یک کارشناس با اشاره به انتفاع الیگارش‌ها از ارز ۲۸۵۰۰ تومانی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»:
برنج با وجود ارز ترجیحی به ۸ برابر قیمت فروخته می‌شود
رامتین موثق
چهارشنبه 7 آبان در صحن علنی مجلس چندین مسئول از جمله وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه، به توضیح برخی مسائل پرداختند و محوریت این بحث‌ها درباره ارز ترجیحی، به بهانه تخصیص دیرهنگام این ارز به نهاده‌های دامی، بود.
یک کارشناس اقتصادی: می‌توان گفت هر کالایی که ارز ترجیحی دریافت کرده است، چند ده درصد تورم را نیز تجربه کرده و این نشان می‌دهد که تخصیص ارز ترجیحی یک سیاست غلط است فلذا مقام سیاستگذار پولی و ارزی نباید به این توزیع فساد و رانت ادامه بدهد چرا که باعث می‌شود ذخایر و منابع ارزی ما به ثمن بخس در اختیار یک طبقه رانتی و الیگارش قرار بگیرد
حمید پورمحمدی در سخنان خود به نقد ارز ترجیحی پرداخت و گفت: «ارز برنج را با نرخ ۲۸.۵۰۰ تومان تخصیص می‌دهیم که به قیمت نهایی ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان به دست مردم برسد اما به ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان می‌رسد. دولت پولش را داده اما به نرخ چند برابری به دست مردم می‌رسد. این نشان‌دهنده اشکال جدی در سازوکار موجود است.» او در نهایت تاکید کرد که روش فعلی ناکارآمد است و هم مردم ناراضی هستند و هم دولت بار مالی این مسئله را به دوش می‌کشد. می‌توان این سخنان پورمحمدی را نشانه‌ای از تصمیم دولت برای تغییر نظام تخصیص ارز ترجیحی در بودجه 1405 دانست.
وزیر اقتصاد نیز در ابتدای کار خود به عزم دولت برای تک‌نرخی کردن ارز اشاره کرده بود اما رئیس بانک مرکزی اکنون به مخالف تغییر ارز ترجیحی تبدیل شده است و ماه گذشته فرزین بر تورم‌زا بودن افزایش نرخ ارز ترجیحی اشاره کرده بود. این دیدگاه فرزین را می‌توان در نتیجه سیاست‌های تثبیت بانک مرکزی دانست که چندین سال در حال اجراست اما به نظر، ناموفق در کنترل نرخ ارز بازار آزاد بوده است و به صورت مداوم فاصله نرخ ارزهای رسمی با نرخ بازار آزاد در حال افزایش است.
این گزارش بر محوریت ارزیابی تخصیص ارز ترجیحی، نظام ارزی چندنرخی ایران و نقش بانک مرکزی تنظیم شده است.
رشد قیمت دلار در نتیجه تداوم
سیاست ارز ترجیحی
یک تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، در ارزیابی خود از سیاست ارز ترجیحی، مطرح کرد که می‌توان رشد قیمت دلار را در چندسال اخیر، نتیجه تداوم سیاست‌های غلط ارزی قبلی، از جمله تخصیص ارز ترجیحی دانست.
احمد جانجان افزود: ما تجربه کافی برای کنار گذاشتن این سیاست ارزی را داریم ولی متاسفانه فرزین با اصرار بر پرداخت ارز موهوم 28500 تومانی تحت لوای ارز ترجیحی، یک رانت ارزی را توسعه داده است.
او با اشاره به آمار تورمی اقلامی که ارز ترجیحی دریافت کردند، بیان داشت: می‌توان گفت هر کالایی که ارز ترجیحی دریافت کرده است، چند ده درصد تورم را نیز تجربه کرده و این نشان می‌دهد که تخصیص ارز ترجیحی یک سیاست غلط است فلذا مقام سیاستگذار پولی و ارزی نباید به این توزیع فساد و رانت ادامه بدهد چرا که باعث می‌شود ذخایر و منابع ارزی ما به ثمن بخس در اختیار یک طبقه رانتی و الیگارش قرار بگیرد.
احمد جانجان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اگر به سمت سیاست تک‌نرخی شدن ارز حرکت نکنیم، دچار Collapse یا سقوط خواهیم شد و اگر تاکنون دچار این وضعیت نشده‌ایم، به دلیل وجود 50 میلیارد دلار پول فروش نفت و میعانات است. تا دچار سقوط در استهلاک صنایع، استاندارها و تکنولوژی و گرفتار کوتاه شدن زنجیره تولید در نتیجه هوش مصنوعی و دستگاه‌های نسل جدید نشدیم، باید برای اصلاح نظام ارزی دست بجنبانیم
این کارشناس حوزه اقتصاد در نقد فرزین گفت: در اقتصاد یک موضوعی به نام تخصیص بهینه منابع وجود دارد و این جزو اصول بدیهی اقتصاد است و برای آقای فرزین که در کسوت یک اقتصاددان و استاد دانشگاه قرار دارد و این موضوعات را به دانشجویان درس می‌دهد، شایسته نیست که به همین اصول هم پایبند نباشد.
جانجان درباره تاثیر تخصیص ارز ترجیحی بر افزایش قیمت ارز، تصریح کرد: می‌توان گفت با 8 نرخ ارز دخایر و منابع خود را تلف کردیم بنابراین زمانی که دست کشور از ذخایر خالی است، نمی‌توان مقابل هرگونه نوسان و یا کانال آربیتراژی تحمیلی مقاومت کرد و در مواجه با بحران‌هایی نظیر جنگ، اختیار تثبیت بازار را نداریم.
برخی با ارز ترجیحی
یک شبه پولدار شدند
این تحلیلگر بازارهای مالی درباره سیاست تثبیت بانک مرکزی، اظهار کرد: سیاست تثبیت یک ادبیات است که ذیل ادبیات سه‌گانه ناممکن ماندل و فلمینگ معنا پیدا می‌کند و بدون رعایت همان بحث سه‌گانه ناممکن، نمی‌توان تثبیت را ادامه داد.
به گفته جانجان، سیاست تثبیت در بسیاری از کشورهای همسایه ما اجرا می‌شود و نمونه بارز آن تثبیت نرخ درهم در برابر دلار در نرخ ۳.۶۷ است ولی سیاست تثبیت را با رعایت سه‌گانه ناممکن اجرا می‌کنند.
او درباره این سه‌گانه توضیح داد: این اصل به ما سه گزینه اما دو حق انتخاب می‌دهد. یعنی باید از بین تثبیت نرخ ارز، حساب سرمایه و سیاست پولی مستقل، فقط دو گزینه را انتخاب کرد. سیاستگذار ارزی و پولی می‌خواهد نرخ ارز را تثبیت کند پس تثبیت نرخ ارز انتخاب اول است و در اینجا باید بین سیاست پولی مستقل و یا تعیین تکلیف باز یا بسته بودن حساب سرمایه یک گزینه دیگر را انتخاب کرد. طبها به خاطر تحریم، می‌خواهیم حساب سرمایه در اختیار خودمان باشد پس دیگر نمی‌توان سیاست پولی مستقل داشت. امارات هم همین دو گزینه را انتخاب کرده اما سیاست پولی این کشور در گرو سیاست‌های پولی فدرال رزرو است.
این کارشناس سیاست تثبیت در ایران را گفتمان‌سازی تقلبی، غیرکارشناسی و غیراقتصادی توصیف و تاکید کرد: این گفتمان‌سازی برای تداوم بخشیدن به توزیع رانت به شکل سازمان‌یافته است زیرا برخی با دریافت ارز 28500 تومانی یک شبه و ناگهانی پولدار شدند و هزاران مفسده دیگر نیز در نتیجه تداوم این سیاست رخ داده است.
8 برابر شدن برنج به دلیل نظام ارزی چندنرخی
جانجان عنوان کرد: ما 7 و 8 نرخ ارز داریم و مانند اینست که یک انسان از خود هفت یا هشت شخصیت مختلف داشته باشد و چنین انسانی دچار بیماری روحی است. سیاست ما هم دچار بیماری است و داشتن چند نرخ مانند نرخ ارز ترجیحی، نیما، تالار اول، تالار دوم و ... مسخره است.
اکنون به هر کیلو برنج ارز 28500 تومانی تخصیص داده می‌شود و حتی اگر برای فروش آن حاشیه سود 100 درصدی درنظر بگیریم، قیمت برنج باید کیلویی 60 هزارتومان باشد اما اکنون 8 برابر شده و کیلویی 250 هزار تومان فروخته می‌شود. این وضعیت زمانی جالب می‌شود که بدانیم قیمت جهانی برنج در کف قیمتی 7 ساله خود قرار گرفته اما در ایران سقف‌های جدید قیمتی را می‌شکند. این مشکلات به این دلیل است که بانک مرکزی ما ارز را تک‌نرخی نمی‌کند
او تصریح کرد که اختلاف ایجاد کردن بین نرخ‌های ارز، مفسده ایجاد می‌کند. هیچ کالایی ارز رانتی نمی‌گیرد مگر اینکه به نرخ بازار آزاد، و چه بسا بیشتر از نرخ ارز آزاد، به مردم فروخته شود. این تحلیلگر با اشاره به تخصیص ارز ترجیحی به خودرو و گوشی و تبلت تا کنجاله سویا و نخود و لوبیا و غیره، افزود: اکنون به هر کیلو برنج ارز 28500 تومانی تخصیص داده می‌شود و حتی اگر برای فروش آن حاشیه سود 100 درصدی درنظر بگیریم، قیمت برنج باید کیلویی 60 هزارتومان باشد اما اکنون 8 برابر شده و کیلویی 250 هزار تومان فروخته می‌شود. در اینجا باید پرسید این سود به جیب چه کسانی می‌رود؟ این وضعیت زمانی جالب می‌شود که بدانیم قیمت جهانی برنج در کف قیمتی 7 ساله خود قرار گرفته اما در ایران سقف‌های جدید قیمتی را می‌شکند. این مشکلات به این دلیل است که بانک مرکزی ما ارز را
تک‌نرخی نمی‌کند.
مردم گرفتار سیاست‌های
الیگارش‌پرور شده‌اند
جانجان در ادامه، اظهار کرد: ما باید سیاست‌های پولی و مالی را، که هشت میلیارد بشر با آن زندگی می‌کنند، اجرا کنیم.
او اضافه کرد: 190 تا 195 کشور تورمی زیر 10 درصد دارند و حتی تورم 140 تا 145 کشور زیر 6 درصد است. خجالت‌آورست که مردم ایران گرفتار سیاست‌های اقتصادی الیگارش‌پرور شده‌اند که چندین و چندسال است تورم آنها را بین 40 تا 60 درصد نهادینه کرده است. بقیه کشورهای دنیا هم سیاست‌های غلط را اجرا کردند و بهد درس عبرت گرفتند و سیاست‌هایی را اجرا کردند که تورم آنها را به 6 درصد رسانده است. درست است که تحریمیم اما مگر آمریکا ما را مجبور کرده که چندین نرخ ارز داشته باشیم و ذخایر خود را نابود کنیم؟
گفتمان‌سازی تقلبی درباره سیاست تثبیت، برای تداوم بخشیدن به توزیع رانت به شکل سازمان‌یافته است زیرا برخی با دریافت ارز 28500 تومانی یک شبه و ناگهانی پولدار شدند و هزاران مفسده دیگر نیز در نتیجه تداوم این سیاست رخ داده است
این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد که البته در نفوذی بودن افرادی که این سیاست‌ها را تداوم می‌دهند، واقعا باید شک کرد زیرا این افراد رانت را همواره شیرین‌تر می‌کنند تا عده‌ای وسوسه شوند تا برای منافع شخصی خود از منافع ملی چشم بپوشند.
بدون تک‌نرخی شدن ارز سقوط می‌کنیم
جانجان تصریح کرد: ما باید به سمت سیاست تک‌نرخی کردن ارز برویم و از طرف دیگر ارتباطات خود را با جهان افزایش دهیم و راه دیگری باقی نمانده است.
به اعتقاد او، اگر به سمت سیاست تک‌نرخی شدن ارز حرکت نکنیم، دچار Collapse یا سقوط خواهیم شد و اگر تاکنون دچار این وضعیت نشده‌ایم، به دلیل وجود 50 میلیارد دلار پول فروش نفت و میعانات است.
این تحلیلگر بازارهای مالی ادامه داد: تا دچار سقوط در استهلاک صنایع، استاندارها و تکنولوژی و گرفتار کوتاه شدن زنجیره تولید در نتیجه هوش مصنوعی و دستگاه‌های نسل جدید نشدیم، باید برای اصلاح نظام ارزی دست بجنبانیم.
جانجان در نهایت خاطرنشان کرد: مسئولین متوجه نیستند که در حال سقوط به داخل گودالی هستیم که کف آن پر از شیشه خرده است؛ مسئولین فکر می‌کنند در این چاه آب وجود دارد در صورتی که آن تلالو آب نیست، انعکاسات شیشه خرده‌هاست!
دیدگاه تان را بنویسید