فرشاد گلزاری

 یکی از مسائلی که در این دوران از سده بیست و یکم و با وجود شیوع کرونا ویروس، آرام آرام زیر ذره‌بینِ تحلیل قرار می‌گیرد، آنالیز اقدام دولت‌هایی است که از نگاه قدرت‌ها به عنوان یک جریان ساختارشکن شناخته می‌شوند. شکی وجود ندارد که در وضعیت کنونی اکثر دولت‌ها با بحران کرونا در حال دست و پنجه نرم کردن هستند و همین موضوع موجب شده که ابرقدرت‌هایی مانند ایالات متحده و حتی کشورهای اروپایی برای ایجاد یک موج جدید در عرصه رسانه، به «سیاسی‌کاری» روی بیاورند. برای کلید زدن این سیاسی‌کاری در ابتدا باید یک پرونده با قابلیت سیاسی و سپس امنیتی و اقتصادی وجود داشته باشد. پس از آن، باید فضایی برای این پرونده به وجود آمده باشد که با کوچکترین تحریک و مانور رسانه‌ای - سیاسی، صدای برخاسته از آن به حدی بلند باشد که روند عملیات روانی مذکور به یک بمب خبری تبدیل شود. در این میان دو هدف اصلی برای کلید زدن این سناریو نزد دولت یا کشور شروع‌کننده این سناریوها وجود دارد؛ نخست اینکه توجه دنیا و تمام محفل‌های تحلیلی و اتاق‌های فکر (هرچند مقطعی) به سمت این سناریو معطوف می‌شود و در وهله دوم با هدف قرار دادن کشور مقابل، علاوه بر تحریک شرکای دولتِ عمل‌کننده (مانند ایالات متحده) نه تنها شرکای آن وارد میدان می‌شوند، بلکه آن کشور فضایی را برای تنفس خود خلق می‌کند. به عنوان مثال در همین چند روز پیش شاهد بودیم که ترامپ با یک مانور سیاسی و رسانه‌ای سعی کرد سازمان بهداشت جهانی را به حمایت از چین متهم کند و پس از آنکه پکن آمار فوتی‌های قرنطینه در ووهان را اصلاح کرد، مجدداً ترامپ شرکای خود را برای حمله به این کشور بسیج کرد و خود در سایه ایستاد و جنگ با دموکرات‌ها را کلید زد. این روند بارها از سوی ایالات متحده تکرار شده و حالا همین موضوع مجدداً در حال پیگیری و اجراست. در این بین برخی دیگر از کشورها که به نوعی با سیاست خارج ایالات متحده ضدیت دارند به دنبال آن هستند تا بتوانند از فضای فعلی علیه واشنگتن استفاده کنند که یکی از آنها را می‌توان «کره‌شمالی» دانست.  

موضع‌گیری رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در مورد آزمایش موشکی اخیر کره شمالی به خوبی نشان‌دهنده یک نکته بسیار مهم و حائز اهمیت است که پیونگ‌یانگ در حال استفاده از مشغولیت‌های داخلی آمریکا و خصوصاً ترامپ در فضای کنونی است

پیونگ‌یانگ و شیطنت هدفمند؟!

در روزها و به خصوص هفتة اخیر شاهد آن بودیم که اخبار مربوط به کره‌شمالی یکباره در کمال ناباوری به تیتر یک رسانه‌های دنیا تبدیل شد و بحث‌های زیادی را به وجود آورد. در نمای اول بسیاری از مخاطبان فکر می‌کردندکه این اخبار به مساله شیوع کرونا در پیونگ‌یانگ مربوط است اما زمانی که اخبار را به دقت مطالعه می‌کنید، درمی‌یابید که بحث بر سر آزمایش موشکی این کشور است! شاید بسیاری از مخاطبان بگویند که چرا کره‌شمالی در فضای فعلی که همه دنیا درگیر طاعونِ قرن بیست و یکم هستند، دست به چنین اقدامی می‌زند یا سوالشان این باشد که پیونگ‌یانگ از آزمایش‌های موشکی در وضعیت کنونی چه سودی می‌‌برد؟ در تشریح این اقدامات باید به گزارش روز سه‌شنبه (26 فروردین) همسایه جنوبی پیونگ‌یانگ نگاه کنیم. بر اساس اعلام ارتش کره جنوبی، روز سه‌شنبه کره شمالی چند پرتابه که موشک‌های کروز کوتاه برد ضد کشتی تلقی شدند به سمت دریای شرق شلیک کرده و جنگنده‌های سوخوی این کشور هم چند موشک هوا به زمین را در راستای رزمایش نظامی که در دست برگزاری داشته، شلیک کردند. بدون تردید همه به دنبال آن بدند که ایالات متحده در این خصوص واکنش سخت و بسیار کوبنده‌ای بدهد اما در کمال ناباوری ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگاران در پنتاگون اعلام کرد که «فکر نمی‌کنم آنچه در ارتباط با آزمایش‌های کره شمالی رخ داد مشخصاً نسبت به ما و منافع آمریکا تهدیدآمیز یا تحریک‌آمیز بوده باشد و ممکن است برخلاف تحریک‌های عمدی علیه ما، صرفاً با برخی جشن‌هایی که در داخل کره شمالی برگزار می‌شود، مرتبط باشند!» این مدل موضع‌گیری آن هم از سوی کلیدی‌ترین مهرة نظامیِ حالِ حاضرِ آمریکا به خوبی نشان می‌دهد که واشنگتن به شدن درگیر مسائل داخلی و خصوصاً انتقاد عمومی به نحوه مدیریت شیوع کرونا است؛ چراکه رهبر کره شمالی در سالروز تولد بنیانگذار این کشور در تاریخ ۱۵ آوریل که مهم‌ترین مراسم تقویم سیاسی سالانه این کشور هسته‌ای به حساب می‌آید و از آن به عنوان «روز خورشید» یاد می‌شود، به صورت کاملاً مشهود و حیرت‌انگیز غائب بوده است! این موضع‌گیری به خوبی نشان‌دهنده یک نکته بسیار مهم و حائز اهمیت است: پیونگ‌یانگ در حال استفاده از مشغولیت‌های داخلی آمریکا و خصوصاً ترامپ در فضای کنونی است.  

ترامپ، دوست یا دشمن؟!

برخی از تحلیلگران خارجی که تمایلات ضد آمریکایی دارند معتقدند که رهبر کره‌شمالی در حال استفاده از فضای فعلی علیه ترامپ و ایالات متحده است. آنها معتقدند کره شمالی همچنان غافلگیری‌هایی برای واشنگتن دارد که یکی از آنها آزمایش موشک‌هایی است که قابل رصد نیست. به زعم آنها، شلیک این موشک‌ها دو هفته پس از رزمایش دریایی آمریکا که با کشتی‌ها و هواپیماهای جنگی در منطقه انجام می‌شود به نوعی این پیام را مخابره می‌کند که ما آماده‌ایم و از رزمایش‌های شما ترسی نداریم! در این میان اما گزارش سازمان ملل که روز جمعه منتشر شد نشان می‌دهد که در تاریخ ۱۰ اکتبر سال گذشته میلادی، هشت کشتی متعلق به کره‌شمالی که تعدادی از آنها حامل محموله‌های غیرقانونی زغال سنگ بوده‌اند، در آب‌های بندر نینگبو-ژوشان چین لنگر انداختند. این گزارش به نوعی نشان می‌دهد که چین در اجرای تحریم‌های سازمان ملل علیه کره‌شمالی با هدف مهار برنامه هسته‌ای این کشور کوتاهی کرده است؛ تحریم‌هایی که بر اساس آن کشورها ملزم به بازرسی از محموله‌های ارسالی از کره‌شمالی یا فرستاده شده به این کشور در زمان حضور آنها در آبهای ارضی خود و همچنین محموله‌های هرگونه کشتی با پرچم کره‌شمالی هستند. ناظران مستقل تحریم‌های سازمان ملل علیه کره‌شمالی در گزارش سالانه خود به شورای امنیت این سازمان گفته‌اند که کره‌شمالی به دور زدن قطعنامه‌های شورای امنیت از جمله با صادرات غیرقانونی موادی همچون زغال سنگ و شن از طریق دریا در سال ۲۰۱۹ ادامه داده است و این روند صدها میلیون دلار را نصیب پیونگ‌یانگ کرده است. در جایی دیگر از این گزارش‌ها مشخص شده که کشتی‌های کره‌شمالی محموله‌های خود را روی دریا به کشتی‌های دیگر انتقال می‌دهند که اصطلاحاً به این مدل از فروش محصول برای دور زدن تحریم، Sea To Sea (دریا به دریا) گفته می‌شود. این در حالیست که رئیس‌جمهوری آمریکا در جریان سخنرانی روزانه خود در مورد گزارش مدیریت کرونا اعلام کرده که «من اخیراً پیام خوبی از جانب کیم‌جونگ اون، رهبر کره‌شمالی دریافت کردم». کمی بعد مشخص شد که ترامپ در مارس سال جاری میلادی، نامه‌ای به کیم جونگ اونگ نوشته و از تمایلش برای همکاری با پیونگ‌یانگ به منظور اقدامات مقابله‌ای با کرونا خبر داده است!

ترامپ می‌خواهد قبل از انتخابات 2020 ریاست جمهوری آمریکا به هیچ وجه با کره‌شمالی وارد درگیری سیاسی نشود و از سوی دیگر با متمایل کردن این کشور به سمت خود، چین را مورد هجمه قرار دهد

این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که ترامپ می‌خواهد قبل از انتخابات 2020 ریاست جمهوری آمریکا به هیچ وجه با کره‌شمالی وارد درگیری سیاسی نشود و از سوی دیگر با متمایل کردن این کشور به سمت خود، چین را مورد هجمه قرار دهد. لذا راهبرد کره‌شمالی بر خلاف آنچه که گفته می‌شود بدون هدف و تکراری است، اتفاقاً کاملاً دقیق است و این کشور از وضعیت فعلی برای دور زدن مقطعی تحریم‌ها و عرض‌اندام سیاسی از طریق اعلام موجودیت و مانور قدرت استفاده می‌کند؛ اما خروجی آن همچنان مبهم است.