خداحافظ آسیا

آریا طاری

ای.اف.سی بالاخره به درخواست تعداد زیادی از باشگاه‌های عربی تن داد و تصمیم گرفت قوانین مربوط به بازیکنان خارجی در لیگ قهرمانان آسیا را تغییر بدهد. بر اساس قانون جدید، از این پس تیم‌های آسیایی می‌توانند نام «هفت بازیکن» خارجی را در فهرست آسیایی‌شان قرار بدهند. البته آنها به صورت همزمان در زمین تنها می‌توانند سه بازیکن خارجی غیرآسیایی در کنار یک بازیکن خارجی آسیایی داشته باشند. این قانون بعد از سال 2002 در لیگ قهرمانان اعمال خواهد شد. قانونی که به نظر می‌رسد رقابت بین تیم‌های ایرانی و عربی در آسیا را «نابرابرتر» نیز خواهد کرد.

پیشنهاد باشگاه‌های عربی برای افزایش سهمیه خارجی‌ها در لیگ قهرمانان، سرانجام پذیرفته شده و بعد از سال 2022، رسما به اجرا درمی‌آید. بعد از اجرای این طرح، لیگ قهرمانان تورنمنت بین‌المللی‌تری می‌شود و باشگاه‌های آسیایی می‌توانند حداقل هفت خارجی را در فهرست‌های آسیایی‌شان بگنجانند. طبیعتا ایران یکی از کشورهایی است که از این تغییر استقبال نمی‌کند. چراکه حتی ثروتمندترین و رانتی‌ترین باشگاه‌های وطنی هم در اختیار داشتن هفت مهره خارجی را حتی در خواب هم نمی‌بینند. تیم‌های عربی مشغول جدا کردن سطح‌شان از قاره آسیا هستند اما تیم‌های ایرانی دیگر حتی درجا هم نمی‌زنند و با همه سرعت عقب می‌روند. با این روند اگر قهرمانی در آسیا برای مدت‌ها حسرت تیم‌های ایرانی بود، حالا باید به حسرت‌های جدیدی مثل صعود از مرحله گروهی فکر کرد.

تصمیمی که ای.اف.سی گرفته، کاملا منطبق با مدل توسعه فوتبال در تمام دنیا است. این نهاد هم مثل هر نهاد فوتبالی در هر قاره دیگری، حق دارد که به پیشرفت بیشتر فوتبال باشگاهی فکر کند. آنها به خوبی می‌دانند که وقتی درها روی خارجی‌ها باز شود، فوتبال آسیا به مراتب بیشتر از قبل دیده می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد. اینکه باشگاهی مثل الهلال راهی فینال مهم‌ترین جام باشگاهی در قاره آسیا شده اما نمی‌تواند حداقل سه نفر از ستاره‌های خارجی مهمش را به این مسابقه ببرد، اصلا اتفاق خوبی برای آسیا نیست. در همه قاره‌های دیگر هم باشگاه‌ها از حداکثر ظرفیت خرید نفرات خارجی استفاده می‌کنند و محدودیت خاصی در این زمینه ندارند. در نتیجه کوچک‌ترین دلیلی برای سرزنش ای.اف.سی در مسیر اتخاذ این تصمیم وجود ندارد. اگر سرزنشی در کار باشد، باید خرج افرادی شود که فوتبال ایران را این‌چنین به بیراهه برده‌اند. افرادی که موجب شده‌اند یک کشور ثروتمند چنین فوتبال فقیر و چنین باشگاه‌های بدهکاری داشته باشد. اینکه عربستانی‌ها، قطری‌ها و اماراتی‌ها باشگاه‌هایی با بهترین استانداردهای روز جهان دارند و حتی به «بارسلونا» سرمربی می‌دهند اما فوتبال ایران هر روز در بحران و بدهکاری فرو می‌رود، اصلا خوشایند نیست. اینکه آنها در بهترین و زیباترین استادیوم‌های ممکن بازی می‌کنند و ما هنوز در لیگ برتر تیم‌هایی داریم که باید نبردهای خانگی را در شهر دیگری برگزار کنند، اصلا خوشایند نیست. اینکه آنها هر روز ثروتمندتر می‌شوند و در فوتبال ایران دعوا سر درآمد تبلیغات محیطی است، اصلا خوشایند نیست. باید بپذیریم که دیگر نمی‌توانیم با این تیم‌ها رقابت کنیم. در چنین شرایطی، بدیهی است که هر قانون به روز و مبتنی بر فوتبالی از سوی ای.اف.سی با واکنش منفی باشگاه‌های ایرانی روبه‌رو شود. چراکه در فوتبال ایران هر راهی که به حرفه‌ای‌گری می‌رسد، نسبتی با باشگاه‌های فوتبال ندارد.

باشگاه‌های ایرانی با مجوز حرفه‌ای «دقیقه نودی» فدراسیون فوتبال از لیگ قهرمانان محروم نشدند اما شکی وجود ندارد که اگر این مجوز با همه سختگیری‌های حرفه‌ای و رعایت همه اصول اولیه اعطا می‌شد، استقلال و پرسپولیس کوچک‌ترین شانسی برای دریافت آن نداشتند. حالا که قانون دست تیم‌های عربی را برای خرید ستاره‌های خارجی هم باز گذاشته، ماجرا چیزی شبیه محرومیت تیم‌های ایرانی از بردن جام قهرمانی در لیگ قهرمانان خواهد بود. حالا باشگاه‌های عربی حاشیه خلیج فارس با فهرستی وارد لیگ قهرمانان می‌شوند که سرشار از مهره‌های خارجی باکیفیت هستند. در فوتبال ایران اما نمی‌توانید حتی یک باشگاه را هم پیدا کنید که توان جذب بیشتر از سه مهره خارجی را داشته باشد. مشکلات مالی، بدهکاری‌های گذشته، سوءمدیریت و البته تحریم‌ها و شرایط ارز، کار جذب مهره‌های خارجی را در فوتبال ایران بیش از حد دشوار کرده است. در همین فوتبال، تیم‌هایی وجود دارند که حتی نمی‌توانند به خرید یک ستاره خارجی فکر کنند. در همین فوتبال تیم‌هایی وجود دارند که حتی در مسیر جذب مهره‌های داخلی با مشکل روبه‌رو هستند. پس اگر برای رقابت با غول‌های آسیایی در لیگ قهرمانان پیش از این به «معجزه» نیاز داشتیم، حالا حتی به چیزی فراتر از معجزه نیاز خواهیم داشت. با این روند تیم‌های ایرانی فقط مثل «توریست» به لیگ قهرمانان می‌روند و بعد از تماشا کردن منظره‌ها، دوباره با دست‌های خالی به ایران برمی‌گردند. این یک واقعیت تلخ در مورد فوتبال ایران است. اینکه بین آن‌چه در این فضا می‌گذرد و فوتبال حرفه‌ای، فرسنگ‌ها فاصله ایجاد شده و پر کردن این فاصله در کوتاه‌مدت غیرممکن خواهد بود. قانون جدید ای.اف.سی، فوتبال ایران را در آسیا به گوشه رینگ می‌برد. آنها البته اصلا مقصر نیستند. این کاری است که در این فوتبال، خودمان با خودمان کرده‌ایم.