واکاوی اهداف و پیامدهای رونمایی از ارتش فضایی آمریکا
جنگ ستارگان!
فرشاد گلزاری
رقابت میان قدرت‌ها، موضوعی است که از زمان امپراطوری‌ها تا به امروز ادامه دارد و هم‌اکنون، ابعاد گوناگونی را تجربه می‌کند. بدون شک این رقابت‌ها را باید نوعی از تقابل آشکار میان قدرت‌های لاحِق و سابق دنیا دانست که البته چندان تغییری نکرده‌اند. شاید عده‌ای معتقد باشند که با فروپاشی شوروی در سال 1991 همه چیز از بین رفته است. منظور از همه‌چیز، یعنی فروریزش قطب یا بلوک شرق که ایدئولوژی کمونیستیِ را با خود حمل می‌کرد و آن را از ویتنام گرفته تا عمقِ کوبا منتشر کرده بود. درست است که ایدئولوژی کمونیستی پس از 1991 تا به امروز (نسبت به گذشته) رنگ باخته است، اما همچنان ریشه‌های آن در بسیاری از نقاط وجود دارد. یکی از دلایلی که امروز شاهد جست و خیز اندیشه‌های چپی در بسیاری در کشورها هستیم، سیاست دولت‌ها در مواجهه با مردم و قشرهای ضعیف است که به طور معمول این اعتراض‌ها در مورد بالا رفتن سن بازنشستگی و مسائل معیشتی و غیره عیان می‌شود. در این مسیر اما به نظر می‌رسد که روسیه با آمدن ولادیمیر پوتین، همچنان در فکر آن است تا نمایی از کمونیسمِ قرن بیست و یکمی را به تصویر بکشد. برای اثبات این موضوع یک سند بسیار مهم وجود دارد. پوتین در اسفندماه 1396 با حضور در نشست مطبوعاتی جبهه مردمی سراسری روسیه (تحت‌عنوان حقیقت و عدالت) در پاسخ به سوال یکی از حضار رسماً به فروپاشی شوروی در سال 1991 میلادی واکنش نشان داد و گفت: اگر می‌توانستم، از فروپاشی اتحادجماهیر شوروی جلوگیری می‌کردم!
بسیاری بر این عقیده‌اند که رونمایی از نیروی ششم ارتش ایالات متحده آن هم در فضای کنونی که دنیا درگیر مبارزه با کروناست، بیش از آنچه واقعی باشد، تبلیغاتی است و حتی تحلیلگران روسیه این موضوع را یک مانور قدرت ارزیابی کرده‌اند
این پاسخِ پوتین آن هم در زمانی که یک رئیس‌جمهور کاملاً لیبرال و تشنه به منشِ سرمایه‌داری در کاخ‌سفید حضور دارد به خوبی نشان از و رنگ و بوی تقابل دارد. ترامپ در تاریخ سیاسی ایالات متحده شخصیتی است که دقیقاً مشی کاسب‌کارانه دارد و همین خاصیت تجاری اوست که وی را بی‌پروا و حتی تهاجمی می‌کند. قاعده‌ای که در دنیای ترامپ وجود دارد، با قواعد موجود در ساختار سیاسی چین، روسیه و حتی اروپا هم تفاوت دارد. ترامپ به تمام دنیا فهماند که اگر می‌خواهند با او رابطه داشته باشند باید با یک کیف پر از پول به سراغش برودند. کیف پول قطعناً استعاره‌ای از نگاه تجاری و اقتصادی اوست اما در صحنه عمل کاملاً شاهد هستیم که او به هیچ چیز جز منافع خود و ایالات متحده فکر نمی‌کند. در این مسیر یک نگاه مخالف هم وجود دارد که می‌گوید، ترامپ منافع سرمایه‌داران را مدنظر دارد نه تمامِ ایالات متحده را. این تحلیل تا حد زیادی درست است، اما بدون تردید او به این فکر می‌کند که چگونه می‌تواند (علاوه بر انتقادهایی که به وی می‌شود) نامش را در تاریخ سیاسی آمریکا جاودانه بسازد و از این رو دست به کارهایی می‌زند که حتی ممکن است واقعیت نداشته باشد یا در آیندة دور محقق شود.
تشکیل نیروی فضایی و اکتشاف در ماه!
زمانی که جنگ سرد در سال 1946 رسماً آغاز شد، هیچکس فکر نمی‌کرد تقابل میان بلوک غرب و شرق به حدی بالا برود که شاهد رقابت دو طرف در حوزه‌های فضایی و حتی هسته‌ای باشیم. اولین مدل از این رقابت به سال 1957 میلادی برمی‌گردد. زمانی که شوروی ماهواره اسپوتنیک را به مدار زمین پرتاب کرد، ایالات متحده هم به دنبال آن بود تا بتواند قدم بزرگتری در این رابطه بردارد. نتیجه اقدام آمریکایی‌ها تاسیس اداره کل ملی هوانوردی و فضا یا «ناسا» بود که از آن به عنوان یک قدرت بلامنازع نام می‌برند و تا به امروز هم دست به اقدام‌های بسیار مهمی در حوزه فضا زده است. کمی بعد در آوریل 1961 شاهد آن بودیم که «یوری گاگارین» در ماهواره وستوک به فضا سفر کرد و در آنجا بود که همه چیز یکباره به نفع مسکو رقم خورد. حدود هشت ماه بعد یعنی در سال 1969 میلادی آمریکا هم در اقدامی شبیه به اقدام شوروی، «نیل آرمسترانگ» را توسط ماهواره آپولو 11 به ماه فرستاد. این تقابل در آن زمان، یک اقدام عجیب و غریب به حساب می‌آمد و از آن هنگام تاکنون، روند مذکور به قوت ادامه دارد. مساله مهم این است کهبا فروریختن دیواره‌های جنگ سرد و فروپاشی شوروی، چین هم به این تقابل اضافه شده است؛ اما باز هم خبرهای مهمتر از آن وجود دارد. شامگاه جمعه، یکباره خبری بر خروجی رسانه‌های دنیا قرار گرفت که در فضای کنونی بسیار تعجب‌برانگیز بود. خبر کوتاه و شاید هم بی‌اهمیت بود؛ اما درون آن یک دنیا تحلیل‌های تقابلی و استراتژیک قرار دارد: دونالد ترامپ از پرچم نیروی فضایی آمریکا رونمایی کرد!
بسیاری بر این عقیده‌اند که رونمایی از نیروی ششم ارتش ایالات متحده آن هم در فضای کنونی که تمام دنیا درگیر مبارزه با شیوع کروناست، بیش از آنچه که واقعی باشد، تبلیغاتی است. بسیاری از تحلیلگران روسیه این موضوع را یک مانور قدرت ارزیابی کرده‌اند اما برای تحلیل دلیل این اقدام ترامپ باید کمی به عقب برگردیم. در اواسط فروردین ماه سال جاری، ترامپ حکم «اکتشاف منابع ماه» را امضا کرد و چندی بعد وزارت امور خارجه روسیه بلافاصله این اقدام را محکوم کرد. اعتراض مسکو به این اقدام ترامپ کاملاً نشان می‌دهد که ماه و در کل کُرات دیگر تا چه حد برای روسیه اهمیت دارد و این رویکرد باز ما را به یاد زمان جنگ سرد می‌اندازد. دستگاه دیپلماسی روسیه در همان زمان اعلام کرد که دولت آمریکا در تلاش است تا نه تنها نقش اصلی در شکل‌گیری دستور کار جهانی در خصوص چنین موضوع حساس بین‌المللی را تنها به خود اختصاص دهد، بلکه برای کسی هم مشخص نیست که بر اساس چه قواعدی این کار را انجام خواهد داد. منظور مسکو از قواعد، همان سازوکارهای حقوقی (به خصوص حقوق فضا) است که نشان می‌دهد ترامپ در این مورد هم به قانون هیچ علاقه‌ای ندارد. آژانس فضایی روسیه یکماه پیش در گزارش خود نوشته که دستور ترامپ، فضای بیرونی را به جای مشترکات جهانی به عنوان یک حوزه قانونی و منحصر به فرد از فعالیت‌های انسانی، طبقه‌بندی و راه را برای استخراج ماه بدون هیچگونه معاهده بین‌المللی هموار می‌کند.
اعتراض مسکو به امضای حکم اکتشاف ماه توسط ترامپ کاملاً نشان می‌دهد که این سیاره و در کل کُرات دیگر تا چه حد برای روسیه اهمیت دارد و باز ما را به یاد زمان جنگ سرد می‌اندازد
با گذر از این اقدام ترامپ، حالا به خوبی می‌فهمیم که چرا او دو شب پیش از پرچم نیروی فضایی آمریکا رونمایی کرده است. یکی از دلایلی که برخی از کارشناسان فضا به آن اشاره کرده‌اند این است که در ماه منابعی مانند هیدروژن و اکسیژن وجود دارد که برای سوخت موشک لازم است و به همین دلیل این کُره می‌تواند به یک ایستگاه میان کهکشانی سوخت تبدیل شود. اما مساله دیگر این است که کمی پس از رونمایی پرچم نیروی فضایی آمریکا، شاهد آن بودیم که روز گذشته (شنبه) سخنگوی پنتاگون به دنبال ادعای اولیه دونالد ترامپ درباره وجود موشک‌های فوق‌پیشرفته و پرسرعت در آمریکا، تایید کرد که این وزارتخانه نوعی از سلاح‌های فراصوت را در دست ساخت دارد! این خبر را اگر به دو مساله‌ای که پیش‌تر به آن اشاره کردیم اضافه کنیم به خوبی می‌بینیم که رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال آن است تا بتواند جنگ ستارگان را به نفع خود رقم بزند. به همین دلیل است که چین و روسیه از اولین دقایق انتشار خبر رونمایی از پرچم نیروی فضایی آمریکا در حال رصد لحظه به لحظه اخبار هستند. مضاف بر اینکه بسیاری از کارشناسان معتقدند توانایی فضایی روسیه از ایالات متحده عملیاتی‌تر و بیشتر است.
دیدگاه تان را بنویسید