سهمیه بنزین برای هر کدملی، طرحی خام است

یک اقتصاددان گفت: امروز نمی‌توان قیمت بنزین را افزایش داد به امید اینکه با اجرایی شدن پروژه‌های بلندمدت ساخت پالایشگاه‌ها، میزان افزایش عرضه، به کاهش قیمت بنزین منجر شود. با این وصف تلاش می‌شود تا در کوتاه مدت معضل بنزین هم به لحاظ قیمت و هم از نظر میزان مصرف حل شود. با وجود آنکه بر تبعات اقتصادی و اجتماعی نامطلوب افزایش بنزین وقوف دارند، می‌خواهند آن را به نحوی ساماندهی کنند که هم قیمت ۱۵۰۰ تومانی و ‌۳۰۰۰ تومانی با کاهش سهمیه ۶۰ لیتری حفظ شود و هم نرخ بالاتری برای افراد پر مصرف تعیین شود؛ یعنی بنزین با ۳ نرخ عرضه شود.

محمود جامساز در گفت‌وگو با اقتصاد24، تاکید کرد: برخی از اقتصادخوانده‌ها هم معتقد به واقعی کردن بهای بنزین هستند. باید گفت نفت متعلق به مردم است و قیمت فروش داخلی هر فرآورده نفتی توسط دولت باید بر اساس هزینه‌های تولید و یک سود متعارف تعیین شود. این موضوع را بنده تحت عنوان مبانی نظری حقوق مالکیت ملت دولت در دانشگاه شیراز در سال ۸۶ ارائه کردم که در چند نشریه از جمله نشریه معتبر و وزین بانک و اقتصاد که متأسفانه به دلایلی تعطیل شده است منتشر شد. اگر مصرف بنزین به یک معضل اساسی تبدیل شده، ناشی از بهای فروش آن نیست. اگر دولت تصور می کند با افزایش بهای بنزین، مصرف سوخت تنزل می کند در اشتباه است.

او درباره ساخت پالایشگاه بیان کرد: هر پالایشگاهی به‌طور متوسط پنج سال طول می‌کشد. مشروط بر اینکه نظیر هزاران طرح نیمه تمام در میانه راه رها نشود. پالایشگاه خلیج فارس ده سال طول کشید. پروژه آزاد راه تهران شمال پس از ۴ دهه هنوز ناتمام  و مصادیق دیگر بسیار است که ذکر آن‌ها موجب تطویل کلام است؛ بنابراین مسئله ساخت پالایشگاه باید در بلندمدت نگاه شود. ضمن آنکه منابع آن باید مشخص باشد. در حال حاضر چنین منابعی وجود خارجی ندارد.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره طرح اختصاص یارانه بنزین به کد ملی اظهار کرد: همه کد ملی دارند، اما همه که اتومبیل ندارند. آن‌هایی نیز که اتومبیل دارند، مالیات اتومبیل می‌دهند. آن‌ها عوارض پرداخت می‌کنند، آن‌ها کلی جرائم راهنمایی و رانندگی را پرداخت می‌کنند. کسی که فقط کد ملی دارد، اتومبیل و هزینه‌های مرتبط را هم ندارد برای چه باید از این یارانه استفاده کند؟ او که آن هزینه‌ها را متحمل نمی‌شود به‌نظرم این فکری خام و بی‌معنی است. یعنی چه؟ مثلا به خانمی هشتاد ساله بگویند کد ملی‌تان را بدهید، این هم سهمیه بنزین شما. می‌دانید چه فاجعه‌ای در بازار سیاه کوپن فروشی بنزین شروع می‌شود؟ چطور یک بازار بحرانی دوباره ایجاد خواهد شد؟

جامساز در پایان خاطرنشان کرد: این حرف‌ها افکار خام است که در موردش فکر نشده است. فقط چیزی گفته می‌شود. فکر نمی‌کنم بتوانند به نتیجه قطعی در مورد افزایش قیمت بنزین برسند، بدون اینکه بخواهند تبعات ناشی از آن را تحمل کنند.