در مهمترین انتخابات لهستان چه خواهد گذشت؟
تقابل پوپولیست‌ها و آزادی‌خواهان اروپا
سیدمحمد میرزامحمدزاده
انتخابات امروز (یکشنبه 21 مهرماه) یکی از شاخص‌ترین انتخابات لهستان به‌شمار می‌رود؛ چرا که اولین انتخابات شبه آزاد کشور 30 سال پیش برگزار شده بود؛ حالا این انتخابات شرایط مشابهی دارد.
اهمیت این انتخابات از طرفی به شرایط ویژه لهستان در اروپا باز می‌گردد؛ کشوری که بعد از فروپاشی جماهیر شوروی به اتحادیه اروپا پیوسته و افکار پوپولیستی و حتی فاشیستی در آن همچنان زنده هستند.
بسیاری با خوشحالی به روزهای خوب گذشته می‌اندیشند که دولت اگرچه دست و پا شکسته حافظ جامعه بود. همین موضوع آن‌ها را مجاب می‌کند که به سیستم رفاه دولتی بیندیشند و PiS این توهم را برای آن‌ها ایجاد می‌کند
خبرگزاری الجزیره در گزارشی به بررسی ابعاد این انتخابات پرداخته است و ضمن تشریح چرایی اهمیت این انتخابات و علت محبوبیت حزب پیروز PiS موضوعات مختلف حول این انتخابات را بررسی کرده است.
چرا این انتخابات اهمیت دارد؟
آنا ماترشکا سوسنوسکا، یک دانشمند سیاسی در جریان یک مباحثه در ورشو، با تأکید بر نظر دیگر تحلیلگران گفت: این انتخابات مهمترین انتخابات ما از سال 1989 تاکنون به‌شمار می‌رود.
حزب قانون و عدالت موسوم به PiS از زمان به قدرت رسیدن در سال 2015، به بسیاری از موازنه‌ها و بنیادهای دموکراتیک لهستان پشت کرده است. این حزب نقش دولت به عنوان قهرمان ارزش‌های اجتماعی محافظه‌کار و ضامن رفاه اقتصادی را باز طراحی کرده است.
انتخابات امروز در واقع اولین رفراندوم سرتاسری بر عملکرد چهار ساله این حزب و تغییرات وسیع آن‌ها در کشور است.
ماترسکا – سوسنوسکا، گفت: در این انتخابات ما در مورد نقش دولت، نقش شهروندان، نقش کلیسا، رسانه‌ها سازمان‌های غیر دولتی تصمیم‌گیری می‌کنیم. این انتخابات برای رأی‌دهندگان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و احتمال مشارکت 60 درصدی می‌رود؛ بیشترین میزان مشارکت در انتخابات لهستان مربوط به سال 1989 با میزان مشارکت 62.7 درصدی بود که اولین انتخابات غیر کمونیستی پس از دوران جنگ سرد به‌شمار می‌رفت. بیتا روگوسکا، رئیس نظرسنجی سیاسی و اجتماعی در مرکز تحقیقات افکار عمومی، به الجزیره گفت که سطح بیزاری عمومی از سیاست از سال 1996 که این معیار سنجش شده، به کمترین سطح خود رسیده است.
حزب قانون و عدالت از زمان به قدرت رسیدن در سال 2015، به بسیاری از موازنه‌ها و بنیادهای دموکراتیک لهستان پشت کرده است. این حزب نقش دولت به عنوان قهرمان ارزش‌های اجتماعی محافظه‌کار و ضامن رفاه اقتصادی را باز طراحی کرده است
روگوسکا افزود: این بدان معناست که مردم بیشتر از دو دهه قبل احساس می‌کنند که در سیاست اهمیت دارند و می‌توانند بر امور تأثیر بگذارند.
چه چیز PiS را محبوب کرده است؟
حزب PiS بعد از آنکه هشت سال مخالف دولت بود، دوباره قدرت را در سال 2015 به دست گرفت. ترکیبی از لفاظی‌های ملی‌گرایانه و وعده‌های سخاوتمندی در مسائل رفاهی، برای رأی‌دهندگان بسیار مطبوع بود. این حزب اولین برد قاطع خود را از زمان بازگشت لهستان به دموکراسی پس از جنگ سرد، به دست آورد.
رشد اقتصادی اروپا و همچنین جلوگیری از کلاه‌برداری مالیات ارزش افزود به حزب کمک کرد مخارج اجتماعی کشور را بهبود ببخشد. پیشانی برنامه‌های این حزب که اعطای کمک‌های مالی به خانواده‌های دارای فرزند بود و با نام 500+ شناخته می‌شد، در برخی از شهرها 95 درصد از افراد را شامل می‌شد.
بسیاری از این سیاست‌ها در تضاد با دکترین اقتصادی بود، اما به‌گرمی از سوی حامیان، پذیرفته می‌شد. این حزب همچنین سن بازنشستگی را از 67 سال کمتر کرد و برای زنان به 60 سال و برای مردان به 65 سال رساند و این در حالی بود که جمعیت لهستان رو به کهنسالی می‌رود. حزب حتی وعده داده که در صورت انتخاب دوباره حداقل حقوق دریافتی را تا دوبرابر افزایش دهد.
میکولاژ شسنیک، مدیر موسسه علوم اجتماعی در دانشگاه SWPS ورشو به الجزیره گفت: لهستانی‌ها بسیار به دنبال مساوات هستند. بسیاری با خوشحالی به روزهای خوب گذشته می‌اندیشند که دولت اگرچه دست و پا شکسته حافظ جامعه بود. همین موضوع آن‌ها را مجاب می‌کند که به سیستم رفاه دولتی بیندیشند و PiS این توهم را برای آن‌ها ایجاد می‌کند.
این حزب تسهیلات مالی دیگری را هم برای جامعه اعمال کرده است. ضمن آنکه همگرایی لهستان را به ارزش‌های لیبرال غربی را مورد انتقاد قرار داده است؛ اقدامی که از سوی حامیانی که فکر می‌کردند هویت و سنت‌هایشان به واسطه همگرایی با اتحادیه اروپا به خطر افتاده، به شدت استقبال شد.
در حالی که بسیاری از لهستانی‌ها وحشت‌زده شاهد بازچینی (به عقیده بسیاری غیر قانونی) دستگاه قضا بودند، اما از رأی‌دهندگان اصلی به این حزب چیزی کم نشد. شسنیک در این‌باره گفت: بخشی از شهروندان عقیده دارند اگر قدرت در دست یک نفر متمرکز باشد، سیاست‌ها کارآمدتر می‌شود.
برای تحکیم این حمایت مردمی، حزب ماهیت تلویزیونی که با بودجه عمومی ایجاد شده بود را به یک سخنگوی دولت تغییر داد و عمده برنامه‌ها بر تبلیغ دستاوردهای دولت و بی‌اعتبار کردن تلاش‌های مخالفان متمرکز شده است.
آنچه از انتخابات نمی‌دانیم
نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که حزب قانون و عدالت با اکثریت انتخابات را ببرد. آنطور که ماه پیش از این نظرسنجی‌ها برآمد حزب 46 درصد آرا را به خود اختصاص می‌دهد که بسیار فراتر از 37.6 درصد در پیروزی سال 2015 است. انتظار می‌رود حزب اصلی مخالف لیبرال 27 درصد آرا را کسب کند. همچنین انتظار بازگشت ائتلاف چپ که اکنون از مجلس این کشور غایب است، می‌رود که سومین گروه بزرگ کسب کننده آرا با 13 درصد رأی‌های اخذ شده باشد.
روگوسکا گفت: کلان شهرهایی که در انتخابات قبل کمرنگ بودند و به نفع حزب PO و عموماً چپ‌ها فعالیت می‌کنند، تحرکات بیشتری در این انتخابات نشان داده‌اند.
در شرایط کنونی تخمین زده می‌شود که PiS 249 کرسی از مجلس را اخذ کند که به‌راحتی بیشتر از 231 کرسی مورد نیاز برای داشتن اکثریت است. اما با توجه به الکترال بودن انتخابات،و پیچیدگی‌های قانونی انتخابات، ممکن است احزاب کوچک بتوانند در برخی مناطق پیشتاز شوند و پیش‌بینی‌ها تغییر کند.
آیا روابط لهستان با اروپا بعد از انتخابات بهبود می‌یابد؟
از زمان پیوستن لهستان به اتحادیه اروپا در سال 2004، این کشور نمونه‌ای شاخص در رشد اقتصادی و پیشرفت اجتماعی در شرق اتحادیه به‌شمار می‌رفت.
با این حال در طول چهار سال گذشته روابط دو طرف تیره و تار شده است و دلیلش بیشتر برای اصلاحاتی است که در سیستم قضایی لهستان شکل گرفته و کمیسیون اروپا این اصلاحات را تهدیدی برای مر قانون می‌داند.
هفته گذشته کمیسیون فرایند جدیدی برای نظم سیستم قضایی پیشنهاد کرد و گفت که این فرایند سیستم قضایی را تحت کنترل سیاست نگه‌میدارد، اما لهستان تغییرات عمیق‌تری را در نظر گرفت.
برخی ناظران عنوان می‌کنند انتخاب دوباره PiS رهبران اروپا را بر آن می‌دارد که تصمیمات عملی‌تری بگیرند. با این حال همچنان لهستانی‌ها بیشتر از قبل طرف‌دار اتحادیه به‌شمار می‌روند. 91 درصد مردم حامی عضویت کشور در اتحادیه هستند و میزان حمایت از این عضویت در حزب PiS نیز 90 درصد است. اگر این حمایت از دست نرود، خروج از اتحادیه بعید است و دولت باید برای حفظ این حمایت تلاش کند.
دیدگاه تان را بنویسید