نقشی که روسیه در انتخاب ترامپ بازی کرد

حزب دموکرات ‌داده‌ها‌ی مرتبط با مخاطبان هدف‌ را منتشر کرد؛ داده‌ها‌ی جمعیت‌شناسی و جغرافیایی از کاربرانی که قرار بود این تبلیغات را دریافت کنند. این داده‌ها ‌مشخص می‌کرد روس‌ها‌ چه کسانی را نشانه گرفته‌اند بننسون: ‌احتمالا نخواهیم فهمید دخالت‌ها ‌نتایج انتخابات را تغییر داده است یا خیر، تا زمانی‌که یکی از طرف‌ها‌ی روس که در این ماجرا بوده محاکمه شود یا وجدان برخی جمهوری‌خواهان بیدار شود و در این مورد لب به سخن بگشایند‌

سجاد موسوی راضی

روزنامه نیویورکر گزارش کرد که تحلیل دقیق فعالیت‌ها‌ی آنلاین طی دوره تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 آمریکا نشان می‌دهد که حملات سایبری هدف‌دار توسط هکرها‌ نقشی اساسی در این انتخابات داشته است.

جین میر، نویسنده این تحلیل، معتقد است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا، از زمان روی کار آمدن تا کنون مواضع مخالف بسیاری اتخاذ کرده است، اما در یک مورد سفت و سخت ایستاده است: روسیه هیچ نقشی در رسیدن وی به دفتر ریاست جمهوری آمریکا نداشته است.

ترامپ هرگونه نظری در مورد اینکه مداخلات روسیه بر نتیجه انتخابات 2016 آمریکا اثر داشته است را رد می‌کند و این نظرها‌را ‌داستان‌ها‌ی غیرواقعی‌، ‌مسخره‌، و ‌شوخی‌ می‌خواند. رئیس‌جمهوری آمریکا به قدری این مساله را برای مشروعیت خود خطرناک می‌داند که بر پایه کتاب ‌سلاح کامل‌ نوشته دیوید سنگر با موضوع خرابکاری‌ها‌ی سایبری، از پرداختن به این موضوع سر باز می‌زند.

ترامپ به افکار عمومی ‌می‌گوید تلاش برای تحقیق در حملات و مداخلات خارجی در دموکراسی آمریکایی طی تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری گذشته در واقع ‌شکار جادوگر‌ و بی‌پایه و اساس است. در ماه مارس 2018 میلادی وی تاکید کرد که ‌روس‌ها ‌هیچ‌گونه تاثیری بر آرای ما نداشته‌اند.‌

افراد اندکی از جمله مخالفان ترامپ این باور عمومی‌را زیر سوال برده‌اند که هیچگونه مدرک قابل حصولی نمی‌تواند ثابت کند مداخلات روسیه آرای را تغییر داده است. دموکرات‌ها، به ویژه، از اینکه شکست هیلاری کلینتون را به شکل مستقیم مرتبط با دسیسه روسیه بدانند، اجتناب می‌کنند. آنها ‌بیشتر جیمز کومی، رئیس سابق FBI را مسئول از دست رفتن برتری جزئی کلینتون در روزها‌ی آخر تبلیغات انتخاباتی می‌دانند چراکه وی پرونده تحقیق در مورد بی‌مسئولیتی کلینتون در مورد افشای ایمیل‌ها‌ی طبقه‌بندی شده را باز کرد.

بسیاری نیز از عملکرد ضعیف کلینتون به عنوان یک نامزد انتخاباتی و اشتباهات تاکتیکی در تبلیغاتش معترض هستند. این افراد به جای اینکه روی تحقیق در مورد مداخله مستقیم روسیه در انتخابات تمرکز کنند، روی احتمال زد و بند ترامپ و روسیه متمرکز شده‌اند و معتقدند که تحقیقات بازرس رابرت مولر می‌تواند این مساله و سایر جرایم انتخاباتی را آشکار کند.

در همین حال، وزارت اطلاعات آمریکا از انجام تحقیقات در مورد مسائل سیاسی داخلی منع شده است. جیمز کلپر، مسئول پیشین سازمان اطلاعات آمریکا، گفت: ‌ما تلاش می‌کنیم از آمریکایی‌ها‌ جاسوسی نکنیم. این موضوع در منشور اخلاقی ما نیست.‌ وی تاکید کرد که به همراه سایر مسئولان اطلاعات پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 میلادی گزارشی مبنی بر حملات گسترده سایبری روس‌ها‌ به ترامپ ارائه کرده‌اند اما در این گزارش میزان تاثیر این حملات بر انتخابات آمریکا جایی نداشته است.

کلپر از منظر شخصی گفت: ‌ساده‌لوحی است که باور کنیم که روس‌ها‌ نتایج انتخابات را تغییر نداده‌اند.‌

به طور معمول، کنگره آمریکا مناقشه انتخاباتی در چنین مقیاسی را به صورت جدی بررسی می‌کند. اما تحقیقات رسمی ‌مجلس نمایندگان و سنای آمریکا، به سرکردگی جمهوری‌خواهان، متمرکز بر این است که آیا اساسا پیروزی ترامپ در انتخابات مشروعیت داشته است یا خیر. گرچه تحقیقات سنا همچنان در جریان است، ریچارد بر، رئیس کمیسیون اطلاعات سنا که یک جمهوری‌خواه نیز است، اذعان کرد:  آنچه که نمی‌توانیم محاسبه کنیم میزان اثر مداخلات خارجی و رسانه‌ها‌ی اجتماعی در این انتخابات است.‌

حتی ستاد انتخاباتی کلینتون نیز نتوانست شکست خود را به طور کامل به روس‌ها ‌نسبت دهد. ژول بننسون، مسئول نظرسنجی و مشاور ستاد کلینتون، گفت: ‌یک قدرت جهانی در انتخابات ما دست برده است، همه آمریکایی‌ها ‌باید از این موضوع ناراحت باشند خواه نتایج تغییر کرده باشد یا نه.‌

سوال اینجاست که آیا این دخالت‌ها‌ نتایج انتخابات را تغییر داده است؟ بننسون در پاسخ به این پرسش می‌گوید: ‌چگونه می‌توانیم بفهمیم؟ احتمالا نخواهیم فهمید تا زمانی‌که یکی از طرف‌ها‌ی روس که در این ماجرا بوده محاکمه شود یا برخی از جمهوری‌خواهان وجدانشان بیدار شود و در این مورد لب به سخن بگشایند.‌

سیاستمداران برای بررسی این موضوع ممکن است بسیار ترسو باشند، اما به نظر می‌رسد کتاب جدیدی که انتشارات دانشگاه آکسفورد آن را با نام ‌جنگ سایبری: چگونه هکرها‌ی روس به انتخاب یک رئیس‌ جمهور کمک کردند، تمام چیزها‌یی که نمی‌دانیم، نمی‌توانیم و می‌دانیم‌ به قلم کاتلین هال جیمسون منتشر کرده است، ممکن است مجادله‌برانگیز شود. در این کتاب نویسنده به خود جرات داده است و سوالاتی را در مورد دخالت روسیه در انتخابات 2016 مطرح کرده و حتی پاسخ‌ها‌یی نیز به آنها‌ داده است. جیمسون در این کتاب تحقیق دقیقی در مستندات موجود کرده و نتیجه گرفته که روس‌ها ‌به احتمال فراوان پیروزی ترامپ را رقم زده‌اند.

این کتاب که دو ماه پیش از انتخابات میان دوره مجلس آمریکا منتشر شده است، در هنگامه‌ای وارد بازار شد که 60 درصد از رای‌دهندگان، ترامپ را قبول ندارند. موضوع این کتاب می‌تواند آتش دوباره‌ای بر جان مشروعیت انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا بزند.

طرفداران ترامپ احتمالا این تحقیقات را جنگ پارتیزانی بر علیه رئیس‌جمهوری محبوب خود خطاب خواهند کرد. جیمسون که استاد ارتباطات دانشگاه پنسیلوانیا است، اظهار کرد امیدوار است که مردم نظراتش را در این ارتباط جدی بگیرند.

نویسنده این کتاب تاکید می‌کند که ممکن نیست هیچ موضوعی صد در صد دقیق باشد. وی در مقدمه کتابش آورده است: ‌تمامی‌پرونده‌ها‌ی مرتبط با مداخله، همانند پرونده‌ها‌ی دادگاه‌ها‌ی مدنی هستند و رای با قطعیت محض، مانند قوانین ریاضی، صادر نمی‌شود بلکه بر اساس شواهد و مدارک موجود صادر می‌شود. ما اکثر تصمیمات روزمره خود را نیز بر اساس شواهد بدون مناقشه اما غیرقطعی می‌گیریم.‌

جیمسون می‌گوید: ‌ما افراد را بر اساس احتمالات محاکمه می‌کنیم و نه بر اساس قطعیت، و احکام را بر اساس نتیجه‌گیری از شواهد در دسترس صادر می‌کنیم.‌ به عقیده وی استاندارد شواهدی که دخالت روسیه در ‌تحویل کاخ سفید به ترامپ‌ را نشان می‌دهند بالاتر از استاندارد شواهدی است که ما در تصمیم‌گیری‌ها‌ی عمومی‌خود داریم.

ادله جیمسون بر پایه آگاهی فزاینده‌ای است که از جنگ الکترونیک هکرها‌ی روس و پنج دهه تحقیق آکادمیک روی انواع شیوه‌ها‌ی ترغیب و اثرگذاری بر رفتار رای‌دهندگان بدست آمده است. وی عنوان کرده است که دموکراسی‌ها‌ی سراسر جهان این موضوع را درک کرده‌اند که خرابکاری در انتخابات لزوما به دستکاری در تجهیزات و دستگاه‌ها‌ی انتخاباتی نیازی ندارد.

جیمسون بر اساس تحقیقات گسترده در کمپین‌ها‌ی گذشته انتخاباتی، گفت: ‌شما می‌توانید روی مردم اثر بگذارید، سپس آنها ‌تصمیم خود را تغییر می‌دهند، و درنهایت نتیجه تغییر خواهد کرد. من نمی‌گویم که روس‌ها‌ در آرا دست برده‌اند بلکه می‌گویم آنها ‌افراد کافی را متقاعد کردند که به شخص خاصی رای دهند یا اصلا رای ندهند.‌

اثر چنین خرابکاری می‌تواند در رقابت انتخاباتی نزدیکی همانند انتخابات 2016 سرنوشت‌ساز باشد. در انتخابات گذشته آمریکا کلینتون با مجموع 2.9 میلیون رای جلوتر از ترامپ بود اما در نهایت ترامپ آرای الکترال را با تنها‌80 هزار رای بیشتر در ویسکانسین، میشیگان، و پنسیلوانیا از آن خود کرد. جیمسون در کتاب خود دلایل کافی آورده و ادعا می‌کند که ‌متفکران روس‌ در انتخابات 2016 آمریکا، یک کودتای سیاسی و فناورانه انجام داده‌اند.

خانم جیمسون تاکید می‌کند: ‌رسانه‌ها‌ی آمریکا نیز سهوا به روس‌ها‌ کمک کردند تا به اهداف خود برسند.‌ تجربه آکادمیک وی موجب شد که جیمسون چیزی غیرعادی را در سه مناظره انتخاباتی میان کلینتون و ترامپ کشف کند. وی گفت: ‌عقل سلیم می‌گفت که هیلاری کلینتون کار خود را به خوبی انجام داده است.‌ نظرسنجی‌ها‌ی شبکه سی ان ان که پس از مناظره‌ها ‌انجام شده بود همگی حاکی از برتری 13 درصدی یا بیشتر کلینتون بر ترامپ بود.

اما در جریان مناظره‌ها، جیمسون و همکارانش سه پیمایش تلفنی که روی یک جامعه هزار نفری انجام شده بود را زیر نظر گرفتند. در این انتخابات که تصمیم‌گیری‌ها‌ بیشتر برپایه شخصیت نامزدها ‌بود، افرادی که مناظره‌ها‌ی دوم و سوم را دیده یا شنیده بودند معتقد بودند که کلینتون ‌یک حرف می‌زند، اما بر خلاف آن عمل می‌کند.‌ این اطلاعات به نظر خانم جیمسون مشکوک بود چراکه بعد از مناظره اول، خلوص نیت کلینتون به خاطر تلاش نافرجامش در پنهان کردن بیماری سینه پهلو و نیز افشای اینکه وی هوادارن ترامپ را ‌ستمکار‌ خوانده بود، زیر سوال رفته بود. سایر اطلاعاتی که جیمسون جمع‌آوری کرده بود نشان می‌داد باور عمومی‌بر ‌دو چهره‌ بودن کلینتون پیش از مناظره اول در اذهان عمومی‌شکل گرفته بود. بنابراین وی با خود فکر کرد که ‌چرا تبلیغات انتخاباتی باید اثر مضاعف داشته باشد؟‌

پس از اینکه از سلامت نظرسنجی‌ها ‌اطمینان یافت، جیمسون شروع به بررسی این موضوع کرد که آیا تغییر ذهنیت رای دهندگان نسبت به صداقت کلینتون می‌تواند تغییر در انتخاب نامزد مورد نظر رای دهندگان را پیش‌گویی کند؟ وی در کمال تعجب مشاهده کرد که این اتفاق می‌تواند رخ دهد. جیمسون گفت: ‌افتی اندک اما چشمگیر در قصد به رای دادن به کلینتون اتفاق افتاده بود.‌

هنگامی‌که جیمسون دادرسی‌ها‌ی سنا و مجلس را در ارتباط با خرابکاری‌ها‌ی رسانه‌ها‌ی اجتماعی روسیه مشاهده کرد و نیز از تبلیغات فیسبوکی که توسط روس‌ها ‌تامین مالی شده بود نمونه‌برداری کرد، به دلایل پشت پیروزی ترامپ در انتخابات مظنون شد. قبل از شروع دادرسی‌ها، مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک، عنوان کرده بود که حجم محتوایی که روس‌ها‌در این ارتباط منتشر کرده بودند ناچیز بوده است.

اما شواهدی که به سنای آمریکا ارائه شد، نشان می‌داد که محتوای تولید شده توسط کرملین به 126 میلیون کاربر آمریکایی در فیسبوک رسیده است.

حزب دموکرات نیز نه تنها‌ این تبلیغات را در اختیار گذاشت بلکه ‌داده‌ها‌ی مرتبط با مخاطبان هدف‌ را نیز منتشر کرد؛ داده‌ها‌ی جمعیت شناسی و جغرافیایی از کاربرانی که قرار بود این تبلیغات را دریافت کنند. این داده‌ها‌ مشخص می‌کرد روس‌ها ‌چه کسانی را نشانه گرفته‌اند. چنین اطلاعاتی نشان می‌داد که روس‌ها‌ تلاش کردند تا آرای سیاه‌پوستان آمریکا را کاهش دهند.

جیمسون اشاره می‌کند که پیام‌ها‌ی سیاسی هنگامی‌که از سوی منابع مورد اعتماد منتشر شوند، اثرگذاری ویژه‌ای خواهند داشت. مشخص شده است که نمایندگان روسیه نیز همین کار را کرده‌اند. تنها‌ در یک مورد، حساب کاربری به نام ملوین ردیک که خود را یک مرد خوش مشرب و اهل خانواده از پنسیلوانیا معرفی کرده بود لینکی در سایت DCleaks.com منتشر کرد که در آن گفته شده بود کاربران باید ‌حقایقی را در مورد هیلاری کلینتون، جورج سورس و سایر رهبران آمریکا‌ بدانند. اما در داده‌ها‌ی موجود در پنسیلوانیا اصلا چنین شهروندی وجود خارجی نداشته است. کارشناسان اطلاعاتی آمریکا بعدها‌ با اطمینان زیاد عنوان کردند که سایت DCleaks توسط آژانس اطلاعات ارتش روسیه ایجاد شده است.

در همین حال، جیمسون معتقد است که اثر جنگ سایبری روس‌ها ‌توسط همگرا بودن با پیام‌ها‌ی ستاد انتخاباتی ترامپ و نیز هدف‌گذاری استراتژیک جغرافیایی و جمعیت‌شناسانه تقویت شد. وی می‌گوید که خرابکاران روس توانستند گفته‌ها‌ی تفرقه‌اندازانه ترامپ در مورد مهاجران، اقلیت‌ها،  مسلمانان و ... را تقویت کرده و به گوش افراد بیشتری برسانند. روس‌ها‌ همچنین در شبکه‌ها‌ی اجتماعی مطالبی را منتشر کردند که در آنها‌خانواده‌ای نظامی‌و افراد متعصب مذهبی که تا پیش از این با ترامپ مخالف بودند، هدف گرفته شده بودند.

در این پست‌ها‌ که برخی از آنها‌ برگرفته از آیاتی از انجیل بود، کلینتون شیطان خطاب شده بود و تصاویری از وی با شاخ، در حال کشتی گرفتن با حضرت عیسی (ع) و ... منتشر شد. در نهایت، نتایج نظرسنجی سی ان ان در روز آخر تبلیغات نشان داد که ترامپ در میان نظامیان 26 درصد بیشتر از کلینتون محبوبیت کسب کرده است، همینطور در میان مذهبیون بیش از دو نامزد ریاست جمهوری پیشین جمهوری‌خواه آمریکا محوبیت به‌دست آورده بود.