بنزین برای زیر یک میلیاردی‌ها؛ شوک سهمیه‌ای به بازار خودرو‌های صفر داخلی

اصلاحیه ناگهانی دولت در خصوص تخصیص سهمیه بنزین به خودرو‌های صفر کیلومتر داخلی با قیمت کارخانه‌ای کمتر از یک میلیارد تومان، بازار خودرو را در شوک فرو برد. این تصمیم که به وضوح مرز قیمتی یک میلیارد تومان را به عنوان یک فیلتر حمایتی تعریف کرده است، از دیدگاه کارشناسان، یک یارانه مصرفی فوری با تأثیر مستقیم بر قیمت‌های معاملاتی است.

در همین خصوص، محمد حسینی، کارشناس بازار خودرو، در گفت‌و‌گو با اقتصاد24، در پاسخ به این سوال که «با توجه به این اصلاحیه ناگهانی، آیا می‌توان انتظار داشت که قیمت این دسته از خودرو‌های صفر داخلی در بازار آزاد با افزایش مواجه شود؟»، گفت: در کوتاه‌مدت قطعاً این تأثیر مشاهده خواهد شد. بازار خودرو در ایران به شدت واکنشی است و هرگونه مزیت قیمتی یا اعتباری که مستقیماً بر هزینه مالکیت در بلندمدت تأثیر بگذارد، بلافاصله در قیمت‌های معاملاتی منعکس می‌شود. سهمیه بنزین، در شرایط فعلی کشور، یک ارزش اقتصادی مشخص دارد. خریدار جدیدی که می‌داند می‌تواند از این امتیاز بهره‌مند شود، حاضر است مبلغی بالاتر از قیمت قبلی را بپردازد تا این مزیت را به دست آورد. بنابراین، انتظار می‌رود شاهد پر شدن تدریجی فاصله بین قیمت کارخانه و بازار آزاد برای این خودرو‌ها باشیم، به‌خصوص در هفته‌های ابتدایی اجرای طرح. نکته مهم این است که این تأثیر بیشتر بر تقاضای سفته‌بازانه و افرادی که قصد دارند بلافاصله پس از شماره‌گذاری، خودرو را به بازار عرضه کنند، اثرگذار خواهد بود.

او در پاسخ به این سوال که «آیا این سیاست به رشد تولید یا بهبود کیفیت در خودروسازان داخلی کمکی خواهد کرد، یا صرفاً یک یارانه مصرفی است؟»، اظهار کرد: ماهیت این اقدام بیشتر شبیه به یک یارانه مصرفی با هدف حمایت از تقاضا در یک بازه قیمتی خاص است تا مشوقی برای رشد تولید یا بهبود کیفیت. اما همه می دانیم که این نوع سیاست‌ها هیچ‌گاه به نفع مصرف‌کننده نبوده است. شاید مادامی که ساختار عرضه و تقاضای کلان بازار خودرو دست‌نخورده باقی بماند، صرف تخصیص سهمیه بنزین به مدل‌های زیر یک میلیارد تومان، انگیزه بنیادینی برای خودروسازان جهت افزایش تیراژ تولید یا سرمایه‌گذاری بر روی تکنولوژی‌های جدید ایجاد نمی‌کند. این سیاست، بیشتر برای مدیریت هیجانات و تحریک تقاضای موثر در بخش خاصی از مصرف‌کنندگان طراحی شده است تا حل ساختاری مشکلات صنعت. این تحلیلگر صنعت خودرو با اشاره به اینکه محدودیت قیمت کارخانه‌ای کمتر از یک میلیارد تومان چه پیامی برای بازار دارد؟، ادامه داد: این سقف قیمتی یک مرزبندی سیاسی و اقتصادی است. دولت تلاش می‌کند تا با این سقف، حمایت‌های دولتی را متوجه طبقه متوسط یا بخشی از جامعه که قادر به خرید خودرو‌های گران‌تر از یک میلیارد تومان نیستند، نماید. این مرز نشان می‌دهد که دولت در حال حاضر قصد ندارد سهمیه بنزین را به خودرو‌های لوکس‌تر تعمیم دهد. در واقع، این اقدام تلاشی است برای جهت‌دهی به سرمایه و تقاضا در بخش ارزان‌تر بازار، به امید اینکه فشار از روی سایر بخش‌ها برداشته شود. اما باید در نظر داشت که با افزایش تورم و قیمت‌های کارخانه‌ای در آینده، این سقف یک میلیارد تومان به سرعت کارایی خود را از دست خواهد داد و دولت مجبور به بازنگری خواهد شد.

حسینی در پایان تاکید کرد: توصیه من این است که خریداران واقع‌بین باشند. سهمیه بنزین یک مزیت جانبی است، نه دلیل اصلی برای خرید. اگر فردی به یک خودروی داخلی با قیمت کارخانه‌ای زیر یک میلیارد تومان نیاز قطعی دارد، این اصلاحیه می‌تواند زمان خرید او را تسریع کند؛ زیرا از دست دادن فرصت سهمیه به معنی هزینه بالاتر در بلندمدت است. اما اگر هدف صرفاً سرمایه‌گذاری یا کسب سود سریع است، باید در نظر داشت که افزایش قیمت ناشی از این مزیت، ممکن است پس از مدتی تعدیل شده و قیمت‌ها به سمت ثبات جدیدی بروند که این ثبات جدید لزوماً به معنای قیمت‌های پایین‌تر نخواهد بود. اصل بر نیاز واقعی و تحلیل بلندمدت بازار است.