حریری در بررسی حاشیه‌های موضوع «واردات لوازم خانگی»:
سیاست ممنوعیت واردات واکنشی است، نه بر اساس استراتژی
رامتین موثق
از سال ۱۳۹۷ واردات لوازم خانگی خارجی به کشور ممنوع شد. این تصمیم درراستای حمایت از تولیدات داخل اتخاذ شد و بنا بود این ممنوعیت تا سال ۱۴۰۰ ادامه داشته باشد. اما امسال در پنجمین سال این ممنوعیت هستیم و بازار و تولید لوازم خانگی بیش از پیش در بحران قرار گرفته است.
اولین زمزمه‌ها برای تغییر این سیاست، در 13 آذر امسال با اظهارات وزیر صمت آغاز شد. عباس علی‌آبادی تصریح کرده بود: محدودیت واردات معمولاً برای فراهم کردن فرصت برای تولیدکنندگان داخلی اعمال می‌شود، اما به نظر من در حال حاضر نباید محدودیتی برای واردات لوازم خانگی وجود داشته باشد.
اما دو روز گذشته بنابر بخشنامه‌ای اعلام شد واردات لوازم خانگی آزاد شده است. به گزارش ایلنا، مجوز واردات لوازم و تجهیزات برقی و گازسوز(لوازم خانگی) با استاندارد و برچسب انرژی فقط با دو رتبه برتر انرژی صادر شد. معاون اول رئیس‌جمهور، محمد مخبر، در بخشنامه‌ای مصوبه هیأت وزیران درخصوص مجوز واردات لوازم و تجهیزات برقی و گاز سوز (لوازم خانگی) با استاندارد و برچسب انرژی فقط با دو رتبه برتر انرژی را ابلاغ کرد. در این بخشنامه آمده است: واردات لوازم و تجهیزات برقی و گازسوز مشمول مقررات اجرای اجباری استاندارد معیار مصرف و برچسب انرژی، فقط با دو رتبه برتر انرژی و بر اساس آخرین ویرایش استاندارد ملی معیار مصرف انرژی تجهیزات انرژی بر برقی خانگی و گازسوز مشمول مقررات اجرای اجباری مجاز بوده و باید از واردات تجهیزات مذکور با رتبه‌های انرژی پایین‌تر جلوگیری به عمل آید.
تغییراتی در واردات
اعمال نشده است
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران در پاسخ به پرسشی درباره کم و کیف آزادسازی واردات لوازم خانگی گفت: واردات لوازم خانگی آزاد نشده است؛ تنها تغییری که در واردات این اقلام به وجود آمده این است که در واردات لوازم برقی و گازسوزی که واردات آنها پیش از این هم آزاد بود، رتبه انرژی ارتقا یافته و در واردات لوازمی مانند کولر گازی رده انرژی به حداقل A محدود شده است.
اکبر پازوکی در گفتگو با ایلنا ضمن تکذیب آزاد شدن واردات، افزود: همچنین تجهیزات این لوازم مانند موتور یخچال فریزر، پمپ ماشین‌های لباسشویی و ظرفشویی و از این قبیل هم مشمول این قانون می‌شود. بنابراین واردات محصولات گازسوز و برقی که رتبه‌های پایین‌تر از A دارد ممنوع شده و این موضوع ربطی به آزادسازی واردات لوازم خانگی ندارد.
اما سخنان مهمتر او درباره ارائه تسهیلات فقط به یک عرضه‌کننده است. این مقام صنفی در این خصوص عنوان کرد: در حال حاضر با کاهش قدرت خرید مردم تقاضا برای لوازم خانگی کاهش پیدا کرده است، در چنین شرایطی با دخالت مستقیم بانک‌ها در فروش لوازم خانگی ارائه تسهیلات به یک عرضه‌کننده منحصر شده است. پازوکی این اتفاق را سبب متضرر شدن 22 هزار عرضه‌کننده دیگر کشور دانست. اما هم در تولید و هم در تجارت ایران مسئله رانت مطرح است. در واکنش به خبر آزاد شدن واردات لوازم خانگی، احسان سلطانی، فعال رسانه‌ای در اکانت ایکس خود نوشت: 3 سال پیش تولیدکنندگان لوازم خانگی -مافیا- خواستار ممنوعیت واردات خارجی شدند تا بتوانند در بازار غیررقابتی داخل هر بنجلی به مشتری تحمیل کنند. ۳ سال پس از خالی کردن جیب ملت، واردات آزاد شد. محموله مافیا در گمرک گیر کرده؟
رئیس اتاق مشترک ایران و چین: هم در زمان آزاد بودن واردات و هم در زمان ممنوعیت آن، قاچاق در بازار لوازم خانگی رایج بود. دلیل تداوم قاچاق در این بازار، تعرفه بسیار بالای گمرکی است
سیاست‌ها واکنشی است نه استراتژیک
یک فعال اقتصادی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» تاکید کرد که سیاست‌های دولت در قبال واردات لوازم خانگی واکنشی بوده است و با برنامه‌ریزی و تعقل تعیین نشده بود.
مجیدرضا حریری اظهار کرد: هر نوعی حمایتی از هر چیزی در اقتصاد باید هدف، مدت و سقف داشته باشد. سیاست‌های ممنوعیت واردات گاه می‌تواند به حمایت از تولید داخل منجر شود اما باید بر اساس یک استراتژی تعریف شود. برای مثال امسال پنجمین سالی بود که در واردات لوازم خانگی ممنوعیت داشتیم. دو روز پیش خبرهایی درباره برداشتن این ممنوعیت منتشر شد. معلوم نشد چرا ممنوع شد و اکنون هم مشخص نیست چه تغییری کرده است؟
او تاکید کرد که این نشان می‌دهد سیاست‌های ما بیشتر عکس‌العملی است تا بر پایه برنامه‌ریزی و تعقل باشد. کار سیاستگذار عکس‌العمل نشان دادن نیست و باید خط‌مشی تعیین کند.
رئیس اتاق مشترک ایران و چین عنوان کرد: روزی دو برند کره‌ای ایران را تحریم کردند و ما تصمیم گرفتیم کل واردات لوازم خانگی را ممنوع کنیم. بعد از پنج سال مشاهده شد تولیدکنندگان بازار لوازم خانگی را خراب کردند، بازار را تامین نمی‌کنند، پیش‌فروش می‌کنند و به تعهدات خود پای‌بند نیستند. بعد تصمیم گرفتیم که این ممنوعیت واردات برداشته شود. حریری درباره وجود قاچاق در این بازار بیان کرد: هم در زمان آزاد بودن واردات و هم در زمان ممنوعیت آن، قاچاق در بازار لوازم خانگی رایج بود. دلیل تداوم قاچاق در این بازار، تعرفه بسیار بالای گمرکی است.
مجیدرضا حریری در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: امسال پنجمین سالی بود که در واردات لوازم خانگی ممنوعیت داشتیم. دو روز پیش خبرهایی درباره برداشتن این ممنوعیت منتشر شد. معلوم نشد چرا ممنوع شد و اکنون هم مشخص نیست چه تغییری کرده است؟ این نشان می‌دهد سیاست‌های ما بیشتر واکنشی است تا بر پایه برنامه‌ریزی و تعقل باشد
او با بیان اینکه وقتی تقاضا در بازار وجود دارد، اگر از روش‌های قانونی این تقاضا را پاسخ دهید حتما جلوی قاچاق گرفته می‌شود، افزود: اما اگر با تعرفه‌های نامعقول پاسخگویی تقاضای بازار به عهده قاچاقچی گذاشته شود، کشور از یک تجارت قانونی محروم می‌شود. همچنین کالای قاچاقی کیفیت مورد تایید و استانداردهای لازم و خدمات پس از فروش ندارد. بنابراین تمام این ضررها متوجه مصرف‌کننده است.
این فعال اقتصادی ادامه داد: همچنین در کشور ما بیش از ۱ میلیارد دلار لوازم خانگی قاچاق می‌شود. یعنی هم مصرف‌کننده ضرر می‌کند هم دولت و هم تجار. اگر برای این مقدار صرفا ۱۵ درصد عوارض گمرکی تعیین و به این وسیله تجارت آن قانونی شود، ۱۵۰ میلیون دلار درآمد دولت افزوده می‌شود.
ممنوعیت واردات یعنی تولید داخل را بی‌رقیب کردن
حریری درباره حمایت از تولید داخل تصریح کرد: هیچ تولیدی با اینکه رقیب خارجی نداشته باشد رشد نمی‌کند. هیچ انسانی اگر رقیب نداشته باشد بزرگ نمی‌شود. هیچ پروژه‌ای اگر رقیب نداشته باشد به سرانجام نخواهد رسید. پس ممنوعیت واردات یعنی تولید داخل را بی‌رقیب کردن.
او افزود: مناسبترین ابزار اقتصادی که در دنیا برای حمایت از تولید داخل به کار می‌رود ممنوعیت واردات نیست بلکه تغییر تعرفه است. آن هم باید مدت‌دار و سقف‌دار باشد. اما در ایران حتی زمانی که ممنوعیت واردات هم نداریم، تعرفه‌ها بالای ۳۰ درصد است و این تعرفه توجیه اقتصادی ندارد.
رئیس اتاق مشترک ایران و چین خاطرنشان کرد: اگر ما واقعا قصد حمایت از تولید داخل داریم باید تولیدکننده ما یاد بگیرد در بازار داخلی با حمایت‌های دولت در زمینه یارانه‌ها و نیروی کار ارزان، با رقیب خارجی رقابت کند. بعد آماده می‌شود در بازارهای جهانی بدون این حمایت‌ها در رقابت با سایرین قرار بگیرد.
حریری در پایان تصریح کرد: اگر قرار است صادرات را یاد بگیریم باید ابتدا تولید رقابتی را یاد بگیریم.
رانت سبب افزایش شرکت‌های تولیدی شده است
در آبان 1402 نمایشگاه لوازم خانگی در حالی به پایان رسید که شرکت‌های تولیدکننده بسیاری در آن حاضر بودند و این امر باعث تحیر سفیر کره جنوبی، که از غول‌های این صنعت است، شده بود. اما تولید قارچ‌گونه این شرکت‌ها نشانه چیست؟
در یک بازار رقابتی، این محصولات به لحاظ عقب‌ماندگی در دانش و تکنولوژی هیچ شانسی برای رقابت با محصولات خارجی ندارند و از این رو از ممنوعیت واردات استقبال می‌کنند.
دیدگاه تان را بنویسید