قیمت نفت بیشترین افزایش را در میان تمام کالاها تجربه کرد

تشدید تنش‌ها بین اسرائیل و ایران که با حملات اسرائیل در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ آغاز شد، شوک‌های شدیدی به بازارهای جهانی کالا وارد کرد. این عملیات که اسرائیل آن را «طلوع شیران» نامید، بزرگ‌ترین اقدام نظامی علیه ایران از زمان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ میلادی بوده است. این گزارش به بررسی تغییرات چشمگیر قیمت کالاهای کلیدی و عوامل ژئوپولیتیکی پشت پرده نوسانات بازار می‌پردازد.

به گزارش تجارت‌نیوز، درگیری اسرائیل و ایران باعث نوسانات چشمگیری در قیمت کالاها شد. این نوسانات به‌ویژه در نفت، که در اولین روز حملات بیش از هفت درصد افزایش قیمت پیدا کرد، نمود یافته است. از آنجا که سرمایه‌گذاران کم‌ریسک همواره در پی دارایی‌های امن هستند، قیمت طلا باز هم افزایش یافت و به بالاترین سطح چندماهه اخیر رسید اما قیمت نقره تغییر چندانی پیدا نکرد. معیارهای عدم قطعیت بازار نیز به سطحی رسیدند که از اوایل سال ۲۰۲۲ مشاهده نشده بود. تأثیر این درگیری فراتر از تغییرات قیمت‌های لحظه‌ای است و تهدیداتی مانند بسته شدن مسیرهای حیاتی عرضه مانند تنگه هرمز نگرانی‌های اساسی برای بازار ایجاد کرده است.

قیمت نفت بیشترین افزایش را در میان تمام کالاها تجربه کرد که نشان‌دهنده نگرانی‌های لحظه‌ای در مورد اختلالات عرضه و ثبات منطقه‌ای است. در ساعت 4:30 صبح روز 13 ژوئن به وقت ایران، قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت به‌یکباره هفت واحد درصد رشد کرد. عملکرد هفتگی نفت با افزایش ۱۲.۵ درصدی نفت خام وست تگزاس اینترمدیت (WTI) از ۶۵.۲۹ دلار در ۹ ژوئن به ۷۳.۴۲ دلار در ۱۳ ژوئن، حتی چشمگیرتر نیز بود. نفت خام برنت نیز از ۶۷.۰۳ دلار به ۷۴.۶۵ دلار (۱۱.۴ درصد) افزایش یافت. از این رو، نگرانی‌هایی درباره اختلال و کاهش میزان عرضه پس از حملات به زیرساخت‌های انرژی ایران به وجود آمد. این نگرانی‌ها در کنار احتمال بسته شدن تنگه هرمز که ۲۰ درصد از ترانزیت جهانی نفت را مدیریت می‌کند، باعث افزایش پیش‌بینی‌ها از قیمت نفت شد. پیش‌بینی گلدمن ساکس این است که اختلال کامل عرضه ایران می‌تواند قیمت نفت برنت را به بالای ۹۰ دلار به ازای هر بشکه برساند. جی‌پی مورگان نیز سناریوی بدبینانه‌ای دارد که در صورت بسته شدن تنگه هرمز قیمت‌ها را بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار به ازای هر بشکه پیش‌بینی می‌کند.

قیمت طلا جذابیت سنتی خود به‌ عنوان دارایی امن را نشان داد، اگرچه واکنش اولیه کمتر از افزایش قیمت نفت بود. عملکرد طلا با افزایش هفتگی ۱.۳ درصدی، افزایش ماهانه پنج درصدی و افزایش سالانه درخور توجه ۴۶.۹ درصدی، نشان‌دهنده حرکت قوی بنیادی بود. عوامل دیگری در کنار عدم قطعیت ژئوپولیتیکی که تقاضای دارایی امن را تحریک کرد نیز تاثیرگذار بودند؛ برای مثال ضعف دلار که جذابیت طلا را افزایش داد و افزایش قیمت طلا در بازارهای هند در ۱۳ ژوئن.

مهم‌ترین خبر تأثیرگذار بر بازار، تهدید ایران به بستن تنگه هرمز بود. این گذرگاه ۲۰ درصد از مصرف جهانی نفت را مدیریت می‌کند، مهم‌ترین نقطه ترانزیت نفت در جهان محسوب می‌شود و دارای عرضی باریک به اندازه ۳۳ کیلومتر در کوچک‌ترین بخش خود است. تحلیلگران انتظار دارند نوسانات در کوتاه‌مدت ادامه یابند. قیمت نفت ممکن است در صورت ادامه اختلالات عرضه بالا باقی بماند؛ طلا احتمالاً تقاضای دارایی امن خود را حفظ کند و بازارهای غلات ممکن است در صورت اختلال در مسیرهای حمل‌ونقل، نوسانات بیشتری پیدا کنند.

مدت و گستره درگیری تعیین‌کننده تأثیرات ماندگار بازار خواهد بود. بسته شدن طولانی‌مدت تنگه هرمز می‌تواند بازارهای نفت جهانی را تغییر اساسی دهد. تنش‌های ژئوپولیتیکی پایدار ممکن است یک حق بیمه ریسک دائمی در قیمت کالاها ایجاد کند. همچنین تلاش‌ها برای تنوع‌بخشی به زنجیره‌های تأمین ممکن است در نتیجه بحران تسریع شوند. تا زمانی که این وضعیت به سمت حل و فصل یا ثبات حرکت کند، بازارهای کالا با ریسک‌های بالا مواجه خواهند بود.