رامتین موثق

نرم‌نرمک به سمت فصل سرد در حال حرکت هستیم و با آغاز این فصل، تقاضای گاز نیز افزوده می‌شود و به اصلاح، وارد پیک مصرف گاز خواهیم شد. رسیدن به پیک مصرف انرژی، چند سالی است که مصرف‌کنندگان را در نگرانی قرار داده است زیرا در تابستان، که پیک مصرف برق است، بخش خانگی و صنایع در خاموشی فرو می‌روند و در زمستان نیز به دلیل رسیدن به پیک مصرف گاز، صنایع با محدودیت تامین گاز در تولید مواجه می‌شوند.

دبیرکل خانه صمت در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اکنون اگر وعده‌ای هم درباره قطع حداقلی برق و گاز صنایع داده می‌شود، تنها مبتنی بر حدس و گمان است؛ اما اگر تغییری در سرمای هوا ایجاد شود، تولید گاز ما قطعا پاسخگوی نیاز صنایع نخواهد بود

اهمیت گاز برای صنایع اکنون بسیار بیشتر از بخش خانگی است چراکه سیاست‌گذار هنوز به قطع گاز منازل روی نیاورده است و تنها صنایع مشمول این محدودیت می‌شوند. اما در سال جاری مسئولین وعده بهبود در اوضاع ناترازی را می‌دهند. به گفته وزیر نیرو، در سال آینده خاموشی‌ها بسیار کمتر خواهد شد؛ در گاز از این قبیل سخنان نویدبخش چندان شنیده نمی‌شود ولی باز برخی مسئولین امید خود را از دست نداده‌اند.

در همین خصوص، رضا سپهوند، عضو هیات رئیسه کمیسیون انرژی مجلس وعده داده است که قطعی گاز صنایع در امسال به کمترین میزان خود خواهد رسید. او توضیح داد: «با توجه به اینکه سرمای امسال دیرتر آغاز شد، مصرف گاز کاهش پیدا کرد و همین موضوع باعث افزایش ذخایر شد. از طرف دیگر ظرفیت تولید گاز در پارس جنوبی نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است. بنابراین برای مردم و بخش صنعت، نگرانی خاصی در فصل زمستان وجود ندارد.»

کمبود 320 میلیون مترمکعب گاز

این وعده‌ها در حالی مطرح شده است که به گفته بسیاری از کارشناسان، گشایشی در تولید گاز در میدان پارس جنوبی حاصل نشده است و طرح‌های توسعه این پروژه تنها بر روی کاغذ مانده است.

از طرف دیگر آمارهای ناترازی نیز وضعیت امیدوارکننده‌ای را نشان نمی‌دهد. طبق گفته رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، با ناترازی حدود 320میلیون متر مکعب گاز در روز مواجهیم. آرش نجفی در این خصوص، به ایلنا گفت: «ما یک درصد جمعیت و یک درصد مساحت جهان را داریم، اما  شش درصد انرژی جهان را مصرف می‌کنیم. این نشان می‌دهد که ما مصرف‌کنندگانِ پرمصرفی هستیم و تنها راهکار این است که  باید هدررفت انرژی را در کشور مدیریت کنیم.» به اعتقاد او، جایگزینی برق در میان‌مدت و بلندمدت به جای گاز گران‌قیمت و لوکس، می‌تواند یکی از راهکارهای مدیریت مصرف انرژی در کشور باشد.

نشانه‌های تشدید ناترازی گاز در کشور

با توجه به وضعیت عمومی تولید کشور، تاکنون عموم صنایع با قطعی گاز مواجه نبوده‌اند و حتی رئیس‌جمهور دستور داد که محدودیت‌های گازی برای صنایع صادرات‌محور در آذرماه برداشته شود.

آرمان خالقی: وزارت نفت به برخی طرح‌های جدید که جواز تاسیس داشتند اما تامین گاز آن‌ها پیش‌بینی نشده است، یا همچنین به طرح‌هایی که متقاضی دریافت جواز تاسیس هستند، اعلام کرده است که به فکر سرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه گازی یا پروژه‌های صرفه‌جویی در مصرف گاز کشور، باشند. همچنین به دلیل اینکه گاز کافی در اختیار نیروگاه‌های حرارتی قرار نمی‌گیرد، بناچار به سمت مازوت‌سوزی می‌روند. تمام این مسائل نشان‌دهنده کمبود گاز در کشور است

با وجود این دستور پزشکیان، ناترازی گاز خود را دوباره نشان داد و در این رابطه، وحید یعقوبی، معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، درباره محدودیت‌های گاز صنایع فولادی در آذرماه، توضیح داد: «محدودیت‌های گاز صنایع فولاد از اول آذر اعمال شد. در جلسه‌ای که آقای اتابک وزیر پیگیری کردند و رئیس جمهور نیز دستور داده بود، قرار بود محدودیت‌ها برای صنایع صادرات‌محور از جمله فولاد برداشته شود، اما تاکنون این محدودیت‌ها هنوز برداشته نشده و دستور رئیس‌جمهور اجرا نشده است. ما منتظریم شرکت ملی گاز این دستور را اجرایی کند و این در حالیست که آذر به نیمه خود رسیده است.» او همچنین مطرح کرد که محدودیت‌ها بر حسب مترمکعب در روز اعلام می‌شود و طبیعتاً با این وضعیت، تولید و صادرات کاهش پیدا می‌کند.

اعمال محدودیت‌های گازی بر صنایع کلیدی کشور، مانند فولاد را می‌توان جزو نشانه‌های تشدید ناترازی گاز در کشور دانست اما نشانه‌ها محدود به اجرا نشدن دستور رئیس‌جمهور نیست و باید به وضعیت مازوت‌سوزی نیز توجه داشت. تا قبل از بارش‌های آخر هفته گذشته، آلودگی هوا گریبان‌گیر شهرهای ایران شده بود و به گفته کارشناسان، به دلیل رکوردشکنی در مصرف مازوت، آلودگی هوا نیز تشدید شده بود. 

مازوت‌سوزی به دستور شعام بوده است

اکنون که به لطف باد و بارش‌ها، کیفیت هوا مقداری برای شهروندان قابل تحمل‌تر شده است، نایب‌رئیس دوم کمیسیون انرژی مجلس اعلام کرد که مازوت‌سوزی به دستور شورای عالی امنیت مالی بوده است و نیروگاه‌ها می‌توانند روزانه بالغ بر ۴۵ میلیون لیتر مازوت بسوزانند. سپهوند در این خصوص، افزود: «در سال ۱۴۰۴ ذخایر گازوئیل 2 برابر شد و به تبع آن میزان مازوت‌سوزی خیلی کاهش پیدا کرد، اما از آنجا که ناترازی گاز در نیروگاه‌ها وجود دارد، از این‌رو تصمیم گرفته شد بخشی از این مجوز مورد استفاده قرار گیرد و مازوت‌سوزی در تعدادی از نیروگاه‌ها انجام می‌شود، اما مقدار آن نسبت به پارسال کمتر است.»

در شرایط کنونی که نشانه‌های تشدید ناترازی گاز سال جاری بیش از پیش عیان شده است، چطور می‌توان به وعده قطع حداقلی گاز صنایع امید داشت؟

تاکنون قطعی گاز رخ نداده

دبیرکل خانه صنعت و معدن در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره وضعیت کنونی تاثیر ناترازی گاز بر صنایع، اظهار کرد: فعلا که مشکل جدی در این زمینه رخ نداده چون شدت سرما به آن حد نرسیده است که مصرف خانگی بالا رود تا فشار در شبکه به حدی برسد که کمبود تولید گاز را لمس کنیم و در نهایت، تأمین‌کننده گاز در کشور بناچار اولویت را به مصارف شهری و خانگی بدهد و گاز شهرک‌های صنعتی و واحد‌های صنعتی پر مصرف را از مدار خارج کند.

آرمان خالقی اظهار کرد که سرمای هوا و تامین گاز هنوز به نقطه بحرانی خود نرسیده است و تاکنون گزارشی درباره ناترازی یا به عبارت دیگر، کمبود گاز صنایع مخابره نشده است.

حل مسائل کلیدی مانند ناترازی گاز، نیازمند توجه است چنین موضوعاتی با دستور حل نمی‌شوند و برای حل آن باید راهکار عملی نیز وجود داشته باشد. بدیهی است سرمای هوا و تامین گاز هنوز به نقطه بحرانی خود نرسیده است و تاکنون گزارشی درباره ناترازی یا به عبارت دیگر، کمبود گاز صنایع مخابره نشده است؛ اما با توجه به اینکه روزهای سرد در پیش است، با توجه به ناترازی گاز‌ حتما کمبود خواهیم داشت

او تصریح کرد: با توجه به ناترازی، اکنون در حدی نیستیم که بتوانیم تقاضا را در پیک مصرفی بعدی پاسخ دهیم و با توجه به ناترازی تولید در شبکه گاز کشور و رخدادهای سال گذشته، نگرانی‌های صنایع درباره گاز رو به افزایش است.

به گفته خالقی، اگر سرمای شدیدی حادث شود، باید نگران بخش تولید باشیم که در پیشانی قطعی گاز قرار بگیرد.

الگوبرداری وزارت نفت از نیرو

 نشانه تشدید ناترازی است

این کارشناس حوزه صنعت درباره نشانه‌های تشدید ناترازی گاز در سال جاری، گفت: با توجه به تشدید ناترازی در کشور، وزارت نیرو به فکر تامین تقاضاهای جدید گاز افتاده است.

خالقی توضیح داد: وزارت نفت به برخی طرح‌های جدید که جواز تاسیس داشتند اما تامین گاز آن‌ها پیش‌بینی نشده است، یا همچنین به طرح‌هایی که متقاضی دریافت جواز تاسیس هستند، اعلام کرده است که به فکر سرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه گازی یا پروژه‌های صرفه‌جویی در مصرف گاز کشور، باشند.

او تاکید کرد: وزارت نفت به دلیل گرفتاری موجود خود، قصد الگوبرداری از وزارت نیرو را دارد. وزارت نیرو در سالیان گذشته، برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر یا نیروگاه‌ها، فعالان اقتصادی را تشویق به تاسیس نیروگاه برای تامین برق مورد نیاز خود کرد و وزارت نفت سعی دارد از این سیاست الگوبرداری کند که نشان‌دهنده وخامت ناترازی در کشور است.

دبیرکل خانه صمت مازوت‌سوزی را یکی دیگر از نشانه‌های ناترازی گاز در کشور دانست و بیان کرد: به دلیل اینکه گاز کافی در اختیار نیروگاه‌های حرارتی قرار نمی‌گیرد، به ناچار به سمت مازوت‌سوزی می‌روند.

خالقی خاطرنشان کرد: تمام این مسائل نشان‌دهنده کمبود گاز در کشور است و بدیهی است عدم قطعی گاز کنونی صنایع به دلیل نرسیدن به نقطه بحرانی است اما اکنون باید پرسید که با این وضعیت، چطور می‌خواهیم وضعیت پیش‌رو را مدیریت و کنترل کنیم؟ 

او درباره رفع نشدن محدودیت گازی صنایع با وجود دستور رئیس‌جمهور عنوان کرد: موضوعات کلیدی مانند ناترازی با دستور حل نمی‌شوند و برای حل آن باید راهکار عملی نیز وجود داشته باشد.

تولید پاسخگوی افزایش تقاضا نیست

این فعال اقتصادی درباره وضعیت تولید در سال جاری، اظهار داشت: تولید به دلیل نوسانات ارزی، تحریم و کاهش قدرت خرید مردم، روزهای خوبی را نمی‌گذارند.

خالقی تصریح کرد: رکود تورمی باعث می‌شود که بخش تولید نتواند ظرفیت‌های خالی خود را پر و از ظرفیت مناسب خود استفاده کند و در نتیجه، وضعیت تولید از گذشته نیز وخیم‌تر شده و بازار وضعیت مساعدی ندارد.

او با اشاره به وعده سپهوند درباره قطع حداقلی گاز صنایع، در پایان خطرنشان کرد: به اعلام مراجع رسمی، زمستان امسال سرد و خشک، و نه بسیار سرد و پربارش، خواهد بود. اگر اکنون وعده‌ای هم داده می‌شود، تنها مبتنی بر حدس و گمان است؛ اما اگر تغییری در سرمای هوا ایجاد شود، تولید گاز ما قطعا پاسخگوی نیاز صنایع نخواهد بود.