سرباز ایران باشید!

آریا طاری

«خدمت سربازی» فوتبالیست‌ها همیشه یک دغدغه مهم برای فوتبال ایران بوده است اما این داستان چهار سال قبل با سونامی «معافیت‌های جعلی» داغ شد و جنجال‌های زیادی به وجود آورد. کی‌روش با اصرار فراوان توانست سازمان نظام وظیفه را برای بردن نفرات ملی‌پوشی مثل سروش رفیعی و مهرداد پولادی که معافیت‌شان به تازگی باطل‌ شده بود، به جام ملت‌های آسیا مجاب کند. در چند سال گذشته سرمربی پرتغالی آینده کاری‌اش در ایران را منوط به حل مشکل سربازها کرده و تلاش زیادی به خرج داده تا قدمی در جهت معاف‌ شدن آنها از خدمت بردارد. حتی بعد از پایان کار تیم ملی در جام جهانی 2018، زمزمه‌هایی در مورد معافیت هشت بازیکن به گوش می‌رسید اما سازمان تربیت بدنی نیروهای مسلح زیر بار چنین اتفاقی نرفت. با این وجود آنها قانون جدیدی وضع کردند که بر اساس آن مهره‌های ملی‌پوش می‌توانند رفتن به سربازی را تا حوالی 30 سالگی به تاخیر بیندازند. اجرای بی‌نقص این قانون شاید مشکلات زیادی داشته باشد اما حداقل دغدغه ذهنی فوتبالیست‌های شاخص را برطرف می‌کند و نگرانی‌شان را به تاخیر می‌اندازد. با این وجود در آستانه جام ملت‌ها، دوباره زمزمه‌هایی در مورد معافیت ملی‌پوش‌ها در صورت صعود به مرحله نیمه‌نهایی به گوش رسید و سردار کمالی و سردار باران‌چشمه به سرعت چنین وعده‌ای را تکذیب کردند. این بار مشخص شد که حتی در صورت قهرمانی جام ملت‌ها نیز ردیفی در قانون برای بخشش سربازی وجود ندارد و این اتفاق تنها به بازی‌های جهانی، المپیک و بازی‌های آسیایی مربوط می‌شود. شاید یک ستاره فوتبال هرگز نباید با دغدغه‌ای به نام سربازی دست و پنجه نرم کند اما نباید فراموش کرد که این موضوع تنها منحصر به فوتبال ایران نیست. کم‌تر از چند ماه قبل، سون هیونگ مین با وجود جایگاه مستحکمی که در ترکیب تاتنهام داشت، تیم باشگاهی‌اش را رها کرد و به تیم امید کره‌جنوبی ملحق شد و توانست با مدال طلای بازی‌های آسیایی، خودش را از سربازی معاف کند. اگر این مدال به دست نمی‌آمد، این بازیکن باید زیر سایه قوانین انعطاف‌ناپذیر کره‌جنوبی، انگلستان را رها می‌کرد و به مدت دو سال به کشورش برمی‌گشت.

 این بار مشخص شد که حتی در صورت قهرمانی جام ملت‌ها نیز ردیفی در قانون برای بخشش سربازی وجود ندارد و این اتفاق تنها به بازی‌های جهانی، المپیک و بازی‌های آسیایی مربوط می‌شود

در آستانه جام ملت‌های آسیا، به نظر می‌رسد موضوع سربازی باید حداقل برای مدتی به فراموشی سپرده شود. همه مهره‌های ملی‌پوش باید دست از سوال کردن درباره اینکه کشورشان چه کاری برای‌شان انجام داده بردارند و تنها به این موضوع بپردازند که خودشان چه کاری برای کشورشان کرده‌اند. فوتبال ایران و تیم ملی به هیچ وجه «بدهکار» هیچ مهره‌ای نیست و این ستاره‌های فوتبال هستند که باید دین‌شان را به این تیم ادا کنند. شاید هیچ‌کدام از این بازیکنان به سطح فنی «کیلیان ام‌باپه» نرسند اما حداقل می‌توانند از رفتارهای ستاره جوان فوتبال فرانسه برای خودشان کپی‌برداری کنند. این بازیکن در 19 سالگی کلیدی‌ترین ستاره تیم ملی فرانسه شد و موثرترین نقش را در قهرمانی خروس‌ها در جام جهانی 2018 روسیه ایفا کرد. با این وجود به جای ارائه کردن فهرست «درخواست‌ها» بعد از این موفقیت بزرگ و جادویی، اعلام کرد که حتی یک یورو از پاداش قهرمانی‌اش در جام جهانی را دریافت نمی‌کند و همه این مبلغ را به خیریه‌ها اختصاص می‌دهد. چراکه پوشیدن پیراهن تیم ملی یک افتخار و جنگیدن برای این تیم یک «وظیفه» است و هیچ‌کس نباید به خاطر انجام وظیفه «حقوق» دریافت کند. اگر این نوع نگاه در تیم ملی ایران هم وجود داشته باشد، موفقیت در جام ملت‌ها چندان دور از دسترس نخواهد بود.

تردیدی وجود ندارد که اگر تیم ملی ایران قهرمانی آسیا را تصاحب کند و با نابود کردن طلسم 43 ساله، مردم را برای جشن و شادی به خیابان‌ها بکشاند، با دخالت چهره‌های موثر دولت و حکومت، همه مهره‌های این تیم شامل قانون «سرباز قهرمان» خواهند شد. حرف زدن از چنین اتفاقی قبل از شروع جام اما چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. بهتر است همه ستاره‌های تیم ملی به جای متوقف شدن و صحبت کردن درباره قانون سربازی، تنها در جست‌وجوی قهرمانی آسیا باشند. آنها با دست زدن به جام طلایی، به خواسته‌شان در مورد سربازی نیز خواهند رسید اما اگر بدون رسیدن به یک موفقیت بزرگ تا سال‌ها نیز در مورد این قانون و لزوم تغییرش صحبت کنند، باز هم نمی‌توانند نهادهای نظامی را به حذف قانون سربازی فوتبالیست‌ها مجاب کنند. راه معافیت آنها در جیب‌های خودشان است و فقط خودشان می‌توانند این خواسته مهم را ممکن کنند.