رئیس انجمن سنگ آهن در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»:
با ادامه ناترازی انرژی، فاتحه معادن کوچک و متوسط خوانده است
رامتین موثق
علاوه بر بخش خانگی، صنایع و معادن نیز درگیر تشدید ناترازی برق در کشور هستند و حتی زودتر از بخش خانگی به خاموشی فرورفتند و آثار این قطعی برق‌ها خود را در رشد اقتصادی پایین و تورم بالا نشان داده است به صورتی که رکود تورمی، بر خلاف ادعای مسئولین اقتصادی دولت گذشته، هر لحظه شدیدتر می‌شود.
یکی از بخش‌های دست به گریبان با این خاموشی‌ها، معادن و صنایع معدنی هستند که مشکل خاموشی هم به مشکلات دیگر آنها نظیر حقوق دولتی معادن اضافه شده است. حتی وزیر صمت هم روز یکشنبه 5 خرداد در همایش روز ملی معدن، به این بحران صنایع اشاره کرد و گفت: «بخش زیادی از معادن غیر فعال شده و رویکرد دولت چهاردهم، تحول در حکمرانی و دوری گزیدن از تصدی‌گری است.» محمد اتابک با بیان اینکه در بخش معادن با چالش انرژی و سوخت مواجهیم، افزود: «برای تامین سوخت معادن برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است و باید آنها را تغذیه و پایش کنیم تا از این مسیر اتفاقی برای معادن نیافتد.» وزیر صمت درباره دیگر مشکلات معادن نیز اظهار کرد: «معادن با شرایط بانکی حالِ حاضر قادر به تامین مالی نیستند و لازم است صندوق معدنی، اوراق مشارکت مبتنی بر صنایع معدنی و ... را در تأمین مالی معدن در نظر بگیریم تا معدن را به جایگاه واقعی برسانیم.» اتابک همچنین تصریح کرد: در میزان اکتشاف در گزارشی که رئیس سازمان زمین شناسی دادند، مشخص است که به رشد ۱۳ درصدی دیده‌شده در برنامه هفتم توسعه نخواهیم رسید.
به خاطر توانی که خداوند به سرزمین ایران داده، می‌توانیم شعار معدن به جای نفت را سر دهیم و یا اینکه در بخش معدن از رشد ۱۳ درصدی صحبت کنیم؛ اما وقتی وارد عمل می‌شویم، می‌بینیم که نه ملزومات را داریم و نه توان تهیه آنها را، و به این ترتیب درمی‌یابیم که امکان تحقق این شعار موجود نیست
حتی اذعان به این مشکلات هم مانع نشد که اتابک شعارهای گذشته را تکرار نکند. وی گفت: «نه تنها نقش بنیادین برای معدن قائلیم، بلکه معتقدیم تاکید بر بخش معدن به جای درآمدهای نفتی کار بسیار شایسته‌ای است. ما اکتشاف معادن را موتور محرک این بخش می‌بینیم زیرا بازتعریف نقش معدن از اکتشاف شروع می‌شود. هرچند این کار دشوار، ولی انجام‌شدنی است و امیدواریم با حضور بخش خصوصی به سرانجام برسد تا ما به عنوان جهش‌دهنده و اوج‌دهنده عرصه معدن شناخته شویم.» در برنامه هفتم توسعه نیز برای بخش معدن رشد 13 درصدی درنظر گرفته شده است. اما با این بحران‌هایی که خود عالی‌ترین مقام صنعتی کشور هم به آن معترف است، آیا می‌توان این شعارها را عملی دانست؟
اعتراض صنایع و معادن به رئیس‌جمهور
با تشدید بحران ناترازی انرژی در سال 1404 و آغاز خاموشی‌ها از اردیبهشت، چندی از فعالان صنعتی و معدنی درباره ادامه این روند به رئیس‌جمهور معترض شدند. 25 اردیبهشت امسال، تشکل‌های بزرگ صنایع معدنی، فولادی و سیمانی در نامه‌ای مشترک به مسعود پزشکیان خواستار بازنگری در اعمال محدودیت‌های ۹۰ درصدی برق به صنایع فولادی، معدنی و سیمانی با قید فوریت شدند.
به گفته این تشکل‌های صنفی که صدای کارخانجات دولتی و خصوصی بخش فولاد، معدن و سیمان محسوب می‌شوند، اعمال محدودیت مصرف به اندازه ۱۰ درصد دیماند کارخانجات در عمل به منزله توقف تولید و تعطیلی کامل کارخانجات زنجیره فولاد، سیمان، معدن و صنایع معدنی است. مدیران این شرکت‌ها از یک سو به عنوان عضوی از جامعه نگران خاموشی‌ها و مشکلات ناشی از آن برای شهروندان و از سوی دیگر نگران وضعیت تولید، تعهدات به بازار و مشتریان داخلی و صادراتی و توقف صنایع پایین‌دستی، عدم امکان پرداخت به موقع تعهدات به کارکنان، پیمانکاران، بانک‌ها و اشخاص حقیقی و حقوقی و تبعات منفی این تصمیم بر سهامداران و بازار سرمایه هستند.
نویسندگان این نامه از رئیس‌جمهور خواستند تا به وزرای کشور و نیرو دستور دهد با بررسی همه‌جانبه تبعات محدودیت‌های اعمال شده به صنایع فولادی، معدنی و سیمانی دستور صادره را به قید فوریت بازنگری کنند و برنامه‌ریزی در جهت کاهش محدودیت‌های اجباری با مشارکت وزارت صمت و تشکل‌های تخصصی به‌گونه‌ای باشد که کمترین آسیب ممکن به این صنایع وارد شود.
مرگ خاموش معادن در سایه قطعی برق
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران نیز در پاسخ به این پرسش خبرنگار ایلنا که «چه تعداد از معادن کشور در حال حاضر تعطیل‌اند؟» گفت: بیش از ۱۲ هزار معدن در کشور داریم که از این تعداد، ۷ هزار و ۷۰۰ معدن یعنی بیش از ۵۰ درصد، تعطیل‌اند.
وقتی صنایع پایین دست انرژی ندارند، تعطیل می‌شوند و از ۱۲ ماه ۷ ماه بیشتر کار نمی‌کنند و بقیه ماه‌های سال را تعطیل هستند. اینکه یک کارخانه با ۴۰ تا ۵۰ درصد زیر ظرفیت خود می‌خواهد کار کند یعنی تقاضا برای مواد اولیه آن صنعت کمتر می‌شود و بنابراین معادن هم تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند و نمی‌توانند با ظرفیت واقعی خود کار کنند
بهرام شکوری تصریح کرد: زنجیره تعطیلی معادن از سنوات گذشته آغاز شده است و در حال حاضر نیز ادامه دارد و هر روز به تعداد معادن تعطیلِ کشور افزوده می‌شود.
او ادامه داد: هرچند مشکلات زیادی موجب تعطیلی معادن شده‌اند؛ اما بحران ناترازی انرژی نیز مزید بر علت شده است. وقتی سه روز در هفته، برق صنعت فولاد قطع می‌شود و تولید آن کاهش پیدا می‌کند، طبیعی است که تقاضای آن برای صنایع بالادستی ازجمله معدن که زنجیره را تامین می‌کند هم کاهش می‌یابد. به عبارت دیگر، با کاهش در زنجیره تولید، تقاضا برای آن نیز کاهش می‌یابد.
گفتنی است، صنایع معدنی که از آن روزگاری به عنوان جایگزین درآمدهای نفتی صحبت می‌شد، حالا با چالش‌های جدی در تامین زیرساخت‌های اساسی همچون کمبود برق در تابستان و محدودیت گاز در زمستان روبه‌رو شده‌اند؛ چالشی که این روزها چرخ تولید معادن را از حرکت بازداشته است.
معادن با ظرفیت واقعی خود کار نمی‌کنند
رئیس انجمن سنگ آهن ایران در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره تاثیر ناترازی انرژی بر فعالیت معادن اظهار کرد: ناترازی انرژی از دو جنبه مستقیم و غیرمستقیم معادن را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد.
مهرداد اکبریان: همین داستانی که درباره حمل‌ونقل پیش آمده یکی از آثار ناترازی انرژی بر معادن است. وقتی در یک معدن محصول تولید می‌شود، این محصول باید از معدن خارج شود و یکی از بالاترین ظرفیت‌های حمل‌ونقل در کشور متعلق به معادن است. وقتی کامیونداران گازوئیل ندارند و یا دسترسی سخت به گازوئیل دارند، در نتیجه معادن نمی‌توانند نه بار ورودی و نه بار خروجی داشته باشند
مهرداد اکبریان درباره تاثیر غیرمستقیم ناترازی انرژی بر معادن توضیح داد: تاثیرات غیرمستقیم اینست که وقتی صنایع پایین‌دست انرژی ندارند، تعطیل می‌شوند و از ۱۲ ماه ۷ ماه بیشتر کار نمی‌کنند و بقیه ماه‌های سال را تعطیل هستند. اینکه یک کارخانه با ۴۰ تا ۵۰ درصد زیر ظرفیت خود می‌خواهد کار کند یعنی تقاضا برای مواد اولیه آن صنعت کمتر می‌شود و بنابراین معادن هم تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند و نمی‌توانند با ظرفیت واقعی خود کار کنند. او تصریح کرد: اگر مازاد تولیدات منابع هم در داخل مصرف شود، باید بازار صادراتی فراهم باشد اما با این شرایط قیمتی و شروطی هم که دولت برای صادرات گذاشته است، صادرات خیلی موفق و بهینه نخواهد بود.
فاتحه معادن قطعا خوانده است
نایب‌رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران درباره آثار مستقیم ناترازی انرژی بر معادن عنوان کرد: همین اکنون می‌بینیم که در همه معادن سر سوخت ماشین‌آلات داخل معدن مشکل وجو دارد.
اکبریان با اشاره به مشکل تامین سوخت در معادن، تاکید کرد: بحث قیمت با همه اهمیتی که دارد اولویت دوم است و اولویت اول اینست که تنها سوخت فراهم شود زیرا اصلا سوختی وجود ندارد.
او افزود: همین داستانی که درباره حمل‌ونقل پیش آمده یکی از آثار ناترازی انرژی بر معادن است. وقتی در یک معدن محصول تولید می‌شود، این محصول باید از معدن خارج شود و یکی از بالاترین ظرفیت‌های حمل‌ونقل در کشور متعلق به معادن است. وقتی کامیونداران گازوئیل ندارند و یا دسترسی سخت به گازوئیل دارند، در نتیجه معادن نمی‌توانند نه بار ورودی و نه بار خروجی داشته باشند.
به گفته رئیس انجمن سنگ آهن ایران، اگر ناترازی انرژی با همین روال پیش برود، فاتحه معادن کوچک و متوسط قطعا خوانده است و معادن بزرگ هم با یک تاخیر هفت تا هشت ماهه داخل همین گرداب خواهند افتاد.
فاصله زیاد شعار تا عمل
اکبریان درباره احتمال محقق شدن شعارهایی مانند جایگزینی معدن به جای نفت، بیان کرد: ما به لحاظ اینکه معادن خیلی خوب و ذخایر خوبی در زیرزمین داریم و یک پتانسیل کار و تلاش داریم، امکان بالقوه تحقق این شعار موجود است.
رئیس انجمن سنگ‌آهن در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اگر ناترازی انرژی با همین روال پیش برود، فاتحه معادن کوچک و متوسط قطعا خوانده است و معادن بزرگ هم با یک تاخیر هفت تا هشت ماهه داخل همین گرداب خواهند افتاد
او ادامه داد: به خاطر توانی که خداوند به سرزمین ایران داده، می‌توانیم شعار معدن به جای نفت را سر دهیم و یا اینکه در بخش معدن از رشد ۱۳ درصدی صحبت کنیم؛ اما وقتی وارد عمل می‌شویم، می‌بینیم که نه ملزومات را داریم و نه توان تهیه آنها را، و به این ترتیب درمی‌یابیم که امکان تحقق این شعار موجود نیست.
نایب‌رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران در نهایت تصریح کرد که متاسفانه بین شعار جایگزینی معدن به جای نفت تا اجرای آن بسیار فاصله است.
دیدگاه تان را بنویسید