کدام مدافع؟

 آریا رهنورد

گروهی از مربیان مثل زیدان و سر الکس فرگوسن، به تغییر دادن ترکیب تیم از هر مسابقه به مسابقه دیگر اعتقاد دارند. الگری در یوونتوس حتی سیستم بازی تیمش را به نسبت شرایط هر مسابقه عوض می‌کند. این فلسفه، خستگی بازیکن‌ها را کم‌تر می‌کند، خطر مصدومیت‌ها را کاهش می‌دهد، رقبا را غافلگیر می‌کند، نیمکت را همواره باانگیزه نگه می‌دارد و رقابت در تیم را به اوج می‌رساند. گروه دیگری از مربیان اما تا حد امکان به ترکیب برنده دست نمی‌زنند. چهره‌هایی مثل پپ گواردیولا مخالف سیستم چرخشی هستند و معتقدند با تغییر مداوم نفرات، تیم هرگز نمی‌تواند به اوج هماهنگی و فرم برسد. به نظر می‌رسد کارلوس کی‌روش به دسته اول تعلق دارد. او به چیزی به عنوان ترکیب ثابت فکر نمی‌کند و در فاصله یک مسابقه تا نبرد بعدی، ترکیب را تغییر می‌دهد. ایران در چهار مسابقه جام ملت‌های 2019، با چهار ترکیب متفاوت به زمین رفته است. این تغییرها از یک سو خطر خستگی و مصدومیت را به حداقل می‌رسانند و از سوی دیگر مشت‌های کی‌روش را برای رقبا بسته نگه می‌دارند. علاوه بر این، انتخاب هر بازیکن در تاکتیک انتخاب شده از سوی سرمربی تیم ملی نیز موثر است. برای مثل رامین رضاییان در بازی‌هایی به میدان می‌رود که ایران قصد داشته باشد از کانال کناری پاس آخر بدهد و وریا غفوری در نبردهایی ظاهر می‌شود که هدف، بازی‌سازی از کانال‌های کناری باشد. مدل تغییرات در قلب دفاع اما کاملا متفاوت است. همه می‌دانند که در پست دفاع مرکزی، نباید تغییرات فراوانی به وجود بیایند و زوج مدنظر سرمربی باید به اندازه کافی برای رسیدن به هماهنگی زمان داشته باشند. با این وجود به نظر می‌رسد کارلوس کی‌روش هنوز نتوانسته زوج ایده‌آلش را برای این بخش از زمین پیدا کند و جست‌وجوی این مربی، همچنان ادامه خواهد داشت.

 ایران در چهار بازی گذشته چهار بار کلین‌شیت کرده اما این موضوع به معنای در اختیار داشتن یک دفاع بی‌عیب و نقص نیست. بیشتر از همه، این علیرضا بیرانوند است که توانسته دروازه تیم ملی را در هر شرایطی از خطر گل خوردن در امان نگه دارد

مجید حسینی و مرتضی پورعلی‌گنجی، منطقی‌ترین گزینه‌های کی‌روش برای حضور در مرکز خط دفاعی به شمار می‌رفتند. عملکرد مجید در نیمه اول نبرد با یمن اما فاجعه‌بار بود و این بازیکن سرانجام بین دو نیمه تعویض شد تا جایش را به پژمان منتظری بدهد. پژمان در نیمه دوم این جدال، چندان تحت‌فشار قرار نگرفت و مرتکب هیچ اشتباهی نشد. در مسابقه دوم، کی‌روش تصمیم گرفت به محمدحسین کنعانی‌زادگان بازی بدهد. ویتنامی‌ها نیز نتوانستند فشار زیادی به کنعانی بیاورند و زوج مرتضی پورعلی‌گنجی و این بازیکن را محک بزنند. با این وجود آنها چند بار در عمق دفاع ایران صاحب توپ و موقعیت شدند. در مسابقه سوم، کی‌روش زوج کنعانی‌زادگان و مجید حسینی را نیز امتحان کرد و با وجود بسته ماندن دروازه، باز هم به نتیجه دلخواهش نرسید. نقشه کی‌روش در دیدار حساس با عمان، بازگشت به همان زوج اول بود اما کم‌تر از یک دقیقه طول کشید تا مجید حسینی با یک اشتباه مهلک، یک ضربه پنالتی را دودستی تقدیم حریف کند. به نظر می‌رسد مجید در لیگ ترکیه به شکل آشکاری افت کرده و حالا در هر لحظه‌ای از مسابقه برای لو دادن توپ آماده به نظر می‌رسد. انتظار می‌رود درخشش مرتضی، اشتباه‌های حسینی را کمرنگ کند اما خود پورعلی‌گنجی نیز در شرایط مطلوبی به سر نمی‌برد و مدام تعادلش را از دست می‌دهد. ایران در چهار بازی گذشته چهار بار کلین‌شیت کرده اما این موضوع به معنای در اختیار داشتن یک دفاع بی‌عیب و نقص نیست. بیشتر از همه، این علیرضا بیرانوند است که توانسته دروازه تیم ملی را در هر شرایطی از خطر گل خوردن در امان نگه دارد.

در رقابتی مثل جام جهانی که همه نفرات تیم ملی مشغول «دفاع کردن» هستند، نمی‌توان به سطح واقعی یک مدافع میانی پی برد. عیار یک مدافع وقتی مشخص می‌شود که تیم به بازی هجومی روی بیاورد و خط دفاعی به ویژه در ضدحمله‌های حریف، خالی باشد. شاید نمایش مجید حسینی، کنعانی و پژمان منتظری در جام ملت‌ها، کی‌روش را به خاطر دعوت نکردن سیدجلال حسینی و شجاع خلیل‌زاده پشیمان کرده باشد. ایران تا امروز با بسته نگه داشتن دروازه‌اش مقابل یمن، عراق، ویتنام و عمان، بهترین خط دفاعی جام را در اختیار دارد اما در مواجهه با مهاجمان سرعتی و زهردار تیم‌هایی مثل ژاپن، کار این خط دفاعی برای کلین‌شیت کردن سخت و سخت‌تر خواهد شد. قبل از هر چیز، کی‌روش باید تصمیم نهایی را برای قلب دفاع بگیرد و دست از تغییر دائمی در این بخش از زمین بردارد. چراکه مدافعانی که قرار است در این جایگاه قرار بگیرند، به تمرکز و اعتماد به نفسی نیاز دارند که در سایه تغییرات مداوم، از بین می‌رود.