رامتین موثق

در هفته جاری نیز بحران آلودگی مهمان شوم کلانشهرهاست و امیدی به رفع زودهنگام آن وجود ندارد. دولت در مواجهه با این بحران فعلا به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها بسنده کرده است و باید منتظر باد و باران برای رفع این مشکل شد.

در این روزها کارشناسان متعددی تاکید کردند که مهمترین علت چالش آلودگی هوا را باید در خودروهای فرسوده جست‌وجو کرد که در سطح شهر تردد می‌کنند و مصرف سوخت و آلایندگی بالایی دارند. در این اوضاع اسقاط خودروهای فرسوده اهمیتی دوچندان یافته است و بنا به اهداف تعیین شده در برنامه هفتم، سالانه 500 هزار دستگاه خودروی فرسوده باید از مدار حمل‌ونقل خارج شوند. سال گذشته نیز برخی فعالان حوزه اسقاط نوید جهش در این مهم را دادند و حدود 350 هزار دستگاه خودرو در سال 1403 اسقاط شد که باز هم بهترین حالت اسقاط کشور، نسبت به هدف تعیین شده و نیاز کشور، فاصله معنی‌داری دارد.

بخش اعظمی از موتورسیکلت‌های فرسوده کشور در بخش خدمات مشغول به کارند و بخشی از معیشت مردم با این دستگاه‌ها تامین می‌شود. کسی که با کمترین امکان و سرمایه معیشت خود را تامین می‌کند، چطور حاضرست وسیله کار خود را از دست بدهد چرا که برای جایگزین کردن موتورسیکلت، نیازمند مبلغ سنگینی است

فاصله میان بهترین حالت اسقاط و هدف تعیین شده، نشان دهنده چالش‌های جدی در پیشرفت اسقاط خودروهای فرسوده است.

کشنده‌ها و موتورسیکلت‌ها؛

 فرسوده‌ترین بخش ناوگان حمل‌ونقل

آمارهای موجود در کشور حاکی از آنند که بیشترین فرسودگی متعلق به کشنده‌ها و موتورسیکلت‌ها است به صورتی که 14 تا 17 هزار کشنده فرسوده، با عمر بیش از 50 سال، در صف اسقاط قرار دارند که به گفته معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری کشور، مشوق‌های مالی نیز برای اسقاط این کشنده‌ها درنظر گرفته شده است.

همچنین حدود 14 میلیون موتورسیکلت فعال تردد می‌کنند که بیش از 11 میلیون آن‌ها در دسته فرسوده قرار می‌گیرند. این حجم به معنی آن است که بیش از سه‌ چهارم ناوگان به ‌طور بالقوه آلاینده، پرمصرف و فاقد استانداردهای نوین هستند. دولت در این بخش هم مدعی است مشوق‌های مالی نظیر وام 120 میلیونی درنظر گرفته است اما به گفته رئیس انجمن تولیدکنندگان موتورسیکلت، ظرفیت اجرای طرح تنها برای 110 هزار دستگاه فراهم است و برای باقی موتورسیکلت‌های فرسوده، فعلا بودجه‌ای درنظر گرفته نشده است. «توسعه ایرانی» در گفت‌وگو با یک فعال حوزه اسقاط، به چالش‌های اسقاط در کشور در سال 1404 پرداخته است.

کاهش 50 درصدی اسقاط در سال جاری

رئیس هیات‌مدیره انجمن کارفرمایی مراکز اسقاط کشور در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره وضعیت اسقاط در سال 1404، گفت: اکنون وضعیت آلودگی هوای کشور، همه کارها را به تعطیلی کشانده و این وضعیت با مقدماتی که برای اسقاط تهیه و فراهم شده است، هماهنگی ندارد.

رئیس هیات‌مدیره انجمن کارفرمایی مراکز اسقاط کشور در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: در سال 1403، که بهترین سال اسقاط بوده است، 340 هزار خودروی فرسوده از شبکه حمل‌ونقل کشور خارج شد. همچنین در برنامه هفتم پیش‌بینی شده است که در سال باید 500 هزار خودروی فرسوده اسقاط شود. حال‌آنکه اسقاط خودرو در سال جاری به بیش از 250 هزار دستگاه نمی‌رسد. نسبت به سال گذشته نیز شاهد  50 درصد کاهش در اسقاط خودرو هستیم

حسن کریمیان یادآوری کرد: در سال 1403، که بهترین سال اسقاط بوده است، 340 هزار خودروی فرسوده از شبکه حمل‌ونقل کشور خارج شد. همچنین در برنامه هفتم پیش‌بینی شده است که سالانه باید 500 هزار خودروی فرسوده اسقاط شود.

او تاکید کرد: با این نوع عمل و کارکرد کنونی، پیشرفتی در تحقق اهداف برنامه هفتم حصول نخواهد شد زیرا مشکلات فراوانی داریم؛ اما با این وجود، رسیدن به هدف اسقاط 500 هزار خودروی فرسوده در سال، راهکارهای مشخصی دارد.

این مقام صنفی درباره راهکارهای افزایش اسقاط در کشور، توضیح داد: مهمترین بخش اسقاط برای مصرف‌کننده خودروهای فرسوده، برگه اسقاط است اما مصرف‌کنندگان این برگه اسقاط محدودند و محدودیت آن مربوط به تولیدکنندگان خودروهای داخلی، واردکنندگان و مونتاژکاران خودرو است. به علت وضعیت نامناسب اقتصادی، واردکنندگان و مونتاژکاران با محدودیت‌هایی نظیر محدودیت ارزی مواجهند. در تولید داخلی نیز مشکلات فراوانی داریم به صورتی که تولید فعلی با هدف تعیین شده تولید 1.5 میلیون خودرو در سال فاصله دارد. 

کریمیان با اشاره به اینکه تولید هر 2 خودروساز بزرگ کشور نسبت به سال گذشته کاهشی بوده است، افزود: به دلیل این مشکلات، توانایی استفاده از برگه اسقاط محدود شده و توان مالی مراکز اسقاط نیز با محدودیت‌هایی مواجه است؛ بالاخره هر بنگاه اقتصادی یک توان محدودی دارد.

او درباره آمار اسقاط کشور در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته و در مقیاس هدف تعیین شده برنامه هفتم، اعلام کرد: اگر بتوانیم با تلاش بسیار، خود را با همه مشکلات سازگار کنیم، اسقاط خودرو در سال جاری به بیش از 250 هزار دستگاه نمی‌رسد که با این وضعیت تنها 50 درصد هدف تعیین شده برنامه هفتم محقق خواهد شد و 50 درصد دیگر باقی می‌ماند. وضعیت اسقاط در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نیز کاهشی است و نسبت به سال گذشته شاهد 50 درصد کاهش در اسقاط خودرو هستیم.

 صاحب موتورسیکلت

 با 8 میلیون تومان چه کار کند؟

رئیس هیات‌مدیره انجمن کارفرمایی مراکز اسقاط کشور درباره چالش‌های اسقاط موتورسیکلت‌های فرسوده، بیان کرد: در بحث اسقاط موتورسیکلت هم مشکل زیرساخت‌ها را داریم و هم مبالغ پرداختی بابت اسقاط موتورسیکلت، اصلا انگیزه‌ای برای دارنده این دستگاه فرسوده ایجاد نمی‌کند.

کریمیان ادامه داد: بخش اعظمی از موتورسیکلت‌های فرسوده کشور در بخش خدمات مشغول به کارند و بخشی از معیشت مردم با این دستگاه‌ها تامین می‌شود. کسی که با کمترین امکان و سرمایه معیشت خود را تامین می‌کند، چطور حاضرست وسیله کار خود را از دست بدهد چرا که برای جایگزین کردن موتورسیکلت، نیازمند مبلغ سنگینی است.

به گفته او، اکنون هیچگونه‌ انگیزه‌ای برای اسقاط موتورسیکلت‌های فرسوده وجود ندارد و مشوق‌های پیش‌بینی شده نیز جذاب نیستند و نبود این جذابیت برای اسقاط موتورسیکلت‌ها، مشکل‌آفرینی می‌کند.

این مقام صنفی مطرح کرد: به صاحب یک موتورسیکلت فرسوده، برگه اسقاطی به ارزش 8 میلیون و 700 هزار تومان تحویل می‌دهند؛ صاحب این دستگاه با 8 میلیون و 700 هزار تومان چه کار می‌خواهد بکند؟ اکنون اگر بخواهد یک موتورسیکلت جدید خریداری کند، حداقل به 150 تا 300 میلیون تومان نیاز دارد بنابراین باید پرسید صاحب موتورسیکلت فرسوده چطور می‌خواهد باقیمانده مبلغ را برای خرید یک دستگاه نو تهیه کند؟

حسن کریمیان: به صاحب یک موتورسیکلت فرسوده، برگه اسقاطی به ارزش 8 میلیون و 700 هزار تومان تحویل می‌دهند؛ صاحب این دستگاه اکنون اگر بخواهد یک موتورسیکلت جدید خریداری کند، حداقل به 150 تا 300 میلیون تومان نیاز دارد. همچنین صاحب کشنده فرسوده برای اسقاط خودروی خود، 1.5 میلیارد تومان دریافت می‌کند اما باید چندین میلیارد به آن اضافه کند تا یک دستگاه نو بخرد. مشوق مالی دولت هم قطعا انگیزه‌ای برای افزایش اسقاط در کشنده‌ها و موتورسیکلت‌های فرسوده به وجود نمی‌آورد

کریمیان همچنین درباره مشوق‌های اعطایی برای اسقاط موتورسیکلت گفت: وام‌هایی که برای صاحبان موتورسیکلت‌های فرسوده پیش‌بینی شده است یا واقعا در دسترس نیستند و یا برای دریافت آن به دوندگی زیادی لازم است. شخصی که درگیر تهیه معیشت روزانه خود است، چطور باید برای این رفت‌وآمدهای اداری وام وقت بگذارد تا به این پول برسد؟ 

او تصریح کرد: پس در بحث اسقاط موتورسیکلت مشکلات فراوانی داریم که یکی از آن‌ها ارزش پایین برگه اسقاط و نبود مشوق است.

تمام زندگی یک راننده

 همان دستگاه 50 ساله است

رئیس هیات‌مدیره انجمن کارفرمایی مراکز اسقاط کشور با اشاره به برنامه اسقاط 17 هزار دستگاه کشنده فرسوده، تاکید کرد که در این بخش نیز با نبود جذابیت برای اسقاط مواجهیم.

کریمیان افزود: به دلیل وضعیت اقتصادی و معیشتی بد کشور، اکنون تمام زندگی یک راننده همان دستگاه کشنده‌ای است که با عمر بیش از 50 سال مشغول به کار است و رزق و روزی یک خانوار با آن تامین می‌شود. این راننده نیز توان مالی ندارد که برای اسقاط خودروی خود، 1.5 میلیارد تومان دریافت کند اما چندین میلیارد به آن اضافه کند تا یک دستگاه کامیون نو بخرد. بنابراین توان این کار هم وجود ندارد و متاسفانه موارد پیش‌بینی شده پاسخگوی نیاز مردم نیست. او درباره مشوق‌های مالی دولت در این بخش، عنوان کرد: مشوق مالی دولت قطعا انگیزه‌ای برای افزایش اسقاط در کشنده‌های فرسوده به وجود نمی‌آورد و در حال حاضر، اصلا رغبتی برای این کار وجود ندارد.

آلودگی به مسئله جانی و انسانی 

تبدیل شده است

این مقام صنفی همچنین اظهار داشت: نکته‌ای که اکنون کمتر به آن توجه می‌شود، بعد انسانی و جانی چالش آلودگی است. به عنوان یک انسان وظیفه داریم که این آگاهی را به مردم برسانیم که این چالش‌ها در حال بازی با جان مردم هستند.

کریمیان تصریح کرد: اکنون در بحث اسقاط باید جنبه‌های ترافیک و ... را فراموش کنیم چراکه خود آقایان علنا اعلام کرده‌اند در هر ساعت، 1 ایرانی به دلیل آلودگی هوا از دنیا می‌رود. در تصادفات جاده‌ای کشور حدود 17 هزار نفر را از دست می‌دهیم در صورتی که سالانه به دلیل آلودگی هوا، 60 هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند. افراد باقیمانده نیز با مشکلات درمان و تهیه دارو و غیره دست به گریبان می‌شوند که مشکلات فراوانی برای کشور ایجاد می‌کند.

او در پایان خاطرنشان کرد: اگر دولت و کل حاکمیت در موضوع اسقاط ورود و این معضل را حل نکنند، چالش‌ها نیز روز به روز عمیق‌تر می‌شوند.