پشت‌پرده توافق آتش‌بس دولت سودان با ۱۷ گروه شورشی این کشور
آخرین زمینه‌چینی برای صلح با اسرائیل
فرشاد گلزاری
چند روز پیش عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیتی سودان متعهد شد که کشورش از مسیر صلح خارج نشده و به مسیر جنگ باز نگردد. او بر عزم و اراده دولت برای اجرای کامل روند صلح در تمامی زمینه‌های امنیتی، مسائل سیاسی و اقتصادی تاکید کرد. او از سوی دیگر اعلام کرد که سودان به حمایت جامعه جهانی برای حذف نام این کشور از لیست کشورهای حامی تروریسم امید دارد، اما اشاره او به مساله تروریسم بیانگر یک موضوع مهمتر است که درون آن هم یک موضوع داخلی گنجانده شده است. عبدالفتاح البرهان اگرچه در ظاهر رئیس شورای حاکمیتی سودان محسوب می‌شود؛ اما واقعیت این است که او و تیمش همه نظامی هستند. این طیف از کسانی که حالا و پس از سقوط «عمر البشیر» بر سر کار آمده‌اند معتقدند که سودان باید هر چه زودتر و بدون توقف مسیر توسعه و بیرون آمدن از یک بحران سه ضلعی را در پیش بگیرد. نظامی‌های مستقر در سودان معتقدند که بحران در امنیت، اقتصاد و همچنین استقرار یک نظام سیاسیِ قدرتمند در خارطوم، سه مولفه‌ای است که باید هرچه زودتر تمام موانع سد راه آن برداشته شود اما موضوع این است که مواضع عبدالفتاح برهان صرفاً به این مسائل داخلی ربط ندارد، بلکه پشت‌پرده این مساله چیزی بالاتر و مهمتر از این مسائل است. واقعیت امر این است که سودانی‌ها به دنبال آن هستند تا بتوانند به هر ترتیبی که شده، نام کشورشان را از فهرست تروریستی بیرون بکشند؛ چراکه با قرار گرفتن نام این کشور در فهرست مذکور، نه تنها دارایی‌های مقامات پیشین این کشور در خارج از خاک سودان بلوکه شده، بلکه اگر قرار باشد بودجه یا کمک بین‌المللی از سوی کشورها یا نهادهای خارجی به حساب بانک مرکزی سودان واریز شود، با بن‌بست روبرو خواهد شد. در این رابطه مجدداً ما به نام ایالات متحده برخورد می‌کنیم. آمریکایی‌ها سودان را در دهه 90 میلادی و پس از آنکه اسامه بن لادن، رهبر وقت سازمان تروریستی القاعده در این کشور رویت شد، وارد فهرست کشورهای حامی تروریسم کرد. در آن زمان سازمان سیا (آژانس اطلاعات مرکزی) به اسنادی دست پیدا کرده بود که نشان می‌داد بن‌لادن برای اجرای عملیات‌ها از برخی حساب‌های مالی و بانکی خود در سودان استفاده می‌کند و مسائل دیگری که نشان داد عمرالبشیر و اطرافیان او با القاعده کار می‌کردند. این روند تا حالا که نظامیان به روی کار آمده‌اند ادامه داشت اما در این میان، یک شرط مهم از سوی واشنگتن برای خارج شدن خارطوم از این فهرست مطرح شده که آن هم «عادی‌سازی روابط سودان با اسرائیل» است. آمریکایی‌ها به سودان اعلام کرده‌اند که اگر خواهان توسعه و خارج شدن نام این کشور از فهرست کشورهای حامی تروریسم هستند باید اسرائیل را به رسمیت بشناسند و با آن صلح کنند. در ماه‌های گذشته ما شاهد آن بودیم که حریم هوایی سودان برای عبور هواپیماهای اسرائیلی مهیا شد و ترددهای بسیار زیادی از آسمان این کشور رخ داد. در همان هنگام عباس کامل، رئیس سرویس اطلاعاتی مصر به خارطوم رفت و با مقامات سودانی دیدار کرد و دقیقاً پس از آن دیدار بود آرام آرام اظهارات در مورد لزوم آشتی سودان و اسرائیل مطرح شد اما مساله مهمتر این است که صلح سودان با اسرائیل و همچنین خارج شدن نام این کشور از فهرست حامیان تروریسم مرهون عملی شدن یک مولفه مهمتر است که ریشه این مولفه، در منازعات داخلی نهفته است.
صلح سودان با اسرائیل و همچنین خارج شدن نام این کشور از فهرست حامیان تروریسم مرهون عملی شدن مولفه‌ای است که ریشه این مولفه، در منازعات داخلی نهفته است و البته آمریکایی‌ها سعی کردند این موضوع را هرچه زودتر به سرانجام برسانند
توافق دولت سودان با گروه‌های شورشی نشان می‌دهد که آخرین زمینه‌چینی‌ها برای به اهتزاز در آمدن پرچم تل‌آویو در خارطوم انجام شده است، اما مشخص نیست اعلام آن قبل از انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا خواهد بود یا بعد از آن
پول در ازای آتش‌بس!
بدون شک یکی از دلایلی که قرار است سودان را با اسرائیل وارد صلح کند، مساله تامین منافع اقتصادی تل‌آویو در شاخ آفریقا است. برای اینکه صلح با اسرائیل عملیاتی شود، لازم است تا محیط داخلی و پیرامونی سودان امن باشد. این کشور سال‌های سال است که با انواع و اقسام گروه‌های شورشی و تروریستی درگیر است؛ چه در زمان عمرالبشیر و چه در مقطع کنونی، ما شاهد آن هستیم که این گروه‌ها سلاح‌های خود را زمین نمی‌گذارند اما با ورود آمریکا به این پرونده، موضوع مذکور در حال حل و فصل شدن است. آمریکایی‌ها تلاش‌های زیادی کردند و این تلاش‌ها چند روز پیش (نه برای منافع سودان، بلکه برای امن شدن محیط به نفع اسرائیل) جواب داد. روز شنبه گذشته برابر با 12 مهرماه منابع خبری اعلام کردند که نمایندگان دولت سودان و چند گروه مخالف اصلی توافقنامه نهایی صلح را در جوبا امضا کردند. در این توافق بر لزوم انحلال جنبش‌های مسلح و پیوستن تمامی شبه‌نظامیان به ارتش ملی که به عنوان نماینده تمامی تشکل‌های مردم سودان مجددا ساماندهی خواهد شد، تاکید شده است. این توافقنامه به بیش از ۱۷ سال درگیری میان دولت و گروه‌های مسلح مخالف پایان داد و نکته جالب اینجاست که این توافقنامه صلح با حضور روسای جمهور چاد، جیبوتی و سومالی به همراه نخست‌وزیران مصر و اتیوپی، وزیر انرژی امارات، فرستاده ویژه آمریکا در سودان و سودان جنوبی و نمایندگان تعدادی از کشورهای غربی امضا شد. حضور این مقامات گویای آن است که ما با توافقی روبرو هستیم که خروجی آن می‌تواند بر نظم و امنیت منطقة آفریقا تاثیرگذار باشد؛ چراکه جنبش عدالت و برابری، شورای انقلابی انتقالی و جنبش مردمی آزادسازی سودان، از جمله جنبش‌هایی هستند که در طول سالیان گذشته با حکومت مستقر در خارطوم به صورت مستقیم جنگیده‌اند و حالا با آنها کنار آمده‌اند. این توافقنامه شامل هشت پروتکل مربوط به موضوعات مالکیت زمین، عدالت انتقالی، جبران خسارت، توسعه بخش عشایری و دامداری، تقسیم ثروت، تقسیم قدرت و بازگشت پناهندگان و آوارگان است و یک پروتکل امنیتی دیگری نیز وجود دارد که به ادغام شبه نظامیان گروه‌های شورشی در ارتش دولت سودان برای تبدیل شدن به یک ارتش جدید مربوط می‌شود که نماینده تمام گروه‌های مردم سودان است. این در حالی است که دو گروه اصلی ارتش آزادسازی سودان به فرماندهی عبدالواحد النور که در دارفور در حال جنگ است و جنبش خلق به فرماندهی عبدالعزیز الحلو که در منطقه کردفان جنوبی و نیل آبی فعالیت دارد، به مذاکرات صلح نپیوستند و این امر سختی‌هایی که در روند صلح قرار دارد، را نشان می‌دهد. اگرچه روسیه و آمریکا از امضای این توافق حمایت و ابراز خرسندی کردند، اما مردم سودان نه تنها با این مساله مخالف بودند، بلکه روز پنجشنبه در اعتراض به وضعیت اقتصادی نابسامان کشورشان تظاهرات کرده و خواهان برکناری عبدالله حمدوک، نخست‌وزیر سودان و عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای انتقالی شدند. این اعتراضات در حالی انجام شده که رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز گذشته در جمع دانشجویان در لاس وگاس اعلام کرد که: «برخی کشورهای عربی درصدد عادی‌سازی روابط با اسرائیل هستند و به نظر من تا دو ماه آینده ۳ تا ۴ کشور دیگر در این مسیر قدم خواهند گذاشت.» بنابر اطلاعات موجود، یکی از این کشورها سودان خواهد بود. توافق مذکور به صورت رسمی نشان می‌دهد که آخرین زمینه‌چینی‌ها برای به اهتزاز در آمدن پرچم تل‌آویو در خارطوم انجام شده است، اما مشخص نیست اعلام آن قبل از انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا خواهد بود یا بعد از آن.
دیدگاه تان را بنویسید