزار کرده است و گمانه زنی‌هایی مطرح شده است مبنی بر این که نسل قدیمی‌تر شاهزادگان احتمالا به زودی در مناصب جدیدی قرار خواهند گرفت تا نوعی تعادل در تصمیم گیری برقرار شود.
یک شخص نزدیک به دربار سلطنتی می‌گوید: جایگاه محمد بن‌سلمان همچنان محفوظ است، اما احتمالا این تغییرات منجر به این خواهد شد که مشاوران او گسترش پیدا کرده و شامل مشاورانی مسن‌تر و عاقل‌تر شود.
خالد بن‌سلمان، سفیر عربستان در آمریکا اخیرا از واشنگتن فرا خوانده شد و پادشاه عربستان خالد الفیصل، معتمد ارشد خود را برای رسیدگی به بحران خاشقجی مامور ساخته و اعزام کرده است.
برخی چهره‌های اپوزیسیون می‌گویند که فشارهای بین‌المللی در سرنوشت محمد بن‌سلمان نقش محوری ایفا خواهد کرد حتی اگر که چند نفر به عنوان سپر بلا از بابت قتل خاشقجی محاکمه شده و به زندان بروند.
ناخرسندی سران تجاری غربی نیز از بابت این اتفاق آشکار شده و تعداد زیادی از آنها کنفرانس سرمایه‌گذاری موسوم به «داووس صحرا» را که روز سه‌شنبه در شهر ریاض افتتاح شد،
تحریم کردند.
تهدیدها علیه محمد بن‌سلمان و اصلاحات نوپایش در حالی که پادشاهی عربستان به سختی برای خارج کردن خود از رکود اقتصادی تلاش می‌کند، به بازارهای مالی نیز کشیده شد. نگرانی‌های سرمایه‌گذاران می‌تواند با توجه به این که اصلاحات در عربستان وابستگی زیادی به سرمایه‌گذاری‌های خارجی دارد، به بحران تبدیل شود.
چند روز پیش خارجی‌ها به میزان 1.1 میلیارد دلار از سهام خود را در بازار بورس عربستان موسوم به بازار «تداول» فروختند. این منجر به یکی از بزرگترین خروج‌های سرمایه در یک هفته از این بازار از زمان سال 2015 که این بازار به روی خارجی‌ها گشایش یافت، شد.
منابع آگاه گفتند اکنون صندوق‌های بازنشستگی و سرمایه‌گذاری دولتی بسیج شده‌اند تا به خرید سهام پرداخته و آسیب‌ها را کاهش دهند.
پرونده خاشقجی در پی اقدامات منطقه‌ای احساسی محمد بن‌سلمان نظیر تحریم کردن قطر و همچنین راه‌اندازی جنگ خونین در یمن رخ می‌دهد.
یک بانکدار منطقه‌ای در کنفرانس سرمایه‌گذاری مذکور گفت: چگونگی فروختن ریال عربستان را در حال حاضر تصور کنید.
یک بانکدار دیگر گفت: هر ماه بی‌ثباتی بیشتر می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید