۴۵+۳

نازنین دشتی  

زمانی که مشخص شد علیرضا فغانی قرار است سوت فینال جام باشگاه‌های جهان را به صدا دربیاورد، خیلی‌ها سراغ گذشته رفتند. گذشته‌ای تلخ و پر از حسرت که باعث شد فغانی چمدان‌هایش را بردارد و راهی استرالیا شود تا به عنوان نماینده این کشور به دنبال موفقیت‌های بیشتر برود. آن سال و در روزهایی که فغانی در جوامع بین‌المللی خوش می‌درخشید، خداداد افشاریان دست روی این نکته گذاشت که فغانی هر تورنمنتی را که می‌توانسته سوت زده و از سن لازم برای داوری عبور کرده است! بعد از این نام فغانی را از لیست داوران الیت ایران خارج کردند تا تنها راه پیش روی این داور پرافتخار، مهاجرت باشد. در اینکه آن زمان افشاریان که این روزها به دلیل پرونده فساد جایی در فوتبال ندارد یکی از اشتباه‌ترین تصمیم‌ها را گرفت شکی نیست اما جالب است بدانید که موضوع سن داوران این روزها به یکی از مسائل مهم و پرحاشیه در کشورهای مختلف دنیا تبدیل 

شده است. 

در قانون نانوشته جدید درباره سن داوران، کمیته داوران فیفا اعلام کرده نهایت سن قابل قبول برای داوران بین‌المللی 45 سال تمام است اما  فیفا درمورد برخی داوران استثنائاتی قائل شده است. قوانین می‌گویند داوران میدان‌دیده و باتجربه که سابقه حضور و قضاوت در رقابت‌های بزرگی مثل المپیک، جام جهانی، لیگ ملت‌های آسیا و... را دارند، به شرط کسب نمره قبولی در امتحانات آمادگی جسمانی، می‌توانند تا 48 سالگی به حضور خودشان در فهرست داوران بین‌المللی ادامه دهند. این استثنا به این دلیل است که فدراسیوت جهانی فوتبال بتواند از تجربه و اندوخته بالای داوران کارآزموده‌اش استفاده کند. بهترین مثال در این باره هم داور ایرانی استرالیاست. علیرضا فغانی و البته آنتونی تیلور در آستانه 47 سالگی هستند اما همچنان قضاوت مهم‌ترین بازی‌ها به آنها سپرده می‌شود. تا جایی که حتی احتمال اینکه این دو داور باتجربه و نام‌آشنا را در جام جهانی 2026 ببینیم نیز بسیار زیاد است. حتی برخی معتقدند فغانی که در درخشان‌ترین روزهایش است، می‌تواند فرصت داوری در فینال جام جهانی را هم داشته باشد. 

اما اگر بخواهیم به قوانین جدید درباره سن داوران برگردیم، باید اشاره کرد داوری که مرز 45 سالگی را رد کرده و در کارنامه‌اش قضاوت بازی‌های بزرگ بین‌المللی نبوده، باید از فهرست بین‌المللی خارج شود و جای خودش را به داوران جوان و جویای نام بدهد. تمام کنفدراسیون‌های تابع فیفا از این قانون پیروی می‌کنند و آن را در دستور کار قرار می‌دهند. 

اما در مورد لیگ‌های داخلی، کمیته داوران فیفا، تصمیم‌گیری در مورد سن داوران را به فدراسیون‌های هر کشور واگذار کرده و به نوعی دست آنها را در اتخاد این تصمیم باز گذاشته است. برای مثال در انگلیس داوران معمولا به شرط آمادگی بدنی لازم، تا 50 سالگی به قضاوت ادامه می‌دهند و داوران ایرانی تا حدود 48 سالگی مجاز به قضاوت در لیگ‌های داخلی هستند. با وجود مجاز بودن قضاوت داوران در لیگ‌های داخلی با توجه به شرایط سنی هر کشور، تنها داورانی می‌توانند پس از 45 سالگی در مسابقات بین‌المللی حاضر شوند که حضور در بازی‌های بزرگی را تجربه کرده باشند.