تراژدی قرنطینه

فرشاد گلزاری

 اواخر دسامبر 2019 بود که رسانه‌های چین و سایر مطبوعات و رسانه‌های دنیا خبر از شیوع یک ویروس مشکوک با قابلیت همه‌گیری در انسان را مخابره کردند. در ابتدا همه چیز در حد اطلاع‌رسانی، آگاهی از ماهیت این ویروس و نحوه مقابله با آن خلاصه شد اما رفته رفته که تعداد فوت شدگان توسط این ویروس افزایش پیدا کرد، واژه‌ای به نام «کرونا» به گوش همگان خورد. ظرف دو هفته کرونا به درجه‌ای حاد تشخیص داده شد که تیتر یک تمام رسانه‌ها را به خود اختصاص داد؛ چراکه این یک بیماری عادی نبود، بلکه سخن از ویروسی به میان آمده بود که پزشکان ابتلا و خلاص شدن از آنرا یا ناممکن می‌دانستند یا اینکه راه مقابله با آنرا بسیار مشکل‌تر از سایر بیماری‌ها ارزیابی کرده بودند. کمی بعد (در ژانویه) اخباری که از خاک چین مخابره شد بسیار وحشتناک‌تر از آنچیزی بود که دنیا فکرش را می‌کرد. شهر ووهان در شرق چین به مرکز شناسایی کرونا تبدیل شد و در آنجا بود که یکباره همه چیز بهم ریخت؛ چراکه این شهر حدود 10 تا 11 میلیون جمعیت دارد و از سوی دیگر تصمیم دولت برای قرنطینه آن بسیار جدی بود، اما به هر ترتیب بر اساس آنچه دولت چین به رهبری «شی جین پینگ» دستور داد، شهروندان ووهان قرنطینه شدند. اینکه چرا این اقدام انجام شد، هیچ توجیهی به غیر از در نظر گرفتن جنبه‌های پزشکی و همچنین جلوگیری از سرایت کرونا به سایر شهرهای چین ندارد اما آنچه در این میان توجه بسیاری از خبرنگاران و گزارشگران رسانه‌ای را به خود جلب کرده، وضعیت انسانی و روزمره شهر ووهان است.

ووهان ششمین شهر پرجمعیت چین به حساب می‌آید و به نوعی یکی از قطب‌های اقتصادی این کشور است. اینکه حدود 10 تا 11 میلیون نفر در خانه‌های خود حبس شده‌اند و تنها راه ارتباطی‌شان بیرون آوردن سر خود از پنجره‌ خانه‌هایشان و صحبت با یکدیگر است، تنها نشان دهنده وخامت اوضاع در چین نیست؛ بلکه ما در حال مشاهدة یک تراژدی تلخ هستیم که ذره‌های آن در حال پیشروی و سرایت به سایر کشورهای جهان است.

اینکه حدود 11 میلیون نفر در شهر ووهان حبس شده‌اند و تنها راه ارتباطی‌شان بیرون آوردن سر خود از پنجره‌ خانه‌هایشان و صحبت با یکدیگر است، نشان‌دهنده وخامت اوضاع در چین نیست؛ بلکه ما در حال مشاهدة تراژدی تلخ هستیم که به کشورهای دیگر سرایت می‌کند

افزایش کشته‌شده‌ها و نگرانی جهانی

اگر به فراز و فرود پرونده کرونا توجه کنیم می‌بینیم که از زمان انتشار خبر شیوع این ویروس هیچکدام از کشورها فکرش را نمی‌کردند که موضوع تا به این حد جدی باشد. زمانی که تعداد مبتلایان و فوتی‌ها افزایش پیدا کرد، یکباره زنگ خطر در تمام دنیا به صدا درآمد و گزارش‌های متعدد از اقدامات کشورهای اروپایی، آسیایی و حتی دولت‌های آمریکای شمالی و آمریکای لاتین در خروجی رسانه‌ها قرار گرفت. این روند ادامه داشت و نگرانی‌ها آرام آرام رخ عین کرد تا اینکه سازمان بهداشت جهانی علناً وضعیت اضطرارِ جهانی را اعلام کرد. همین موضوع به صورت کاملاً مشهود نشان می‌دهد که بحران بیش از آنچه که فکرش را می‌کردیم، جدی است. در این میان وزارت بهداشت سوئد، اسپانیا، بریتانیا و آلمان طی اعلامیه‌ای اعلام کردند که خواهان بازگشت اتباع خود از چین به کشورشان هستند؛ تا جایی که دولت آلمان اعلام کرد که دو فروند هواپیمای نظامی برای بازگشت اتباع خود از چین به خاک آلمان به این کشور اعزام خواهد کرد. کمی بعد بنگلادش، چین، سریلانکا، پاکستان و تاجیکستان اتباع خود را از چین خارج کردند. روز گذشته (شنبه) هم وزارت بهداشت روسیه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که چندین شهروند چینی که آلوده به ویروس کرونا بوده‌اند را در سیبری شناسایی کرده‌اند و در حال تخلیه شهروندان روس‌تبار از استان هوبی و هاینان در چین که مرکز شیوع بیماری کرونا است، هستند. در ادامه این روند آنچه که باعث نگرانی کشورهای آسیایی و پس از آن اروپایی و سپس آمریکا شده، انتقال این ویروس از طریق مسافرانی است که توسط خطوط هوایی چین وارد کشورهای دیگر می‌شوند. در این راستا افغانستان و پاکستان خواهان توقف پروازهای چین به کشورشان شدند و ایران هم همین اقدام را در پیش گرفت. در این راستا بر اساس آخرین اسناد و گزارش‌هایی که از سوی دولت چین و رسانه‌های این کشور منتشر شده تعداد قربانیان ویروس کرونا در چین به ۲۵۹ فوتی و ۱۱ هزار و ۸۵۱ مبتلا افزایش پیدا کرده است.

جنگ رسانه‌ای واشنگتن علیه پکن

در حالی که در آمار رسمی شمار افراد آلوده به ویروس کرونا حدود ۱۲ هزار نفر در سراسر جهان اعلام شده، برخی منابع غربی ادعا می کنند که آمار واقعی بسیار بیشتر است و تاکنون، تنها در شهر ووهان بیش از ۷۵ هزار نفر به این ویروس آلوده شده‌اند. رسانه آمریکایی بیزنس اینسایدر گزارش داده، یک الگوی علمی  نشان می‌دهد که برخلاف آمار رسمی، تعداد واقعی افراد آلوده به ویروس کشنده کرونا در شهر ووهان بیش از ۷۵ هزار نفر است؛ آماری که دست کم ۱۰۰ برابر آمار رسمی ابتلا به بیماری کرونا در جهان است. بر اساس این گزارش، محققان دانشگاه هنگ کنگ روز جمعه تحقیقاتی را در مجله پزشکی لانست انگلیس منتشر کردند که در آن سرعت انتشار این ویروس برآورد شده است. در این تحقیقات تاکید می‌شود که با توجه به تعداد افرادی که از شهر ووهان محل شیوع این ویروس در چین، به کشورهای دیگر سفر می‌کنند،  این ایده تقویت می‌شود که تعداد مبتلایان به این ویروس در سطح بین‌المللی بسیار بالاتر است. بیزنس اینسایدر در گزارش خود نوشت: این تحقیقات تنها موردی نیست که نشان می دهد آمار رسمی میزان دقیق شیوع این ویروس را نشان نمی دهند. تحقیقات دیگر انجام شده از سوی دانشکده امپریال کالج لندن که ۲۷ دی (۱۷ ژانویه) منتشر شد نیز تاکید دارد که آمار رسمی بسیار پایین تر است. در همین راستا سی.ان.ان گزارش کرد، آمار رسمی مبتلایان در استان هوبی را که ووهان پایتخت آن است، تا ۵ بهمن (۲۵ ژانویه) ۷۶۱ نفر اعلام بوده که تقریباً یک درصد رقم اعلام شده در برخی رسانه‌های غربی است. این مواضع به خوبی نشان می‌دهد که علاوه بر انتقاد غربی‌ها به نحوه رصد و کنترل ویروس کرونا توسط وزارت بهداشت چین، آنها در حال متهم کردن پکن به دروغگویی و همچنین ایجاد یک جنگ رسانه‌ای تمام عیار علیه رقیب سیاسی و اقتصادی خود هستند. دامنه اتهام زنی تا جایی بالا گرفته که «هوا چون اینگ» سخنگوی وزارت خارجه چین از آمریکا به دلیل اعلام هشدار مسافرتی به چین برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا به شدت انتقاد کرد. وی روز گذشته (شنبه) در مصاحبه‌ای در پکن گفت، اینکه آمریکا بخواهد بالاترین سطح هشدار مسافرتی را برای شهروندانش در نظر گیرد کاملاً مغایر با اقدامات و توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی است و هیچ حسن نیتی در آن نهفته نیست.

تاکنون ابتلای شش نفر در فرانسه به ویروس «کرونا» ثبت شده و موجی از نگرانی را در میان مردم این کشور ایجاد کرده است، اما وجه دیگر ماجرا به رفتارهای توهین‌آمیز و نژادپرستانه فرانسوی‌ها با اتباع چینی برمی‌گردد

از سوی دیگر تاکنون ابتلای شش نفر در فرانسه به ویروس «کرونا» ثبت شده و موجی از نگرانی را در میان مردم این کشور ایجاد کرده است، اما وجه دیگر ماجرا به رفتارهای توهین‌آمیز و نژادپرستانه فرانسوی‌ها با اتباع چینی برمی‌گردد. در همین راستا «روی وانگ»، مؤسس انجمن «جوانان چینی در فرانسه» در اینباره به خبرگزاری شینهوا گفت، تعداد پیام‌های نژادپرستانه‌ای که آن‌ها را در شبکه‌های اجتماعی هدف قرار می‌دهد، بسیار افزایش یافته است. با نگاهی به مولفه‌های مذکور این نگرانی وجود دارد که کرونا نه تنها می‌تواند باعث قرنطینه جهان شود، بلکه قادر است یک بحران سیاسی - اجتماعی را در آینده‌ای بسیار نزدیک رقم بزند.